Σε ακυβέρνητη πολιτεία μετατράπηκε η Τσεχία μετά τις βουλευτικές εκλογές της 24ης και 25ης Οκτωβρίου καθώς οι ψηφοφόροι κυριολεκτικά συνέτριψαν το πολιτικό κατεστημένο ενισχύοντας ταυτόχρονα τμήματα της αριστεράς αλλά και πρωτοεμφανιζόμενα κόμματα επιχειρηματιών.
Τα κόμματα που κυβέρνησαν τη χώρα από τη λεγόμενη «βελούδινη» επανάσταση και την εγκαθίδρυση του καπιταλισμού στη χώρα υπέστησαν τρομακτικές απώλειες χωρίς όμως να εμφανίζεται στον ορίζοντα μια δύναμη που να εκφράζει την πλειονότητα του πληθυσμού. Αντίθετα η άνοδος τεχνοκρατικών προτάσεων από τους επίδοξους «Μπερλουσκόνι» της Τσεχίας προοιωνίζεται ακόμη πιο δύσκολες ημέρες για τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.
Αποκορύφωμα της πολιτικής ανατροπής ήταν η ελεύθερη πτώση του Δημοκρατικού Κόμματος των Πολιτών (ODS) του απερχόμενου πρωθυπουργού Πιότρ Νέτσας, το οποίο βρέθηκε στην πέμπτη θέση βλέποντας το ποσοστό του να πέφτει από το 20,2% των προηγούμενων εκλογών στο 7,7%.
Όσο για το κόμμα του σημερινού προέδρου, Μίλος Ζέμαν, στο οποίο συμμετείχαν πέντε υπουργοί της προηγούμενης κυβέρνησης, έγινε ξαφνικά εξωκοινοβουλευτικό αφού με ποσοστό 1.5% δεν πλησιάζει ούτε στην πόρτα του νομοθετικού σώματος της χώρας.
Η πτώση της Δεξιάς συνεχίστηκε και στο κυβερνητικό κόμμα TOP 09 του απερχόμενου υπουργού εξωτερικών, το οποίο έπεσε στην τέταρτη θέση συγκεντρώνοντας 11.9%, από το 17% που είχε στις προηγούμενες εκλογές.
«Σακατεμένοι» εμφανίζονται όμως και οι σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι παρά το γεγονός ότι ήρθαν πρώτο κόμμα στις εκλογές, είδαν το ποσοστό τους να κατρακυλάει στο 20% από το 30% που οι ίδιοι είχαν θέσει ως στόχο. Με αυτή όμως την εκλογική επίδοση ακυρώθηκε στην πράξη και η «μυστική» συμφωνία των σοσιαλδημοκρατών με τους κομμουνιστές για το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού. Το Κομμουνιστικό Κόμμα παρά το γεγονός ότι ανέβασε τα ποσοστά του κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες και έφτασε στο 15% βλέπει τώρα ότι η δύναμη των σοσιαλδημοκρατών δεν αρκεί για να του προσφέρει κάποιο κυβερνητικό πόστο.
Ενώ όμως το ηχηρό ράπισμα του τσέχικου λαού στο παλαιό πολιτικό κατεστημένο θα μπορούσε να αποτελεί μια ελπίδα ανανέωσης για τη χώρα, μια σειρά άλλων εξελίξεων ρίχνει βαριά τη σκιά της στις πολιτικές εξελίξεις. Εκτός από την επιστροφή στο κοινοβούλιο του κόμματος της Χριστιανοδημοκρατικής Δεξιάς, την είσοδο του στα έδρανα πέτυχε και το πρωτοεμφανιζόμενο κόμμα ενός Ιάπωνα επιχειρηματία ο οποίος ελέγχει μια αυτοκρατορία στο χώρο του τουρισμού. Ο Τόμιο Οκαμούρα, ο οποίος προώθησε μια ακροδεξιά ατζέντα εναντίον του πληθυσμού των Ρομά, είχε διεκδικήσει και τον προεδρικό θώκο αλλά η υποψηφιότητά του ακυρώθηκε όταν έγινε γνωστό ότι αρκετοί από τους υπογράφοντες την αίτησή του ήταν… ανύπαρκτα πρόσωπα.
Μαζί του μπαίνει όμως στη βουλή και το κόμμα Δράση των Δυσαρεστημένων Πολιτών (ΑΝΟ) του Τσέχου δισεκατομμυριούχου Αντρέι Μπάμπις που πήρε το 18,65%. Ο Μπάμπις, που φιγουράρει στη λίστα του περιοδικού Φορμπς με τους πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη, κατέβηκε με μια νεοφιλελεύθερη ατζέντα και μια λαϊκιστική ρητορική εναντίον της διαφθοράς. Το ΑΝΟ κατόρθωσε έτσι να κάνει αισθητή την παρουσία του ακόμη και σε παραδοσιακά προπύργια των κομμουνιστών και των σοσιαλδημοκρατών. Ο 59χρονος Μπάμπις αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της νέας οικονομικής ελίτ, η οποία απαρτίζεται από παλαιά στελέχη του κομμουνιστικού κόμματος που μετατράπηκαν εν μια νυκτί σε μουτζαχεντίν του νεοφιλελευθερισμού. Εκμεταλλευόμενοι τις διασυνδέσεις τους στο κόμμα έκλεισαν χρυσά συμβόλαια για την εκμετάλλευση των κρατικών υποδομών και δημιούργησαν τεράστιες οικονομικές αυτοκρατορίες. Ο συγκεκριμένος επιχειρηματίας ελέγχει σήμερα την μεγαλύτερη βιομηχανία τροφίμων, τη δεύτερη μεγαλύτερη βιομηχανία χημικών αλλά και ένα ισχυρό όμιλο μέσων ενημέρωσης, με τον οποίο κινεί τα νήματα της πολιτικής ζωής της χώρας. Σήμερα όλοι οι επιχειρηματίες που ξεπήδησαν από τις παλιές δομές εξουσίας κατηγορούν τους πολιτικούς για διαφθορά, αποφεύγοντας προφανώς να σημειώσουν ότι η διαφθορά είναι σαν το τανγκό, χρειάζεται δύο – τον πολιτικό που τα παίρνει και τον επιχειρηματία που τα δίνει.
Με αυτή την ατζέντα ο Μπάμπις και ο Ιάπωνας μεγαλοεπιχειρηματίας, οι οποίοι να σημειωθεί δεν είχαν διεκδικήσει ξανά την ψήφο του Τσεχικού λαού, συγκεντρώνουν αθροιστικά περίπου το ένα τρίτο των εδρών και μετατρέπονται σε ρυθμιστές του πολιτικού σκηνικού.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με την ψήφο τους οι Τσέχοι εξέφρασαν την οργή τους για τα αποτελέσματα της πολιτικής λιτότητας αλλά και τη φτώχεια και τη γιγάντωση της ανεργίας η οποία οφείλεται ως επ΄το πλείστον στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που προώθησαν όλες ανεξαιρέτως οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Χτυπώντας όμως μόνο το πολιτικό κατεστημένο άφησαν στο απυρόβλητο τις οικονομικές δυνάμεις που ευθύνονται για τη σημερινή κατάσταση. Δυνάμεις οι οποίες τώρα διεκδικούν την εξουσία με έναν ιδιότυπο μπερλουσκονισμό. Η ταπεινωτική πτώση της Δεξιάς συνοδεύεται και από την ανάδειξη «τεχνοκρατικών λύσεων» από επιχειρηματίες που υπόσχονται να διαχειρισθούν τη χώρα σαν μια μεγάλη εταιρεία.
Το βέβαιο είναι ότι η τελευταία εκλογική αναμέτρηση δημιούργησε απλώς ένα νέο μωσαϊκό κομμάτων χωρίς την παραμικρή ελπίδα σχηματισμού μιας βιώσιμης κυβέρνησης. Το πιθανότερο μέχρι σήμερα σενάριο της συγκυβέρνησης σοσιαλδημοκρατών και κομμουνιστών δεν εκπληρώνεται αφού τα δυο κόμματα συγκεντρώνουν 83 από τις 101 έδρες που απαιτούνται. Το δεύτερο πιθανότερο σενάριο απαιτεί τη συγκατοίκηση σοσιαλδημοκρατών και χριστιανοδημοκρατών μαζί με το κόμμα “Δράση των Δυσαρεστημένων Πολιτών” του Μπάμπις. Ένα συνονθύλευμα δηλαδή το οποίο δεν θα εκφράζει κανένα από τα κόμματα που το απαρτίζουν και σίγουρα όχι τον τσεχικό λαό.
Οι φωνές που ζητούν νέα προσφυγή στις κάλπες, πιθανότατα μέχρι την Άνοιξη, ακούγονταν δυνατά στους διαδρόμους της Πράγας πριν ακόμη τα κόμματα προλάβουν να συζητήσουν όλα τα ενδεχόμενα σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού.
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα ΠΡΙΝ 2/11/2013
Σχετικά θέματα:
Τσεχοσλοβακία: O Κάφκα συναντά τον Γουόρχολ
