του Γιώργου Μιχαηλίδη
Πηγή: ΠΡΙΝ
Ένας νέος γύρος ένοπλων συγκρούσεων ξέσπασε την περασμένη εβδομάδα γύρω από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, στη διαφιλονικούμενη μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν περιοχή που «γεννά» κρίσεις από την εποχή της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ, ενώ μάλιστα βρισκόταν σε εξέλιξη η συνεδρίαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Κατά τον πόλεμο της δεκαετίας του ’90, η Αρμενία κατάφερε να αποσπάσει από το Αζερμπαϊτζάν όχι μόνο την αυτονομία της περιοχής του Ναγκόρνο-Καραμπάχ αλλά και επιπλέον εδάφη που εξασφάλιζαν τη γεωγραφική της ένωση με την αρμενική ενδοχώρα. Τότε, το Αζερμπαϊτζάν είχε διπλάσιο πληθυσμό και παρόμοιο ΑΕΠ με την Αρμενία. Σήμερα διαθέτει τετραπλάσιο πληθυσμό, τριπλάσιο ΑΕΠ και πενταπλάσιο στρατιωτικό προϋπολογισμό.
Το γεγονός αυτό αποτυπώνεται πλέον στρατιωτικά και πολιτικά αφού η άνετη επικράτηση του Αζερμπαϊτζάν ολοκληρώνει αυτό που ο πόλεμος του 2020 είχε αφήσει στη μέση δηλαδή την επαναφορά του Ναγκόρνο-Καραμπάχ υπό αζέρικη κυριαρχία. Για την ακρίβεια, μετά από συγκρούσεις 24 ωρών, η τοπική ηγεσία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ αναγκάστηκε να αποδεχτεί την ήττα της από τον αζέρικο στρατό και να υπογράψει μια ειρηνευτική συνθήκη που προβλέπει την ενσωμάτωση του θύλακα στο Αζερμπαϊτζάν.
Η Αρμενία, αν και ο πρωθυπουργός της δήλωσε ότι δεν συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για την εκεχειρία, επέλεξε να μην επέμβει προς βοήθεια των ομοεθνών της. Η δε Ρωσία – ο κύριος πυλώνας προστασίας της Αρμενίας από την αζέρικη στρατιωτική υπεροχή – φαίνεται να αποδέχεται την πλήρη αντιστροφή των αποτελεσμάτων του πολέμου των αρχών της δεκαετίας του ’90, ποντάροντας μάλλον στην πιθανή πτώση της φιλοδυτικής κυβέρνησης της Αρμενίας. Την κατάσταση παρακολουθούν από κοντά τόσο η Τουρκία όσο και το Ιράν, κράτη που αμφότερα φιλοδοξούν να παίξουν ρόλο στο νότιο Καύκασο αλλά και οι ΗΠΑ που ενδιαφέρονται για την περιοχή του Καυκάσου.
Σημειώνεται ότι οι σχέσεις Ιράν-Αζερμπαϊτζάν, αν και έχουν περάσει σημαντικές διακυμάνσεις, κυρίως λόγω των στενών σχέσεων του δεύτερου με το Ισραήλ, αλλά και της ύπαρξης σημαντικής αζέρικης μειονότητας στα βόρεια σύνορα του Ιράν, έχουν βελτιωθεί αισθητά το τελευταίο διάστημα με το Ιράν να αναγνωρίζει την κυριαρχία του Μπακού στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ωστόσο, ο Ιρανός πρόεδρος εκδήλωσε εμμέσως την αντίθεση του με την προοπτική δημιουργίας διαδρόμου ένωσης του Αζερμπαϊτζάν με τον θύλακα του Ναχτσιβάν κάτι που θα σήμαινε «ξήλωμα» της συνοριογραμμής Ιράν-Αρμενίας.
Η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω καθώς στην περιοχή σχεδιάζονται σημαντικοί εμπορικοί διάδρομοι που εκκινούν από την Ινδία και καταλήγουν στη Ρωσία. Άλλο ένα πεδίο αλλαγής ισορροπιών και ανταγωνισμού μεταξύ μεγάλων και περιφερειακών δυνάμεων με άγνωστες συνέπειες στο άμεσο μέλλον.
