Του Ανδρέα Κοσιάρη
Τα δάκρυα χαράς των υποστηρικτών και των φίλων του Τζούλιαν Ασάνζ, έξω αλλά και μακριά από το δικαστήριο του Λονδίνου όπου εξεταζόταν το αίτημα έκδοσής του στις ΗΠΑ, έχουν σίγουρα μια γλυκόπικρη γεύση.
Προσωπικά για τον Ασάνζ, η απόφαση της δικαστή Μπαράιτσερ να μην εκδοθεί στις ΗΠΑ είναι μία μεγάλη νίκη. Όμως οι αιτιάσεις της μη έκδοσης για ψυχολογικούς λόγους και, ακόμη περισσότερο, η απόρριψη όλων των λοιπών αιτιάσεων της υπεράσπισης του Ασάνζ αποτελούν ήττα της ελεύθερης δημοσιογραφίας και της αποστολής της να αποκαλύπτει τα εγκλήματα της εξουσίας.
«Η σωστή απόφαση, για τον λάθος λόγο», ήταν το σχόλιο του Όουεν Τζόουνς για τον Guardian. Η απόφαση της δικαστή ήταν ότι «η έκδοση θα ήταν καταπιεστική για λόγους ψυχολογικής βλάβης». Το δικαστήριο δέχτηκε αυτό που ο Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για τα βασανιστήρια, Νιλς Μέλτζερ, έχει επαναλάβει πολλάκις έπειτα από εξέταση του Ασάνζ στη φυλακή του Μπέλμαρς, όπου κρατούνταν. Ο Ασάνζ πάσχει από «επαναλαμβανόμενη καταθλιπτική διαταραχή» και οι συνθήκες στις φυλακές των ΗΠΑ, ακόμη και σε μία φυλακή υψίστης ασφαλείας, δεν είναι τέτοιες που θα μπορούσαν να τον αποτρέψουν από το «να βρει έναν τρόπο να αυτοκτονήσει».
Όμως τα καλά νέα από την απόφαση του δικαστηρίου αφορούν μόνο τον Ασάνζ — η δημοσιογραφία συνεχίζει να είναι υπό διωγμόν. Η δικαστής δέχθηκε τις αιτιάσεις των ΗΠΑ ότι ο Ασάνζ παρανόμησε βοηθώντας την Τσέλσι Μάνινγκ να δημοσιοποιήσει τα στοιχεία που υπέκλεψε — μεταξύ αυτών και οι δολοφονίες αμάχων στο Αφγανιστάν. Επίσης, δεν υπήρξε καμία αναγνώριση για το γεγονός ότι η ψυχολογική κατάσταση του Ασάνζ, αυτή που δεν επιτρέπει στο ΗΒ να τον εκδώσει στις ΗΠΑ, είναι άμεσο αποτέλεσμα του ανελέητου κυνηγητού που έχει εφαρμοστεί εναντίον του.
Δέκα ολόκληρα χρόνια διώξεων, σχεδόν δυόμιση χιλιάδες μέρες έγκλειστος στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο, όπου παρενοχλούνταν και κατασκοπευόταν συστηματικά (η υπόθεση για την κατασκοπεία εναντίον του Ασάνζ από ισπανική εταιρεία ασφαλείας είναι ακόμα ανοιχτή στα δικαστήρια της χώρας κι έτσι η Βρετανή δικαστής επέλεξε να την αγνοήσει) κι έπειτα σχεδόν δύο χρόνια σε απομόνωση στη φυλακή υψίστης ασφαλείας του Μπέλμαρς, θα διέλυαν την ψυχολογία οποιουδήποτε, πόσο μάλλον ενός ανθρώπου με ιστορικό κατάθλιψης.
Για τον Νιλς Μέλτζερ, όπως και για άλλους σχολιαστές με έντονο ενδιαφέρον για την υπόθεση όπως ο βετεράνος δημοσιογράφος Τζον Πίλτζερ, η απόφαση του βρετανικού δικαστηρίου ήταν μια προσπάθεια για «περίσωση της αξιοπρέπειας» των βρετανικών (και των αμερικανικών) αρχών, οι οποίες με αυτόν τον τρόπο αποφεύγουν την ευθύνη για όσα έχουν κάνει στον Ασάνζ. Σύμφωνα με τον Μέλτζερ, οι κυβερνήσεις που εφάρμοσαν αυτήν την πολύχρονη πολιτική δίωξη εναντίον του Ασάνζ είναι υπόλογες, βάσει των διεθνών συνθηκών που έχουν υπογράψει και επικυρώσει, δηλαδή της Σύμβασης του ΟΗΕ ενάντια στα βασανιστήρια και του Διεθνούς Συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα.
Julian #Assange has been discharged by the judge at the Old Bailey on grounds that he was too great a suicide risk if extradited to the US. This is wonderful! It’s a face-saving cover for the British to justify their disgraceful political trial of #Assange on America’s behalf.
— John Pilger (@johnpilger) January 4, 2021
«Οι ΗΠΑ δεν χάνουν και τόσα πολλά», είπε ο Μέλτζερ σε συνέντευξή του στο RT. «Η απόφαση επιβεβαιώνει τη λογική και την αφήγηση της ποινικοποίησης της ερευνητικής δημοσιογραφίας και της μαρτυρίας δημοσίου συμφέροντος, αποφεύγει τον ελάχιστο κίνδυνο να ανατραπεί η δίωξη του Ασάνζ στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ στη βάση των ελευθεριών της Πρώτης Τροποποίησης του αμερικανικού Συντάγματος (όπως έγινε στην περίπτωση των Pentagon Papers) και διατηρεί την απειλή ενάντια στην ερευνητική δημοσιογραφία που έχει εδραιωθεί εδώ και μια δεκαετία. (…) Άλλοι δημοσιογράφοι, που μπορεί να μην έχουν τα ίδια προβλήματα υγείας, μπορούν να εκδοθούν βάσει των ίδιων κατηγοριών».
Ο δημοσιογράφος Τζόναθαν Κουκ προσθέτει και μία έτερη οπτική στην απόφαση μη έκδοσης του Ασάνζ. «Αν επανακτήσει την ελευθερία του», έγραψε σε άρθρο στον προσωπικό του ιστότοπο ο Κουκ, «θα είναι αποκλειστικά διότι έχει χαρακτηριστεί ως ψυχολογικά ασταθής. Αυτό θα χρησιμοποιηθεί για να δυσφημιστεί όχι μόνο ο Ασάνζ, αλλά και ο σκοπός για τον οποίο αγωνίστηκε, ο οργανισμός των Wikileaks τον οποίο βοήθησε να ιδρυθεί και όλες οι ευρύτερες διαφωνίες με τις καθεστωτικές αφηγήσεις. Η ιδέα αυτή θα εγκαθιδρυθεί στον δημόσιο διάλογο, εκτός κι αν την αμφισβητήσουμε σε κάθε ευκαιρία».
Οι αμερικανικές αρχές διαθέτουν 15 ημέρες από την απόφαση της Δευτέρας 4 Ιανουαρίου 2021, για να καταθέσουν έφεση εναντίον της. Μια τέτοια έφεση έχει μικρές πιθανότητες επιτυχίας, σύμφωνα και με τον Μέλτζερ, διότι το αναγνωρισμένο ιατρικό πρόβλημα του Ασάνζ είναι δύσκολο να ανατραπεί με τη χρήση δικανικών επιχειρημάτων. Εν τω μεταξύ όμως, ο Ασάνζ ίσως περάσει ακόμα περισσότερο χρόνο στη φυλακή. Η απόφαση για το αν θα αφεθεί ελεύθερος με την καταβολή εγγύησης θα ληφθεί την Τετάρτη 6 Ιανουαρίου.
Ακόμα κι αν ελευθερωθεί, όμως, ο Ασάνζ θα συνεχίσει για όλη του τη ζωή να κοιτάει φοβισμένος πάνω από τον ώμο του και θα δυσκολευτεί πολύ να ταξιδέψει οπουδήποτε στον κόσμο εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου. Και κάθε δημοσιογράφος που σκέφτεται να αποκαλύψει κρατικά εγκλήματα, θα έχει από τη μία το παράδειγμα θάρρους του Ασάνζ, αλλά από την άλλη το παράδειγμα του τι μπορεί να κάνει ο μηχανισμός προπαγάνδας και διώξεων των ΗΠΑ και των συμμάχων τους σε όποιον τολμήσει να του εναντιωθεί.