του Ανδρέα Κοσιάρη
Την απάντηση στη μόνιμη επωδό των εθελοτυφλούντων, «πού είναι το κράτος;», τη δίνει το ίδιο το κράτος: ανακοινώνει συλλήψεις «εμπρηστών» και διώξεις απαχθέντων μεταναστών, και εισβάλλει με πάνοπλους αστυνομικούς σε καταλήψεις αναρχικών.
Την ώρα που οι πυρκαγιές σε Έβρο, Πάρνηθα, Βοιωτία και αλλού συνεχίζουν να καίνε, πολλοί συνεχίζουν να απευθύνουν την ερώτηση, «πού είναι το κράτος;», αγνοώντας όλες τις ενδείξεις πως η απουσία πυρόσβεσης, πρόληψης και δασικής διαχείρισης είναι εσκεμμένη — δεν αποτελεί επί της ουσίας «απουσία», αλλά παρουσία του κράτους, έχει τη σφραγίδα και την υπογραφή του.
Και την ώρα που στον Έβρο ανακαλυπτόταν ακόμα ένα απανθρακωμένο σώμα, για να προστεθεί στους νεκρούς των πυρκαγιών του φετινού καλοκαιριού, το ίδιο το ελληνικό κράτος απαντούσε στην επιεικώς ανόητη ερώτηση: έδειχνε τις προτεραιότητές του με «πυγμή». Από τη μία το κακοπαιγμένο θέατρο του υπουργού Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια, που απευθύνθηκε δήθεν ευθέως στους εμπρηστές, προκαταλαμβάνοντας τις όποιες κινήσεις των δικαστικών αρχών, αλλά και το κακοπαιγμένο θέατρο των ίδιων των δικαστικών αρχών που άσκησαν δίωξη εναντίον των απαχθέντων μεταναστών βασισμένες στις καταθέσεις των απαγωγέων τους. Και από την άλλη, η καθόλου επί της ουσίας θεατρική, αλλά γινόμενη με όρους τηλεοπτικού θεάματος καταστολή, με εισβολή ένοπλων αστυνομικών σε δύο κατειλημμένους χώρους στην Αθήνα.
Η βολική για όλους «οργή» του Κικίλια
Η συνέντευξη τύπου του υπουργού Πολιτικής Προστασίας, που εμφανίστηκε να δυσκολεύεται να διαβάσει το «οργισμένο» κείμενό του εναντίον των εμπρηστών, είχε σκοπό μονάχα τον αποπροσανατολισμό από τις ευθύνες του κράτους και των ιδιωτών στους οποίους έχει εκχωρήσει μέρος αυτών των ευθυνών.
Συνεπικουρούμενος από τις κραυγές των τηλεοπτικών καναλιών, που παρουσιάζουν χωρίς στοιχεία το σενάριο «συντονισμένων εμπρησμών», ο Κικίλιας εμφανίστηκε να αγνοεί την πλήρη απουσία σχεδίου πρόληψης πυρκαγιών, διαχείρισης δασών, αλλά και της ίδιας της πυρόσβεσης, κραυγάζοντας κι αυτός για «αλητήριους εμπρηστές» που «θα σας βρούμε, θα λογοδοτήσετε στη δικαιοσύνη».
Και λίγες ώρες αργότερα, με μία μάλλον ατυχώς συνταγμένη ανάρτησή του, έδινε συγχαρητήρια στον υπουργό Προστασίας του Πολίτη (ασχολίαστα τα ονόματα των δύο υπουργείων) για «τη σύλληψη του εμπρηστή», προκαταβάλλοντας μια υπόθεση που βρισκόταν ακόμα υπό δικαστική διερεύνηση. Θα πρέπει να σημειωθεί πως η ανάρτηση αφορά τη σύλληψη 45χρονου, ο οποίος σύμφωνα με τον δικηγόρο του πάσχει από ψυχολογική πάθηση. Η ΕΛ.ΑΣ. ισχυρίζεται πως έχει ταυτοποιήσει τρεις εμπρηστικές ενέργειες του 45χρονου, παρά το γεγονός πως δεν βρέθηκε στην κατοχή του εμπρηστικό υλικό την ώρα της σύλληψής του, παρά μόνο σε μετέπειτα έρευνα στην οικία του.
Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί, ως δείγμα των τακτικών της ΕΛ.ΑΣ., πως δύο ακόμα άνδρες που είχαν συλληφθεί στο Μενίδι για κατοχή εμπρηστικού υλικού, αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς δίωξη, καθώς το δήθεν «εμπρηστικό υλικό» ήταν δύο αναπτήρες και δεν εξακριβώθηκε καμία σχέση τους με εμπρησμό. Όπως θα πρέπει να υπενθυμιστεί και η ιστορία του Θεοδόση Κακούρη, που συνελήφθη για εμπρησμό το 2021 ενώ βοηθούσε στην κατάσβεση πυρκαγιών στην Αττική και παρέμεινε προφυλακισμένος για 11 μήνες πριν αθωωθεί πανηγυρικά.
Την ίδια περίπου ώρα με το «σόου» Κικίλια, ο εκπρόσωπος της Πυροσβεστικής, κ. Αρτοποιός, έκανε λόγο για συνολικά 140 συλλήψεις ατόμων για εμπρησμούς σε αγροτοδασικές εκτάσεις, εκ των οποίων 117 για αμέλεια και 23 για πρόθεση, με «σχεδόν το σύνολο των ανωτέρων συμβάντων [να] σχετίζονται με θερμές ή αγροτικές εργασίες». Η εικόνα, δηλαδή, που έδωσε η Πυροσβεστική, ήταν όχι κάποιου συντονισμένου σχεδίου «αλητήριων», αλλά ασυντόνιστης αμέλειας.
Παράλληλα, με τη γενικότερη εν Ελλάδι απουσία προσβάσιμων από τους πολίτες δεδομένων και στοιχείων, είναι δύσκολο να πει κανείς τι ποσοστό των χιλιάδων κατ’ έτος μικρών ή μεγάλων δασικών πυρκαγιών αποτελεί αποτέλεσμα εμπρησμού (εξ αμελείας ή από πρόθεση) και τι ποσοστό είναι αποτέλεσμα φυσικών αιτιών ή αποτέλεσμα αμέλειας των αρχών και των εταιρειών.
Αν λάβουμε για παράδειγμα δύο από τις μεγάλες πυρκαγιές του φετινού καλοκαιριού, αυτή στον Έβρο γνωρίζουμε πως ξεκίνησε τα ξημερώματα του Σαββάτου από πτώση κεραυνού, κάτι που η πυροσβεστική λέει από τις πρώτες ώρες. Αυτό που η πυροσβεστική δεν έχει πει, αλλά μεταφέρεται από μαρτυρίες, είναι πως η καμμένη έκταση-ρεκόρ που υπήρξε αποτέλεσμά της, θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, όχημα της πυροσβεστικής επενέβη στην αρχή της πυρκαγιάς, αλλά δεν παρέμεινε στο σημείο για να σιγουρευτεί πως δεν θα υπάρξει αναζωπύρωση — αυτή συνέβη, η φωτιά επεκτάθηκε και έγινε έπειτα μη διαχειρίσιμη.
Και η έτερη, στην Πάρνηθα, είναι πιθανόν να προκλήθηκε από βλάβη στο δίκτυο ηλεκτροδότησης, αιτία γενικότερα πολύ συνηθισμένη, ειδικά σε χώρες όπου η διαχείριση και συντήρηση του δικτύου είναι ιδιωτικοποιημένη (όπως πλέον και στην Ελλάδα) ή όπου το δημόσιο δεν αγνοεί τις υποχρεώσεις του.
Η «οργή» του Κικίλια, εμφανίστηκε χρήσιμη ακόμα και για τα τόσο φιλικά προς την κυβέρνηση ΜΜΕ. Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, ο γράφων ατυχώς και εξ αμελείας βρέθηκε σήμερα να ακούει στον ραδιοφωνικό ΣΚΑΪ την εκπομπή του Μάνου Βουλαρίνου. Ο άκρως φιλοκυβερνητικός διασκεδαστής κορόιδευε το «ματσό» στυλ του υπουργού, στηλιτεύοντας όχι την απουσία σχεδίων και μέσων πυρόσβεσης, αλλά την απουσία επαρκούς καταστολής. Η ψεύτικη οργή Κικίλια κατά των εμπρηστών, ήταν κατά τον Βουλαρίνο κατακριτέα επειδή το ελληνικό κράτος δεν συλλαμβάνει και δεν τιμωρεί επαρκώς τους εμπρηστές, όχι επειδή έχει αφήσει τον φυσικό πλούτο της χώρας στην τύχη του.
Τέτοιου είδους κραυγές για «αυστηροποίηση» της επιβολής του νόμου είναι συνήθεις προπαγανδιστικές τακτικές. Χρησιμοποιούνται, για παράδειγμα, και όταν η επικαιρότητα φέρνει στο φως υποθέσεις βιασμών: αντί να στηλιτευτεί η από την εξουσία εκπορευόμενη πατριαρχική κοινωνική μας σύνθεση που θεωρεί τις γυναίκες ανδρικό κτήμα, ή η προστασία που προσφέρουν αρχές όπως η ΕΛ.ΑΣ. σε βιαστές, προτάσσεται η «αυστηροποίηση» του νομικού πλαισίου. Κι αυτό διότι είναι η εύκολη προπαγανδιστική λύση — το «ανεπαρκές» νομικό πλαίσιο μπορεί να είναι δουλειά των «προηγούμενων» και το πρόβλημα μπορεί να εμφανιστεί πως λύνεται με μια αλλαγή του ποινικού κώδικα προς το πιο «δρακόντειο». Βέβαια, σπανίως τέτοιες αλλαγές φέρνουν απτά αποτελέσματα, αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία για την επικοινωνιακή τακτική.
Από θύματα, «εμπρηστές»
«Επαρκώς αυστηρές», για παράδειγμα, εμφανίστηκαν οι δικαστικές αρχές στην Αλεξανδρούπολη, που άσκησαν διώξεις για «απόπειρα εμπρησμού με κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή», «κατασκευή και κατοχή εκρηκτικών υλών» και «παράνομη είσοδο στη χώρα» στα 13 θύματα της φασιστικής απαγωγής που προβλήθηκε από τον θύτη της σε απευθείας μετάδοση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Οι διώξεις αυτές, βασίζονται εξολοκλήρου στις καταθέσεις του συλληφθέντα απαγωγέα και των δύο συνεργών του, που ισχυρίστηκαν πως ακινητοποίησαν, δήθεν «χωρίς βία», «13 οπλισμένους επικίνδυνους εμπρηστές» το απόγευμα της Τετάρτης 23 Αυγούστου. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των απαγωγέων, κάλεσαν άμεσα την ΕΛ.ΑΣ. γύρω στις 17:30 το απόγευμα και της παρέδωσαν λίγα λεπτά αργότερα τους «εμπρηστές» και τον φερόμενο «εμπρηστικό μηχανισμό». Βέβαια, όπως σημειώνει ο Δημήτρης Αγγελίδης στην ΕΦΣΥΝ, η σύλληψη των απαγωγέων έγινε αργά το βράδυ της Τετάρτης και «σύμφωνα με την αστυνομία, οι 13 πρόσφυγες βρέθηκαν στην καρότσα του 45χρονου “σερίφη” τη στιγμή που τον συνέλαβαν, δηλαδή αργά το βράδυ, και όχι το απόγευμα».
Πόση αξιοπιστία μπορούν να έχουν οι ισχυρισμοί των απαγωγέων, όταν τέτοια θεμελιώδη στοιχεία των ισχυρισμών τους αμφισβητούνται ευθέως; Για να μην αναφέρουμε πως είναι τουλάχιστον δύσκολο να πιστέψει κανείς πως 13 άνθρωποι που σκοπό έχουν να μείνουν απαρατήρητοι και να περάσουν στην Ευρώπη, βρέθηκαν να προσπαθούν να βάλουν φωτιά εξαιρετικά κοντά σε πυκνοκατοικημένη περιοχή στη Νέα Χηλή Αλεξανδρούπολης (το τελευταίο προάστιο στην είσοδο της πόλης από δυτικά), την ώρα που οι πυρκαγιές στην ευρύτερη περιοχή έκαιγαν ήδη για πέμπτη ημέρα και ήταν εντελώς εκτός ελέγχου. Ή πως οι τρεις απαγωγείς, δήθεν «άοπλοι» και «χωρίς βία», αφόπλισαν, ακινητοποίησαν και έκλεισαν σε τρέιλερ «13 οπλισμένους και επικίνδυνους εμπρηστές».
Φυσικά εδώ, έχουμε μάλλον μια προσπάθεια «κάλυψης» των φασιστικών πογκρόμ από τις τοπικές αρχές, καθώς ούτως ή άλλως αυτά γίνονται με την ανοχή ή και την ευθεία προτροπή τους. Η δήθεν «αυστηρότητα» λειτουργεί επικουρικά στην κρατικά εκπορευόμενη άνθηση της δράσης των τοπικών ακροδεξιών ομάδων. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που η δίωξη και καταδίκη αιτούντων άσυλο ως «διακινητές» ευνοεί παρόμοια κρατικά αφηγήματα.
Φωτιές; Ας εισβάλλουμε σε καμία κατάληψη
Για να περάσουμε στο τελευταίο δείγμα «πυγμής» του ελληνικού κράτους, που αποφάσισε με τις στάχτες της πυρκαγιάς στην Πάρνηθα να πέφτουν ακόμα στα κεφάλια των Αθηναίων, να εισβάλλει τα ξημερώματα σε δύο κατειλημμένους χώρους, τo στέκι «Άνω Κάτω» στα Πατήσια και τον κοινωνικό χώρο «Ζιζάνια» στη Βικτώρια. Παράλληλα, πληροφορίες για επικείμενη παρόμοια εισβολή ανησύχησαν και στη Θεσσαλονίκη τους αλληλέγγυους στον ελεύθερο κοινωνικό χώρο «Σχολείο», ο οποίος έχει γίνει στο παρελθόν στόχος των ακροδεξιών της πόλης σε συνεργασία με την αστυνομία.
Οι εκκενώσεις των κατειλημμένων χώρων αποδεικνύουν για ακόμα μία φορά τις προτεραιότητες της κυβέρνησης, που επιθυμεί να επιδείξει στο βαυκαλιζόμενο με το δόγμα «Νόμου και Τάξης» κοινό της πως «δρα». Η δράση βέβαια αυτή δεν αφορά απολύτως κανέναν, εκτός ίσως από την εμπορική εκμετάλλευση των υπό κατάληψη χώρων από τους «νόμιμους ιδιοκτήτες» τους.
Επιδεικνύοντας το κράτος την «ικανότητά» του να εισβάλλει πάνοπλο σε χώρους αναρχικών (στους οποίους σύμφωνα με την ίδια την ΕΛ.ΑΣ. δεν υπήρχε κανένα άτομο), προσπαθεί να αντισταθμίσει τη φαινομενική «ανικανότητα» του να σβήσει και να αποφύγει το ξέσπασμα πυρκαγιών. Μόνο που, όπως είπαμε, αυτή η δήθεν «ανικανότητα» είναι στην πραγματικότητα αποτέλεσμα της ίδιας «δράσης» και όχι της απουσίας της.