Του Άρη Χατζηστεφάνου για το Sputnik
«Είμαστε πλέον μια αυτοκρατορία και όταν αναλαμβάνουμε δράση δημιουργούμε τη δική μας πραγματικότητα» είχε δηλώσει το 2002 ο Καρλ Ροβ, ένας από τους αρχιτέκτονες της εισβολής στο Ιράκ.
Έναν χρόνο αργότερα, αυτή η «πραγματικότητα» περιλάμβανε τα υποτιθέμενα όπλα μαζικής καταστροφής και την παρουσία της Αλ Κάιντα στο Ιράκ – τα δυο μεγαλύτερα ψεύδη, με τα οποία η Ουάσιγκτον δικαιολογούσε την κατάληψη ενός ακόμη κυρίαρχου κράτους.
Η δημιουργία μιας εικονικής πραγματικότητας, η οποία δικαιολογεί κάθε μεγάλη πολεμική επιχείρηση των ΗΠΑ, στηρίζεται σε συγκεκριμένους κανόνες τους οποίους οι επιτελείς του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, του Πενταγώνου αλλά και των κυρίαρχων ΜΜΕ ακολουθούν κατά γράμμα σε κάθε μεγάλη κρίση. Η περίπτωση του Ιράν μας δίνει λοιπόν την ευκαιρία να ξεφυλλίσουμε και πάλι το άτυπο «εγχειρίδιο της προετοιμασίας του πολέμου», το οποίο όσο και ανανεώνεται με το πέρασμα των δεκαετιών δεν παύει να στηρίζεται σε ορισμένους βασικούς άξονες.
O πρώτος κανόνας απαιτεί την παρουσίαση μιας «άμεσης απειλής», η οποία μπορεί να εκδηλωθεί απροειδοποίητα ανά πάσα στιγμή. Ο Σαντάμ Χουσεΐν χρειαζόταν, σύμφωνα με βρετανικά μέσα ενημέρωσης, μόλις 45 λεπτά για να εξαπολύσει μια επίθεση με χημικά όπλα. Αντίστοιχα ο δολοφονηθέντας στρατηγός Σολεϊμάνι βρισκόταν στο Ιράκ για να «προετοιμάσει επιθέσεις» εναντίον Αμερικανών διπλωματών» και άλλων στόχων ενώ είχε ήδη «σκοτώσει εκατοντάδες Αμερικανούς στρατιώτες». Προκειμένου μάλιστα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να μην δώσει στην Τεχεράνη τη δυνατότητα να ανατρέψει την ιστορία, που οικοδομούνταν μεθοδικά στα μέσα ενημέρωσης, απαγόρευσε στον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών, Μοχάμεντ Τζαβάντ Ζαρίφ, να παρευρεθεί στις εργασίες του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, αρνούμενο να του εκδώσει βίζα. Μεταξύ άλλων ο επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας αναμενόταν να παρουσιάσει στοιχεία σύμφωνα με τα οποία ο Σολεϊμάνι (ο οποίος στο παρελθόν είχε συνεργαστεί με το Πεντάγωνο για την αντιμετώπιση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν) όχι μόνο δεν προετοίμαζε κάποια επίθεση αλλά βρισκόταν σε ειρηνευτική αποστολή στο Ιράκ.
Η τρέλα του βασιλιά
Ο δεύτερος σημαντικότερος κανόνας λέει ότι προκειμένου να εδραιωθεί η αίσθηση της άμεσης απειλής ο αντίπαλος πρέπει να παρουσιάζεται σαν ένας απρόβλεπτος και παράλογος παίκτης, ο οποίος δεν θα διστάσει να λάβει αποφάσεις ακόμη και αν αυτές μπορούν να οδηγήσουν στον άμεσο αφανισμό του ίδιου και της χώρας του. Από τον Σαντάμ Χουσεϊν μέχρι τον Κιμ Γιονγκ Ουν και τον Μοαμάρ Καντάφι (το «τρελό σκυλί της Μέσης Ανατολής» όπως τον αποκαλούσε ο Ρόναλντ Ρίγκαν) όλοι οι αντίπαλοι των ΗΠΑ παρουσιάζονται να καθοδηγούνται από παράλογα ένστικτα και όχι από γεωπολιτικά συμφέροντα. Η προώθηση της αντίληψης αυτής από τα ΜΜΕ δικαιολογεί τις λεγόμενες προληπτικές στρατιωτικές επιθέσεις: όπως ένας τρελός πρέπει να κλειστεί σε ένα ίδρυμα όχι για τις πράξεις του αλλά για την εν δυνάμει επικινδυνότητά του (ή την προστασία του) έτσι και μια ξένη χώρα πρέπει να «αδρανοποιηθεί» και ο ηγέτης της να αφανιστεί ακριβώς γιατί η «τρέλα» του τον οδηγείς σε απρόβλεπτες κινήσεις. Στην περίπτωση του Ιράν η «τρέλα» και η «μη προβλεψιμότητα» αποδίδονται συνήθως στα θεοκρατικά χαρακτηριστικά του ιρανικού κράτους. Οι «αγιατολάδες» παρουσιάζονται σαν αδίστακτοι δρώντες οι οποίοι καθοδηγούνται από κάποιο θειικό κάλεσμα σε μια αυτοκαταστροφική τζιχάντ. «Φόβοι τρίτου παγκοσμίου πολέμου καθώς το Ιράν απειλεί να μετατρέψει τη μέρα σε νύχτα» έγραφε η βρετανική φυλλάδα Sun ενώ η Daily Mail συμπλήρωνε ότι οι «Ιρανοί απειλούν με ιερό πόλεμο».
Έρχεται το ιππικό
O επόμενος κανόνας προπαγάνδας θα μπορούσε να ονομαστεί ο «κανόνας του απελευθερωτή» καθώς προϋποθέτει να πειστεί η διεθνής κοινή γνώμη ότι ο λαός που θα δεχθεί την επίθεση αναμένει με αγωνία μια ξένη επέμβαση που θα τον γλιτώσει από τους δυνάστες του. Από τους κατοίκους της Βενεζουέλας, που παρουσιάζονται να εκλιπαρούν για μια στρατιωτική εισβολή των ΗΠΑ, μέχρι τους Ιρακινούς πολίτες που θα «έρρεναν τους Αμερικανούς στρατιώτες με λουλούδια», οι λαοί που ενδέχεται να πολτοποιηθούν από την αμερικανική πολεμική μηχανή πάντα πρέπει να περιμένουν τη σωτηρία από το «ιππικό». «Μην πιστεύετε την προπαγάνδα ότι (οι Ιρανοί) θρηνούν για τον Σολεϊμάνι» διαβάσαμε προ ημερών στην Washington Post τη στιγμή που εκατομμύρια Ιρανοί κατέβαιναν σε κάθε γωνιά της χώρας για να καταδικάσουν τη δολοφονία του στρατηγού τους. Το κείμενο υπέγραφε η Μασίχ Αλινέτζαντ που εργάζεται (κυριολεκτικά και μεταφορικά) στην κρατική Φωνή της Αμερικής και έχει βραβευτεί για την «προσφορά» της από το ισραηλινό λόμπι UN Watch.
Ακόμη προκλητικότερος ο Αρι Φλέστσερ, εκπρόσωπος Τύπου του Τζορτζ Μπους τους πρώτους μήνες της εισβολής στο Ιράκ, δήλωσε στο FOX News ότι ο ιρανικός λαός «πανηγυρίζει για το θάνατο του Σολεϊμάνι» και ως εκ τούτου η δολοφονία «μπορεί να αποτελέσει καταλύτη στο εσωτερικό του Ιράν» – δηλαδή να οδηγήσει στην ανατροπή της κυβέρνησης.
Για να ενισχύσει τον «κανόνα του απελευθερωτή» το FOX παρουσίασε ένα σύνθημα από τοίχο της Τεχεράνης που έγραφε «ευχαριστούμε Τραμπ» σαν απάντηση στη δολοφονία Σολεϊμάνι. Όπως αποδείχθηκε όμως η φωτογραφία είχε τραβηχτεί το 2018.
Την ίδια στιγμή ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μαικ Πομπέο προωθούσε βίντεο του σαουδαραβικού δικτύου Al Arabiya στο οποίο, κάτοικοι της Συρίας εμφανίζονταν να πανηγυρίζουν και να κερνάνε γλυκά μετά την είδηση της δολοφονίας Σολεϊμάνι. Όπως εξηγούσε βέβαια ο Αμερικανός δημοσιογράφος Νταν Κοεν, τα πλάνα προέρχονταν από την επαρχία Ιντλίμπ, μια από τις τελευταίες περιοχές όπου βρίσκουν ακόμη καταφύγιο παρακλάδια της Αλ Κάιντα και του ISIS τα οποία εκδιώχθηκαν και με τη παρέμβαση του Ιρανού στρατηγού.
Οι έμποροι όπλων στη μάχη της «ενημέρωσης»
Η συνέχεια και η «συνέπεια» της αμερικανικής προπαγάνδας δεν οφείλεται μόνο στο ρόλο που παίζει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και τα Πεντάγωνο στη διάχυση πληροφοριών προς τα ΜΜΕ αλλά και σε ένα ιδιωτικό «στρατό» αναλυτών και συμβούλων που τοποθετούνται σε τηλεοπτικά δίκτυα από ιδιωτικές εταιρείες και κυρίως από την πολεμική βιομηχανία. Προερχόμενοι κυρίως από τις ένοπλες δυνάμεις και τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ οι συγκεκριμένοι αναλυτές προσλαμβάνονται από ιδιωτικές εταιρείες, που θησαυρίζουν από την εμπλοκή του Πενταγώνου σε πολεμικές επιχειρήσεις. Προ ημερών το Intercept παρουσίασε μια λίστα με αναλυτές, οι οποίοι χειροκροτούσαν την απόφαση του Τραμπ να δολοφονήσει τον Σολεϊμάνι βλέποντας παράλληλα την περιουσία τους να αυξάνεται – αφού συχνά κατέχουν μετοχές πολεμικών βιομηχανιών οι οποίες εκτινάσσονται ακόμη και με το ενδεχόμενο μιας πολεμικής σύρραξης. Ανάμεσά τους συναντάμε τον στρατηγό εν αποστρατεία, Τζακ Κιν, ο οποίος έχει εργαστεί για εταιρείες όπως η General Dynamic και η Blackwater και τώρα συνεργάζεται με την SCP Partners – ένα venture capital που επενδύει στον αμυντικό τομέα.
Ο στρατηγός εν αποστρατεία Μπάρι Μακάφρι, ο οποίος μιλώντας στο MSNBC ζήτησε μια ολομέτωπη επίθεση στο Ιράκ από αέρος και θαλάσσης, έχει ακόμη πιο ενδιαφέρον βιογραφικό: Παλαιότερα εργαζόταν για λογαριασμό της βιομηχανίας Defense Solution, η οποία προμηθεύει τεθωρακισμένα οχήματα και άλλο εξοπλισμό στις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις. Σήμερα συμμετέχει μεταξύ άλλων στα διοικητικά συμβούλια της DynCorp, η οποία λαμβάνει 3 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο από το Πεντάγωνο, και της Global Linguist Solutions η οποία προσφέρει υπηρεσίες μετάφρασης και διερμηνείας για το Πεντάγωνο στο Ιράκ.
Παρόμοιες απόψεις εξέφραζε στο Fox News και ο Βαν Χιπ o οποίος τυχαίνει να εκπροσωπεί ένα από τα σημαντικότερα λόμπι εμπόρων όπλων όπως η Raytheon, η Palantir, και η General Atomics, η εταιρεία που κατασκευάζει τα drone MQ-9 Reaper τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τη δολοφονία του Σολεϊμάνι.
Η άμεση παρέμβαση της βιομηχανίας του πολέμου στα νυχτερινά δελτία ειδήσεων έχει ιστορία δεκαετιών και πήρε τα σημερινά της χαρακτηριστικά μετά τον πρώτο πόλεμο του Περσικού Κόλπου. Μέχρι το 2008 είχε γίνει γνωστό από αποκαλύψεις της εφημερίδας New York Times, ότι 75 σχολιαστές (οι περισσότεροι από τους οποίους διατηρούσαν κάποιου είδους σχέση με πολεμικές βιομηχανίες) ελέγχονταν από ομοσπονδιακές υπηρεσίες για τον ρόλο που έπαιζαν στην προώθηση οπλικών συστημάτων.
Την επόμενη φορά λοιπόν που κάποιος Αμερικανός αξιωματούχος ή αναλυτής θα εφαρμόσει κάποιον από τους βασικούς κανόνες προπαγάνδας προετοιμάζοντας το έδαφος για έναν ακόμη πόλεμο (και αρκετοί δημοσιογράφοι και στην Ελλάδα θα σπεύσουν να μεταφέρουν τις θέσεις του σαν δικές τους αναλύσεις) απλώς μπείτε στο ίντερνετ και παρακολουθήστε τις μετοχές των μεγαλύτερων εμπόρων όπλων.
