του Ανδρέα Κοσιάρη
Μια σύντομη επίσκεψη και ομιλία διάρκειας 87 δευτερολέπτων του Τζο Μπάιντεν σε απεργιακή γραμμή των εργατών της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας στο Μίσιγκαν, ήταν το εύρος της στήριξης που ήταν πρόθυμος να προσφέρει ο «πιο φιλικός για τους εργάτες» πρόεδρος των ΗΠΑ, όπως αρέσκεται να προβάλλεται από την επικοινωνιακή του ομάδα. Επί της ουσίας, όμως, το υπερπροβεβλημένο επικοινωνιακό σόου δεν σβήνει αφενός τις ευθύνες του Μπάιντεν για την εκμετάλλευσή των εργαζομένων στις Big Three και τις στενές του σχέσεις με το ίδιο κεφάλαιο που οι εργαζόμενοι πολεμούν, κι αφετέρου το γεγονός πως η απεργία των εργατών της αυτοκινητοβιομηχανίας έχει δείξει με ευθύνη της συνδικαλιστικής ηγεσίας μονάχα ένα ισχνό τμήμα της ισχύος της.
Την ώρα που οι σεναριογράφοι του Χόλιγουντ κέρδιζαν μια φαινομενικά εξαιρετική συμφωνία έπειτα από 148 ημέρες μαζικής γενικής απεργίας, η συνδικαλιστική ηγεσία της United Auto Workers (UAW) που εκπροσωπεί σχεδόν 150.000 εργαζόμενους του κλάδου επέμενε να μην εφαρμόζει την απόφαση των μελών της για γενική απεργία. Αντ’ αυτού, εφαρμόζει τη λεγόμενη «stand up strike» — «επιλεκτική απεργία» θα μπορούσαμε να μεταφράσουμε ελεύθερα τον όρο, ή «απεργία έγερσης» κυριολεκτικά.
Αντί δηλαδή να κλείσει εντελώς η παραγωγή σε όλα τα εργοστάσια των Τριών Μεγάλων της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας (Big Three, δηλαδή Ford, General Motors και Stellantis), η συνδικαλιστική ηγεσία δίνει εντολή απεργίας στους εργάτες συγκεκριμένων μόνο εργοστασίων, ενώ διατηρεί το δικαίωμα να ζητήσει από επιπλέον εργάτες να «εγερθούν» και να αποχωρήσουν από τα εργοστάσιά τους.
Η «λογική» πίσω από αυτήν την τακτική της UAW, σύμφωνα με την ίδια, είναι πως δίνει στους διαπραγματευτές «μέγιστη μόχλευση και ευελιξία», καθώς η κλιμάκωση σε γενική απεργία διατηρείται ως «όπλο στο τραπέζι» των διαπραγματεύσεων. Επί της ουσίας, όμως, η τακτική σημαίνει πως η απεργία δεν προσφέρει σε αυτή της τη μορφή τον απαραίτητο οικονομικό πόνο στις εταιρείες, καθώς μόλις περίπου 18.000 από τους συνολικά σχεδόν 150.000 εργαζόμενους βρίσκεται σε απεργία.
Η απεργία ξεκίνησε με περίπου 13.000 εργάτες να απεργούν σε τρία εργοστάσια (ένα από κάθε εταιρεία), ενώ την περασμένη Παρασκευή προστέθηκαν ακόμα 5.600. Πέρα όμως από τον μικρό αριθμό, έχει ιδιαίτερη σημασία πως κανένα από τα εργοστάσια που απεργούν δεν είχε θεμελιώδη λειτουργία στον κρίκο της παραγωγής. Οι εγκαταστάσεις της πρώτης «φουρνιάς» απεργών ήταν κέντρα τελικής συναρμολόγησης και βαψίματος, ενώ στη δεύτερη συμμετέχουν 38 κέντρα διανομής ανταλλακτικών — όχι παραγωγής τους, αλλά πακεταρίσματος και αποστολής σε πωλητές και αντιπροσώπους.
Αυτό σημαίνει πως ταυτόχρονα με την απεργία, η παραγωγή συνεχίζεται απρόσκοπτη και μάλιστα με εργάτες που όπως λέει και το συνδικάτο UAW εργάζονται άνευ συλλογικής σύμβασης, δηλαδή χωρίς καμία προστασία από τις εκμεταλλευτικές εργοδοτικές πρακτικές.
Μια προεδρική επίσκεψη δεν φέρνει την εργατική άνοιξη
Στο πλαίσιο αυτής της τακτικής, ο πρόεδρος της UAW, Σον Φέιν, κάλεσε τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, να επισκεφτεί μια απεργιακή γραμμή στο Μίσιγκαν της πολιτείας του Ντιτρόιτ, όπως και έγινε χθες Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου.
Τα συστημικά αμερικανικά ΜΜΕ χαιρέτησαν την «πρωτοφανή» κίνηση ενός προέδρου να επισκέπτεται απεργούς — μόνο που η σύντομη επίσκεψη και μια ομιλία 87 δευτερολέπτων είναι το απόλυτο όριο της στήριξης που είναι πρόθυμος να δώσει στους απεργούς ο ένοικος του Λευκού Οίκου.
Δίνοντας στον εαυτό του τον ρόλο του εργάτη, ο Μπάιντεν προέτρεψε τους απεργούς: «Επιμείνετε σε αυτό, διότι αξίζετε τις σημαντικές αυξήσεις που χρειάζεστε και άλλες παροχές. Πάρτε πίσω ό,τι χάσαμε. Τους σώσαμε [τις εταιρείες] και είναι καιρός να μας σώσουν κι αυτοί.»
Μόνο που ο Τζο Μπάιντεν, και όλο το πολιτικό οικοδόμημα του Δημοκρατικού κόμματος, δεν «έχασε» κάτι. Αντίθετα, πρωτοστάτησε στην απώλεια εισοδήματος και παροχών για τους εργαζόμενους της αυτοκινητοβιομηχανίας, καθώς ήταν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ομπάμα όταν εκείνη επέλεξε το 2009 να «διασώσει» τις Big Three με πλέον των 85 δισ. δολαρίων κρατικού χρήματος, αλλά και με την επιβολή όρων που μείωναν άμεσα και σε διάρκεια τους μισθούς και τις παροχές των εργατών. Αποτέλεσμα ακριβώς εκείνης της διάσωσης είναι πως σήμερα ένας νέος εργάτης της Big Three λαμβάνει μικρότερο μισθό σε απόλυτους αριθμούς από ό,τι το 2007 και πως τα κέρδη των εταιρειών έχουν αυξηθεί κατά 90% την τελευταία δεκαετία.
Παράλληλα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ (όπως και ο πρόεδρος του συνδικάτου) απέφυγε να αναφερθεί στο γεγονός πως τουλάχιστον οι δύο από τις τρεις εταιρείες έχουν δωρίσει μεγάλα ποσά στην πολιτική του εκστρατεία και στο κόμμα των Δημοκρατικών — όπως άλλωστε και στους αντιπάλους Ρεπουμπλικανούς, καθώς οι χορηγίες εταιρειών σε πολιτικούς και κόμματα είναι πλέον θεμελιώδες συστατικό της αμερικανικής πολιτικής. Δεν σχολίασε επίσης, πως η CEO της General Motors, Μαίρη Μπάρα, είναι καλή φίλη και υποστηρίκτρια του Μπάιντεν, έχοντας πραγματοποιήσει σύμφωνα με το Politico οκτώ επισκέψεις στον Λευκό Οίκο από τότε που ο «φιλεργατικός Τζο» έγινε πρόεδρος. Το ρεπορτάζ του Politico αναδεικνύει και μια σειρά από άλλες διαπλοκές των συμφερόντων της GM με στελέχη του στενού κύκλου του προέδρου.
Ο στόχος αυτού του επικοινωνιακού σόου ήταν διττός: αφενός η αναπτέρωση της δημοφιλίας του Τζο Μπάιντεν, του οποίου τα δημοσκοπικά νούμερα παραμένουν πεσμένα ενόψει των εκλογών του 2024. Και αφετέρου, όπως φοβούνται πολλοί από τους πιο μαχητικούς εργάτες του κλάδου, η προετοιμασία για μια συμφωνία χαμηλότερη των προσδοκιών και των απαιτήσεών τους. Ήδη πριν από την επίσκεψη Μπάιντεν, διαδίδονταν σε δημοσιεύματα φήμες για «προχωρημένες διαπραγματεύσεις» της UAW με τουλάχιστον μία εκ των Τριών Μεγάλων εταιρειών.
Ουσιαστικά, σκοπός του πολιτικού οικοδομήματος που στηρίζει τα συμφέροντα των μεγάλων εταιρειών είναι να αποφευχθεί ένας γενικότερος εργατικός ξεσηκωμός στις ΗΠΑ. Όπως έχουμε αναλύσει και παλαιότερα, η δυναμική μιας μαζικής γενικής απεργίας στους μεγάλους εργατικούς κλάδους των ΗΠΑ (όπως αυτός της αυτοκινητοβιομηχανίας ή εκείνος των σιδηροδρόμων), πέρα από τη δυνατότητα πρόκλησης γιγαντιαίων απωλειών στην κερδοφορία του κεφαλαίου και γενικότερα στην αμερικανική οικονομία, έχει και τη δυνατότητα μετάδοσης του απεργιακού «ιού» σε άλλους κλάδους — όπως ίσως δεν την έχουν οι απεργίες των κλάδων των «λευκών κολλάρων», όπως είναι οι σεναριογράφοι και οι ηθοποιοί.
Η πρόβλεψη για μία γενική απεργία των εργαζομένων της αυτοκινητοβιομηχανίας είναι πως θα κόστιζε στις εταιρείες πάνω από 1 δισ. δολάρια στις πρώτες δέκα ημέρες της. Τέτοιου είδους παραδείγματα είναι που φοβίζουν το αμερικανικό κεφάλαιο και το πολιτικό σύστημα που το υπηρετεί.
Αντίθετα, μια «επιλεκτική απεργία» που δεν προκαλεί μεγάλο κόστος, είναι ιδανική συνθήκη ώστε όλοι να φανούν καλοί: η συνδικαλιστική ηγεσία να προσποιηθεί πως μάχεται, ο Τζο Μπάιντεν να προσποιηθεί πως έχει φιλεργατικά διαπιστευτήρια και οι εταιρείες να προσποιηθούν πως θα δώσουν στους εργάτες μερίδιο από τα κέρδη τους.
