του Ανδρέα Κοσιάρη
Περισσότεροι από 2 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν φύγει από την Ουκρανία από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου, με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες να προβλέπει ότι ο αριθμός τους θα ξεπεράσει τα 4 εκατομμύρια.
Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιχειρούν να εξωραΐσουν το προφίλ τους, δείχνοντας ότι στέκονται αλληλέγγυες στους πρόσφυγες. Και η αλήθεια είναι ότι μια σειρά από χώρες έδειξαν αξιοσημείωτα αντανακλαστικά, προσφέροντας άμεσα στέγη, τροφή, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και άδειες διαμονής και εργασίας στους πρόσφυγες από την Ουκρανία. Όμως η στάση τους έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τη στάση τους απέναντι σε πρόσφυγες από άλλες εμπόλεμες περιοχές του πλανήτη, αλλά ακόμα και με τη στάση τους απέναντι σε όσους επιχειρούν να φύγουν από την Ουκρανία χωρίς να πληρούν το «ιδανικό» του λευκού γαλανομάτη Ευρωπαίου.
«Θέλουμε να σώσουμε ζωές, δεν έχει σημασία το διαβατήριο», δήλωσε η προερχόμενη από του Σοσιαλδημοκράτες υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, Νάνσι Φέζερ, στην κυριακάτικη Bild. Όμως η πραγματικότητα τη διαψεύδει πανηγυρικά. Στα σύνορα Γερμανίας-Πολωνίας, οι συνοριοφύλακες της ομοσπονδιακής αστυνομίας σταματούν τα τρένα που μεταφέρουν πρόσφυγες και κατεβάζουν από αυτά όσους σκουρόχρωμους ανθρώπους βρίσκουν.
Ο διαχωρισμός δεν γίνεται μονάχα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήδη από την ίδια την Ουκρανία, οι μαρτυρίες και τα βίντεο με ανθρώπους από την Αφρική και την Ασία να δέχονται διαφορετική μεταχείριση από τους λευκούς Ουκρανούς, έκαναν τον γύρο των ΜΜΕ και του διαδικτύου από την αρχή του πολέμου.
«Μας σταμάτησαν στα σύνορα και δήλωσαν “οι μαύροι δεν επιτρέπονται”», είπε σε ρεπορτάζ του γαλλικού καναλιού France24 o Μουσταφά Μπαγκί Συλά από τη Γουινέα, που διέφυγε από την ουκρανική πόλη Χάρκιβ.
«Δεν επιτρέπουν Αφρικανούς. Άνθρωποι με σκούρο δέρμα και χωρίς Ευρωπαϊκό διαβατήριο δεν επιτρέπεται να περάσουν τα σύνορα. Μας σπρώχνουν πίσω μόνο και μόνο επειδή είμαστε μαύροι. Κι όμως είμαστε όλοι ανθρώπινα όντα. Δεν θα έπρεπε να κάνουν διακρίσεις εναντίον μας λόγω του χρώματος του δέρματός μας», ήταν τα λόγια του Μάικλ, φοιτητή από τη Νιγηρία.
Άλλοι μη λευκοί πρόσφυγες βρίσκονται κλεισμένοι σε κέντρο απέλασης στο Κίεβο που έχει μετατραπεί παράλληλα σε βάση του ουκρανικού στρατού. «Μας κλείδωσαν εδώ μέσα με εκατοντάδες μετανάστες από την Ινδία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και τις Αραβικές χώρες, μαζί με γυναίκες και παιδιά», λέει ο Ριάντ Μαλίκ. Συμπληρώνει ότι φοβούνται για τη ζωή τους, καθώς ως στρατιωτικός στόχος, το κέντρο μπορεί να βομβαρδιστεί από τους Ρώσους ανά πάσα στιγμή.
Πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες από την Ουκρανία έχουν βρει καταφύγιο στη γειτονική Πολωνία, που έχει οργανώσει πραγματικά αξιοθαύμαστη υποδοχή. Πρόκειται όμως για την ίδια χώρα και την ίδια κυβέρνηση που λίγους μήνες νωρίτερα άφηνε σκουρόχρωμους πρόσφυγες και μετανάστες να πεθαίνουν από το κρύο στα δάση των συνόρων της με τη Λευκορωσία. Δέκα χιλιάδες Πολωνοί συνοριοφύλακες αντιμετώπιζαν με δακρυγόνα και άλλα χημικά ανθρώπους που δεν διαφέρουν σε τίποτα με τους πρόσφυγες από την Ουκρανία, πέραν από το χρώμα του δέρματός τους.
Η υποκρισία αυτή των Ευρωπαϊκών χωρών δεν υπάρχει εν κρυπτώ. Πολλοί Ευρωπαίοι πολιτικοί τη διαλαλούν με μπόλικη δόση ρατσιστικής υπερηφάνειας. Είτε πρόκειται για το ακροδεξιό, ρατσιστικό ισπανικό κόμμα Vox, είτε για τον εξίσου ακροδεξιό και ρατσιστή Έλληνα υπουργό Μετανάστευσης Νότη Μηταράκη, τα λόγια είναι ίδια. Οι Ουκρανοί είναι «πραγματικοί πρόσφυγες» και οι άλλοι είναι… κάτι άλλο. Όχλος, ορδή, εισβολείς, αλλά πάντως όχι πρόσφυγες.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Βούλγαρος Πρωθυπουργός Κίριλ Πετκόβ, για τον οποίο οι πρόσφυγες από την Ουκρανία «δεν είναι οι πρόσφυγες που έχουμε συνηθίσει. Είναι Ευρωπαίοι, έξυπνοι και καλλιεργημένοι άνθρωποι, κάποιοι από τους οποίους έχουν και ειδίκευση στις Τεχνολογίες Πληροφορικής. Καμία Ευρωπαϊκή χώρα δεν τους φοβάται».
Στο αποκορύφωμα της υποκρισίας είναι μάλλον η κυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας, που υπερηφανεύεται πως βοηθά τους Ουκρανούς πρόσφυγες την ίδια ώρα που συνεχίζει να απαιτεί βι΄ζα από αυτούς για να εισέλθουν στη χώρα. Τα βρετανικά γραφεία χορήγησης βίζας είναι υποστελεχωμένα και υπολειτουργικά, με αποτέλεσμα μόλις 760 άνθρωποι να έχουν μέχρι στιγμής καταφέρει να λάβουν το απαραίτητο έγγραφο.
Και φυσικά σε ό,τι αφορά τους πρόσφυγες από άλλα μέρη του κόσμου, η βρετανική κυβέρνηση συνεχίζει να εφαρμόζει απάνθρωπες πρακτικές επαναπροώθησης και απελάσεων. Πρακτικές που αντιγράφει από τον πρωτοπόρο στην παραβίαση του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την Ελλάδα.