του Ανδρέα Κοσιάρη
Σύσσωμη η Βουλή των Κοινοτήτων του Καναδά, υπό την προτροπή του προέδρου της Άντονι Ρότα, χειροκρότησε όρθια την περασμένη Παρασκευή τον 98χρονο Γιάροσλαβ Χούνκα, έναν «ήρωα της Ουκρανίας, ήρωα του Καναδά», όπως τον παρουσίασε ο Ρότα. Δύο ημέρες αργότερα, ο πρόεδρος της Βουλής και άλλα σημαίνονται μέλη της πολιτικής σκηνής του Καναδά εξαναγκάζονταν να ζητήσουν δημόσια συγγνώμη, διότι είχε αποκαλυφθεί πως στην πραγματικότητα είχαν επευφημήσει έναν συνεργάτη των Ναζί.
Το περιστατικό συνέβη κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του προέδρου της Ουκρανίας, Βολόντιμιρ Ζελένσκι, στην Οττάβα, ο οποίος παρότρυνε τον Καναδά να συνεχίσει να στηρίζει τη χώρα του στον πόλεμο με τη Ρωσία. Έπειτα από το τέλος της ομιλίας του Ζελένσκι στην Κάτω Βουλή του Καναδά, ο πρόεδρός της ζήτησε από τα μέλη να αναγνωρίσουν και να χαιρετήσουν έναν 98χρονο «βετεράνο».
«Έχουμε σήμερα εδώ στην αίθουσα έναν Ουκρανο-Καναδό βετεράνο από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ο οποίος πολέμησε για την ουκρανική ανεξαρτησία εναντίον των Ρώσων και συνεχίζει να στηρίζει το στράτευμα σήμερα, ακόμα και στην ηλικία των 98», είπε ο Ρότα και συμπλήρωσε, «Είναι ένας Ουκρανός ήρωας, ένας Καναδός ήρωας, και τον ευχαριστούμε για όλη του την υπηρεσία. Ευχαριστούμε».
Χρειάστηκαν οι αντιδράσεις εβραϊκών οργανώσεων και κοινοτήτων στον Καναδά και αλλού, ώστε να αποδεχτούν οι Καναδοί πολιτικοί αυτό που θα έπρεπε να τους είναι προφανές από τις φράσεις «βετεράνος του Β’ΠΠ» και «πολέμησε εναντίον των Ρώσων»: ο 98χρονος Χούνκα ήταν βετεράνος της 14ης Μεραρχίας Γρεναδιέρων των Waffen-SS, δηλαδή της στρατιωτικής πτέρυγας της παραστρατιωτικής οργάνωσης του Ναζιστικού κόμματος. Η 14η Μεραρχία, γνωστή και ως 1η Γαλικιανή, αποτελούνταν σχεδόν εξολοκλήρου από Ουκρανούς εθελοντές (και αργότερα ορισμένους Σλοβάκους) κυρίως από την περιοχή της Γαλικίας, που σήμερα καλύπτει τμήμα της νοτιοανατολικής Πολωνίας και της δυτικής Ουκρανίας.
Η 1η Γαλικιανή συστάθηκε τον Απρίλιο του 1943 έπειτα από πρόταση του Γερμανού διοικητή της Γαλικίας, Όττο Βέχτερ, με τη στήριξη του Χάινριχ Χίμλερ, με σκοπό ειδικά τη μάχη ενάντια στους «Μπολσεβίκους». Έπειτα από τον πόλεμο, και αφού δύο μήνες πριν το τέλος του η 1η Γαλικιανή είχε ενταχθεί στον νεοσυσταθέντα Ουκρανικό Εθνικό Στρατό (ουσιαστικά μια συγκέντρωση όλων των Ουκρανών συνεργατών των Ναζί ενάντια στα σοβιετικά στρατεύματα), οι μαχητές της βρέθηκαν φυλακισμένοι των Συμμάχων στο Ρίμινι της Ιταλίας.
Από εκεί, και έπειτα από την παρέμβαση του Βατικανού για να μην εκδοθούν στη Σοβιετική Ένωση, πολλοί από τους Ουκρανούς συνεργάτες των Ναζί μεταγκαταστάθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο και στον Καναδά. Ο ακριβής αριθμός όσων συμμετείχαν σε αυτή τη μετεγκατάσταση δεν θα γίνει γνωστός ποτέ.
Υπό αυτό το πλαίσιο, δεν θα έπρεπε να δικαιολογηθεί με κανέναν τρόπο η «άγνοια» την οποία επικαλούνται σήμερα βουλευτές του Καναδά, αλλά και ο πρωθυπουργός του, Τζάστιν Τρουντό, σχετικά με το ποιον του 98χρονου βετεράνου που χειροκρότησαν.
«Είναι εξαιρετικά ενοχλητικό που συνέβη αυτό. Ο Πρόεδρος έχει αναγνωρίσει το λάθος του και έχει απολογηθεί», είπε ο Τρουντώ τη Δευτέρα, ρίχνοντας ολόκληρο το βάρος της ευθύνης στον Ρότα, χωρίς όμως να ζητήσει την παραίτησή του ή όποια άλλη λογοδοσία του. «Είναι κάτι βαθιά ντροπιαστικό για το Κοινοβούλιο του Καναδά και κατ’ επέκταση για όλους τους Καναδούς», συμπλήρωσε ο Καναδός πρωθυπουργός προτού επιστήσει τη σημασία του να «αντισταθούμε όλοι μας στη ρωσική προπαγάνδα, στη ρωσική παραπληροφόρηση, και να συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε σταθερά και απερίφραστα την Ουκρανία».
Μόνο που εδώ δεν μιλάμε για ένα συμβάν «ρωσικής προπαγάνδας» ή «παραπληροφόρησης», όσο κι αν τα ρωσικά και φιλορωσικά μέσα έχουν επιχειρήσει όντως να το εκμεταλλευτούν προπαγανδιστικά. Μιλάμε για το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης πολιτικής επιλογής «αναμόρφωσης» της ιστορίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου γενικά και συγκεκριμένα της δράσης των «Ουκρανών εθνικιστών» που πολέμησαν συνεργαζόμενοι, στο πλάι ή και απόλυτα ενταγμένοι στις τάξεις των Ναζί.
Ακόμα κι αν υποθέσουμε πως είναι ειλικρινείς η «άγνοια» και ο «αποτροπιασμός» που επικαλούνται κατόπιν εορτής τα μέλη της Κάτω Βουλής του Καναδά, τότε είναι και οι ίδιοι θύματα της πολιτικής της χώρας τους, που είχε ξεκινήσει την ένταξη των πρώην συνεργατών των Ναζί από τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Ήταν τότε, που με την ισχυροποίηση του «κομμουνιστικού κινδύνου» χαλάρωσε με διάφορα νομοθετήματα η απαγόρευση μετανάστευσης στον Καναδά «πρώην μελών του Ναζιστικού κόμματος, των Γερμανικών ένοπλων δυνάμεων και συνεργατών», που εν τέλει ακυρώθηκε εντελώς το 1962.
Ένας άγνωστος αριθμός τέτοιων ατόμων μετανάστευσε στον Καναδά κατά αυτήν την περίοδο, με κάποιες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για συνολικά περίπου 40.000, ενώ οι πιο μετριοπαθείς μιλούν για περίπου 2.000 εγκληματίες πολέμου που βρήκαν καταφύγιο στον Καναδά. Εξ αυτών, ένας σημαντικός αριθμός ήταν Ουκρανοί «εθνικιστές» όπως ο 98χρονος σήμερα Χούνκα, που στον Καναδά οργανώθηκαν μεταξύ άλλων και για το «ξέπλυμα» της δράσης τους στον Β’ΠΠ. Έπρεπε να φτάσουμε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 για να στηθεί μία Επιτροπή για τη διερεύνηση του κατά πόσο εγκληματίες πολέμου από τον Β’ΠΠ μετανάστευσαν στον Καναδά. Ακόμα όμως και η Επιτροπή Ντεσέν, όπως ονομάστηκε από το επίθετο του δικαστή που ανέλαβε επικεφαλής της, μολονότι αναγνώρισε την ύπαρξη εγκληματιών πολέμου στον Καναδά, επέλεξε εντούτοις να μην αναζητήσει πειστήρια των εγκλημάτων τους και ελλείψει αυτών των πειστηρίων «αθώωσε» από τη διάπραξη συλλογικών εγκλημάτων πολέμου την 1η Γαλικιανή.
Η 1η Γαλικιανή, μεταξύ διάφορων άλλων οργανώσεων και επιφανών συνεργατών των Ναζί, γιορτάζεται στη σύγχρονη Ουκρανία, με ετήσιες πορείες, μετονομασίες δρόμων και μνημεία. Μνημεία της υπάρχουν και στον Καναδά.
Όπως έχουμε τονίσει από την αρχή της ιμπεριαλιστικής εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, η προσχηματική αιτιολόγηση της «αποναζιστικοποίησης» της Ουκρανίας ως λόγου εισβολής από τον Πούτιν, δεν μειώνει στο ελάχιστο το γεγονός ότι η σύγχρονη Ουκρανία τιμά τους ομοεθνείς της συνεργάτες των Ναζί και πως στον ουκρανικό στρατό συμμετέχουν διάφορες ομάδες-μιλίτσιες με ξεκάθαρα νεοναζιστική ιδεολογία, όπως το διαβόητο τάγμα Αζόφ. Παρά τη γενικότερη διάθεση διάψευσης και απόκρυψης αυτής της συμμετοχής, ναζιστικά σύμβολα εμφανίζονται τακτικά σε προπαγανδιστικά βίντεο του ουκρανικού στρατού και ο εβραϊκής καταγωγής πρόεδρος Ζελένσκι έχει τιμήσει επανειλημμένα στελέχη νεοναζιστικών ομάδων που μάχονται υπό την αιγίδα του ουκρανικού στρατού.
Ταυτόχρονα, η πλευρά της Ρωσίας έχει επενδύσει τις τελευταίες δεκαετίες όχι μόνο στη στήριξη και ενδυνάμωση φασιστικών πολιτικών σχηματισμών σε άλλες χώρες, αλλά και στην ενσωμάτωση φασιστικών και νεοναζιστικών οργανώσεων στον επίσημο και στους μισθοφορικούς στρατούς της, όπως και στην εκπαίδευση φασιστικών και νεοναζιστικών ταγμάτων από άλλες χώρες στο έδαφός της.
Η ακροδεξιά έχει επιλέξει και τις δύο πλευρές σε έναν πόλεμο που συμφέρει μονάχα τα «στρατιωτικά βιομηχανικά συμπλέγματα» Δύσης και Ανατολής, τα οποία πλουτίζουν όσο ο εθνικισμός κι ο μιλιταρισμός κατασπαράζουν ανθρώπους και γη.
