Ο διεθνούς φήμης καλλιτέχνης Άι Γουέι-Γουέι δήλωσε πως η βρετανική οργάνωση εικαστικών τεχνών Firstsite αποπειράθηκε να τον λογοκρίνει λόγω της στήριξής του στον Τζούλιαν Ασάνζ, απορρίπτοντας έργο του που αναφερόταν στον πολιτικό κρατούμενο, ο οποίος βρίσκεται σε φυλακή της Μ. Βρετανίας από τις 11 Απριλίου 2019.
Ο Άι Γουέι-Γουέι είχε προσκληθεί να παραχωρήσει ένα έργο του για τη διαδικτυακή έκθεση «Great Big Art Exhbition», η οποία διεξήχθη στη Μεγάλη Βρετανία από τις 28 Ιανουαρίου έως τις 9 Μαΐου του τρέχοντος έτους.
Η ιδέα της έκθεσης ήταν να προσφέρει κάθε δεκαπενθήμερο ένας εγνωσμένης αξίας καλλιτέχνης μία διαφορετική θεματική με ένα έργο του, ώστε να μπορέσει το κοινό που βρισκόταν σε καραντίνα να δημιουργήσει με τη σειρά του έργα τέχνης που να σχετίζονται με αυτή τη θεματική.
Η πρώτη επαφή και η πρόσκληση της Firstsite στον Άι Γουέι-Γουέι έγινε στις 18 Ιανουαρίου και τις επόμενες ημέρες υπήρξε τακτική τηλεφωνική επαφή ανάμεσα στον καλλιτέχνη και τη διευθύντρια της Firstsite, Σάλι Σο, η οποία σύμφωνα με τον Άι Γουέι-Γουέι ήταν ενήμερη για τις προθέσεις του έργου του.
Στις 22 Απριλίου, η Firstsite παρέλαβε το έργο του Κινέζου καλλιτέχνη, με τίτλο «Postcard for Political Prisoners» (Καρτ-ποστάλ για Πολιτικούς Κρατούμενους). Επρόκειτο για μία επανεξέταση από τον Άι Γουέι-Γουέι ενός έργου που είχε δημιουργήσει το 2014 για μία έκθεση στην πρώην ομοσπονδιακή φυλακή του Αλκατράζ, στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ.
Το 2014, ο Άι Γουέι-Γουέι είχε δημιουργήσει καρτ-ποστάλ με τις διευθύνσεις πολιτικών κρατουμένων, και το κοινό της έκθεσης μπορούσε να γράψει ένα μήνυμα και να στείλει την καρτ-ποστάλ σε κάποιον από τους πολιτικούς κρατούμενους.
Τον ίδιο σκοπό είχε και το νέο του έργο για την έκθεση της Firstsite. Στο πίσω μέρος της νέας καρτ-ποστάλ υπήρχε ένα σκίτσο από το έργο του Κινέζου καλλιτέχνη «All Fingers Must Point Down», από το 2015, ενώ στη μπροστινή της πλευρά υπήρχε η εικόνα ενός διαδρόμου γυμναστικής. Τον διάδρομο αυτόν είχε δωρίσει ο Τζούλιαν Ασάνζ στον Άι Γουέι-Γουέι, όταν ο πρώτος είχε παραχωρήσει συνέντευξη στον καλλιτέχνη ενώ βρισκόταν ακόμα αποκλεισμένος στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο, το 2016.
Αφότου παρέδωσε το έργο του στη Firstsite, στις 22 Ιουνίου, ο Άι Γουέι-Γουέι ενημέρωσε την οργάνωση ότι αναμένεται ακόμα μία λίστα με διευθύνσεις πολιτικών κρατουμένων πρόθυμων και ικανών να λάβουν αλληλογραφία, την οποία συνέτασσε η Διεθνής Αμνηστία. Η Firstsite του απάντησε ευχαριστώντας τον «για όλα όσα έχει(ς) κάνει για να φτάσει αυτό [το έργο] σε εμάς».
Τρεις ημέρες αργότερα, στις 25 Απριλίου, ο Άι Γουέι-Γουέι ενημέρωσε εκ νέου τη Firstsite ότι θα υπάρξει καθυστέρηση στην παράδοση της λίστας, διότι ο αριθμός των πολιτικών κρατουμένων ήταν τόσο μεγάλος που η Διεθνής Αμνηστία δυσκολευόταν να συντάξει μία πλήρη λίστα με τις διευθύνσεις τους.
Σε αυτήν την ενημέρωση ο Άι Γουέι-Γουέι δεν έλαβε καμία απάντηση. Το ίδιο και σε επόμενες προσπάθειές του να επικοινωνήσει με τη Firstsite, στις 13 και 17 Μαΐου. Στις 20 Μαΐου, έπειτα από 27 ημέρες σιγής, η διευθύντρια της Firstsite, Σάλι Σο, απέρριψε το έργο τέχνης.
Σε επιστολή της, επικαλέστηκε δύο λόγους για την απόρριψη: «Δυστυχώς, λόγω της χρονικής στιγμής του πότε ήρθε η ιδέα από το στούντιο, το έκανε δύσκολο για εμάς να τη συμπεριλάβουμε. (…) Επίσης, η ιδέα του εγχειρήματος είναι να ενθαρρύνουμε ανθρώπους σε όλη τη χώρα να δημιουργήσουν έργα τέχνης και να τα εκθέσουν στα παράθυρά τους. Η αποστολή μίας καρτ-ποστάλ μας απομακρύνει από αυτήν την πρόθεση. Πρέπει να σας διαβεβαιώσω, ειλικρινά, πως αυτό δεν αποτελεί αντανάκλαση της εκτίμησής μας για την ιδέα καθεαυτή, η οποία είναι ξεχωριστή και βαθυστόχαστη, και εξίσου του σεβασμού μας για τον Γουέι-Γουέι και τη δουλειά του».
Σύμφωνα με τον Άι Γουέι-Γουέι, οι δύο αυτές αιτιάσεις είναι προσχηματικές. Για το ζήτημα του χρόνου, ο καλλιτέχνης ισχυρίστηκε πως δεν του είχε δοθεί καταληκτική προθεσμία. Επίσης, σύμφωνα με τον ίδιο, το έργο παραδόθηκε σε χρονικό σημείο ώστε να μπορεί να ενταχθεί στην τελευταία θεματική ενότητα της έκθεσης, «Παράσταση», στην οποία ο ίδιος λέει ότι θα ταίριαζε «θεματικά και χρονικά».
Όσον αφορά την «απομάκρυνση από την ιδέα του εγχειρήματος», ο Άι Γουέι-Γουέι αναρωτήθηκε: «Γιατί το εννοιολογικό μου έργο Postcard for Political Prisoners να μην ενέπνεε τους ανθρώπους να δημιουργήσουν έργα τέχνης με τη μορφή καρτ-ποστάλ και να εμπλακούν σε καλλιτεχνικό ακτιβισμό; Τι θα τους σταματούσε από το να στείλουν την καρτ-ποστάλ στον εαυτό τους και να την κολλήσουν στο παράθυρό τους;».
Ο Άι Γουέι-Γουέι ισχυρίζεται πως η απόρριψη του έργου του συνέβη λόγω της μακρόχρονης στήριξής του στον Τζούλιαν Ασάνζ, ο οποίος συνεχίζει να βρίσκεται υπό κράτηση στη Μεγάλη Βρετανία. Σύμφωνα με τον καλλιτέχνη, οι διοργανωτές χρησιμοποίησαν το όνομά του για την προβολή της έκθεσης, αλλά δεν είχαν το θάρρος να υπερασπιστούν «τη βασική αξία της τέχνης, την ελευθερία της έκφρασης».
«Ποιον προσέβαλε η καρτ-ποστάλ μου με τον διάδρομο γυμναστικής του Τζούλιαν Ασάνζ;», αναρωτήθηκε σε γραπτή του δήλωση στον ιστότοπο ArtNet News.
Στην ίδια δήλωση, κατακεραυνώνει «την υποκρισία του κόσμου της τέχνης, που αποκαλύπτει έναν κόσμο που θεωρεί την τέχνη ως διακοσμητική και ηρεμιστική εντός της καπιταλιστικής και καταναλωτικής μας κοινωνίας, έναν κόσμο όπου οι πολιτιστικές δραστηριότητες αφορούν μονάχα τον πολιτισμό και τίποτα παραπάνω».
Ο πολιτικά δραστήριος καλλιτέχνης συνέχισε: «Η τέχνη έχει γίνει ένα εργαλείο για να αναισθητοποιούμε τους εαυτούς μας ώστε να αποφύγουμε την ενδοσκόπηση. Οποιοιδήποτε αναστοχασμοί μέσω της τέχνης είναι ανεπιθύμητοι διότι προκαλούν πόνο και οδύνη και, αν εμβαθύναμε σε αυτούς, θα βρισκόμασταν όλοι ένοχοι — και οι καλλιτέχνες είναι πιο ένοχοι από άλλους διότι έχουμε πολύ περισσότερες ευκαιρίες για ελεύθερη έκφραση».
Πηγή: wsws.org