του Ανδρέα Κοσιάρη
Εντυπωσιασμένα από μία οπλισμένη γιαγιά στην Ουκρανία εμφανίστηκαν πολλά Δυτικά (και ελληνικά) μέσα τις προηγούμενες ημέρες, μεταδίδοντας άκριτα τις εικόνες εκπαίδευσης πολιτών στη Μαριούπολη. Απέκρυπταν όμως ταυτόχρονα τις νεοναζιστικές προεκτάσεις του θέματος.
Οι περισσότερες αναπαραγωγές της «είδησης» αναφέρουν την ανταπόκριση του επικεφαλής διεθνούς ρεπορτάζ του αμερικανικού καναλιού MSNBC, Ρίτσαρντ Ένγκελ, ο οποίος μετάφερε σκηνές από εκπαίδευση πολιτών σε όπλα στην Μαριούπολη. Η πόλη βρίσκεται στην επαρχία του Ντονιέτσκ στα νοτιοανατολικά της χώρας, πολύ κοντά στις περιοχές που ελέγχει η Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέτσκ, το ένα από τα «κρατίδια» που έχουν σχηματίσει οι ρωσόφωνοι αποσχιστές που βρίσκονται από το 2014 σε πόλεμο με το ουκρανικό κράτος.
Αυτό που ο Ένγκελ απέφυγε να αναφέρει, έστω, στο ρεπορτάζ του, είναι ποιος ακριβώς οργάνωνε αυτή την «εκπαίδευση πολιτών». Στα πλάνα και τις φωτογραφίες φαίνεται ξεκάθαρα στις στολές παραλλαγής των εκπαιδευτών το σήμα του Τάγματος Αζόφ, τις νεοναζιστικής ομάδας εθελοντών που σχηματίστηκε στο πλαίσιο της Ουκρανικής κρίσης το 2014, και από τον Σεπτέμβριο εκείνου του έτους είναι ενσωματωμένη στην Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας.
Η εικόνα της 79χρονης Βαλεντίνα Κονσταντίνοφσκα (Κονσταντινόφσκαγια ή Κονσταντίνοβνα, είναι δύο ακόμα παραλλαγές του ονόματός της, όπως μεταδίδονται σε διάφορες εκδοχές της είδησης) να κρατά ένα αυτόματο τυφέκιο AK-47 φαίνεται πως εντυπωσίασε τον Αμερικανό δημοσιογράφο, ο οποίος επικέντρωσε το ρεπορτάζ του επάνω της.
«Και η μάνα σου το ίδιο θα έκανε», του είπε η 79χρονη σύμφωνα με τον ίδιο τον Ένγκελ. «Ναι, αν ο Πούτιν έρθει, θα έπρεπε να μπορώ να πυροβολήσω. Η απειλή είναι πολύ σοβαρή. Νομίζω ότι κάθε άτομο στη χώρα θα έπρεπε να μπορεί να πυροβολεί από το παράθυρο ή στους δρόμους, αν έρθει ο εχθρός», ακούγεται να λέει η Κονσταντίνοφσκα σε βίντεο του MSNBC.
Είναι άγνωστο το κατά πόσο η Κοντσταντίνοφσκα και οι υπόλοιποι πολίτες της Μαριούπολης που συμμετείχαν στην εκπαίδευση, γνωρίζουν το ποιόν των νεο-ναζί εκπαιδευτών τους και συμμερίζονται τις ιδέες τους. Όμως, η (σχεδόν) πλήρης απόκρυψη του ποιοι είναι αυτοί οι εκπαιδευτές από τα Δυτικά μέσα, δίνει τα δικά της μηνύματα.
Το σήμα του Τάγματος Αζόφ είναι εμφανές σε φωτογραφίες και πλάνα. Πόσοι όμως, ειδικά θεατές στη Δύση, μπορούν να αναγνωρίσουν το Wolfsangel, πρώιμο σήμα του Ναζιστικού κόμματος και μετέπειτα στρατιωτικό σύμβολο μεραρχιών της Βέρμαχτ; Σύμβολο που και οι δικοί μας νεοναζί της Χρυσής Αυγής είχαν υιοθετήσει στις απαρχές της οργάνωσής τους.
Για να επιστρέψουμε στην οπλισμένη γιαγιά, άλλα ρεπορτάζ από την εκπαίδευση αμφισβητούν την πολεμική ετοιμότητά της. «Αυτήν την άσκηση την ολοκλήρωσα, αλλά μάλλον δεν θα είμαι πολύ χρήσιμος στρατιώτης, διότι το σώμα μου δεν είναι πλέον τόσο χρήσιμο. Και το όπλο είναι πολύ βαρύ για εμένα», είναι τα λόγια της 79χρονης όπως τα μεταφέρει ανταποκριτής της Τσέχικης Ραδιοφωνίας. Γίνεται εμφανής μια αντίθεση των λόγων αυτών με τα ετοιμοπόλεμα αντίστοιχα που μετάφερε το MSNBC.
Στο τσέχικο ρεπορτάζ τουλάχιστον γίνεται αναφορά στο Τάγμα Αζόφ, χωρίς ωστόσο να αναφέρονται οι ιδεολογικές του καταβολές. Φαίνεται απίθανο ένας ανταποκριτής όπως ο Ένγκελ να μην γνωρίζει τι συμβαίνει γύρω του και ποιοι είναι αυτοί οι τύποι με το περίεργο σύμβολο στο πέτο, που μοιράζουν όπλα στο πλήθος.
Δεν είναι όμως και η πρώτη φορά που μια Ουκρανή γιαγιά γίνεται προπαγανδιστικό σύμβολο για τα Δυτικά ΜΜΕ. Τον Ιανουάριο του 2015, «κίτρινα» μέσα όπως η New York Post στις ΗΠΑ και οι Mirror και Daily Mail στη Μεγάλη Βρετανία, μετέδιδαν εικόνες και βίντεο από την εκπαίδευση της 68χρονης Εκατερίνα (ή Κατερίνα, σε κάποια) Μπίλυκ, από την πόλη «Ζιντάεφ, κοντά στο Λβιβ» (πόλη Ζιντάεφ βέβαια δεν υπάρχει, και μάλλον πρόκειται για λανθασμένη μεταφορά του ονόματος της πόλης Ζιντάτσιφ).
Όμως από τη δυτική Ουκρανία και τον κίτρινο Δυτικό τύπο το 2015, οι εικόνες των οπλισμένων γιαγιάδων είναι διαχρονικές και πέρασαν εύκολα στην ανατολική Ουκρανία και τα mainstream ΜΜΕ. Κι αν το 2015 η προπαγάνδα εκπορευόταν από τον Ουκρανικό Στρατό, σήμερα εκπορεύεται στα ίσια από τις νεοναζιστικές φράξιες που ενσωματώθηκαν εντός του. Με το σύμβολο μίσους τους φάτσα-φόρα και την (εκούσια;) άγνοια των δημοσιογράφων σύμμαχό τους.