Άρης Χατζηστεφάνου | Η Εφημερίδα των Συντακτών 14/10/2023
Η αναμετάδοση από κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης της ψευδούς πληροφορίας ότι μαχητές της Χαμάς αποκεφάλισαν δεκάδες βρέφη αποτελεί ένα από τα χαμηλότερα σημεία στα οποία έχει βρεθεί η δημοσιογραφία τις τελευταίες δεκαετίες. Κυρίως γιατί η συγκεκριμένη μορφή προπαγάνδας περί βρεφοκτονίας χρησιμοποιούνταν εδώ και αιώνες για τον εξανδραποδισμό και τελικά τη θανάτωση εκατομμυρίων Εβραίων.
Τo Fox News και το CNN το μετέδωσαν σαν είδηση. Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε μάλιστα ότι είδε και φωτογραφίες. Στην Ελλάδα δημοσιογράφοι όπως ο Μανώλης Καψής έφτασαν να κατηγορούν το ΚΚΕ και την εφημερίδα «Αυγή» ότι αποκρύπτουν την πληροφορία!
Μια ψευδής είδηση για τον υποτιθέμενο αποκεφαλισμό βρεφών από Παλαιστίνιους, την οποία δεν επιβεβαίωνε ο ισραηλινός στρατός και την οποία διέψευδαν στελέχη διεθνών οργανισμών, κυκλοφορούσε για ημέρες σαν αδιαμφισβήτητο γεγονός. Οι «έμπειροι» δημοσιογράφοι θα έπρεπε βέβαια να γνωρίζουν ότι οι φήμες για τη θανάτωση βρεφών αποτελούν μία από τις αρχαιότερες μορφές προπαγάνδας σε καιρό πολέμου. Οι περισσότεροι άλλωστε είναι σε ηλικία να θυμούνται ότι την τελευταία φορά που χρησιμοποιήθηκε ήταν στον πρώτο Πόλεμο του Περσικού, όταν οι ΗΠΑ υποστήριξαν ότι Ιρακινοί στρατιώτες στο Κουβέιτ πέταγαν βρέφη έξω από θερμοκοιτίδες.
Τα ιστορικά παραδείγματα ανάλογης προπαγάνδας είναι αναρίθμητα. Το 1641, ύστερα από την Ιρλανδική Εξέγερση, κυκλοφόρησε στο Λονδίνο η φήμη ότι καθολικοί Ιρλανδοί ξεκοίλιαζαν έγκυες γυναίκες, έβγαζαν τα βρέφη και τα σκότωναν χτυπώντας τα σε βράχους. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ο Βενιαμίν Φραγκλίνος έστησε το 1782 μια ψεύτικη έκδοση με την οποία «πληροφορούσε» τους αναγνώστες ότι οι ιθαγενείς Σενέκα, λειτουργώντας για λογαριασμό των Άγγλων, αφαιρούσαν το σκαλπ και τα νύχια γυναικών, παιδιών και βρεφών τα οποία στη συνέχεια έκαιγαν ζωντανά. Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι αντιμαχόμενοι κατηγορούσαν τους αντιπάλους τους ότι σκοτώνουν νήπια με τις ξιφολόγχες τους ενώ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο την ίδια ιστορία χρησιμοποίησαν οι ΗΠΑ εναντίον των Ιαπώνων.
Στόχος σε όλες τις περιπτώσεις ήταν να παρουσιαστεί ο αντίπαλος σαν ανθρωπόμορφο κτήνος ώστε να γίνουν αποδεκτές μορφές αντιποίνων οι οποίες παραβιάζουν κάθε έννοια διεθνούς νομιμότητας και συνήθως συνιστούν εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Παρά το γεγονός ότι τέτοιου είδους φήμες αποδίδονται στις φανατισμένες μάζες, συνήθως ξεκινούν από υψηλόβαθμους αξιωματούχους. Η ιστορία των θερμοκοιτίδων στο Κουβέιτ, παραδείγματος χάριν, είχε στηθεί από την αμερικανική εταιρεία Hill & Knowlton για λογαριασμό της εξόριστης κυβέρνησης του Κουβέιτ. Προκειμένου μάλιστα να ενισχύσουν την «αξιοπιστία» της, ανέθεσαν σε ένα κοριτσάκι να καταθέσει σαν «αυτόπτης μάρτυρας» ενώπιον επιτροπής του αμερικανικού Κογκρέσου.
Όπως αποκαλύφθηκε όμως μερικά χρόνια αργότερα, το κοριτσάκι που ψευδομαρτύρησε ήταν η κόρη του πρέσβη του Κουβέιτ στην Ουάσινγκτον. Αντίστοιχα η φήμη για τον αποκεφαλισμό βρεφών από τη Χαμάς ξεκίνησε από τον ισραηλινό τηλεοπτικό σταθμό i24 News, που όπως αποκάλυψε η επίσης ισραηλινή εφημερίδα Haaretz, μετατράπηκε σε φερέφωνο της οικογένειας Νετανιάχου προκειμένου να κερδίσει άδεια μεταδόσεων αγγλόφωνου προγράμματος. Όπως αποκάλυψε μάλιστα το The Intercept, παρά το γεγονός ότι το ισραηλινό υπουργείο Άμυνας δεν επιβεβαίωνε την πληροφορία, σε κατ’ ιδίαν τηλεφωνικές επικοινωνίες με δημοσιογράφους τούς καλούσε να μεταφέρουν τη φήμη σαν είδηση.
Ίσως η πιο τραγική πτυχή της υπόθεσης, όμως, είναι ότι στην ανθρώπινη Ιστορία κανένας λαός δεν έχει υποστεί με πιο τραγικό τρόπο τις επιπτώσεις από τέτοιου είδους προπαγανδιστικές τεχνικές όσο οι Εβραίοι. Από τον 12 αιώνα μ.Χ. σε αρκετές περιοχές της Ευρώπης διαδόθηκε η λεγόμενη συκοφαντία του αίματος (blood libel), σύμφωνα με την οποία οι Εβραίοι χρησιμοποιούσαν το αίμα χριστιανών (κατά προτίμηση παιδιών) για τελετές.
Την ιστορία μετέφερε ακόμη και ο λεγόμενος πατέρας της αγγλικής λογοτεχνίας Τζέφρι Τσόσερ στο έργο του «Οι ιστορίες του Κάντερμπερι» ενώ την αναπαρήγαγε και ο Λούθηρος στο βιβλίο του «Για τους Ιουδαίους και τα ψέματά τους». Αρκετά από τα αιματηρά πογκρόμ εναντίον των Εβραίων στον Μεσαίωνα ξεκίνησαν με αφορμή τη συγκεκριμένη φήμη η οποία αποτέλεσε δομικό στοιχείο και για τον αντισημιτισμό του 19ου αιώνα. H συκοφαντία του αίματος εργαλειοποιήθηκε εκ νέου στη ναζιστική Γερμανία από τον λεγόμενο εκδότη του Χίτλερ, Τζούλιους Στράιχερ, ο οποίος την αναπαρήγε συχνά στην εφημερίδα του «Der Stürmer».
Ο Στράιχερ βέβαια καταδικάστηκε στις συμπληρωματικές δίκες της Νυρεμβέργης και εκτελέστηκε ακριβώς για τέτοιου είδους προπαγανδιστικές τεχνικές που χρησιμοποιούσε εναντίον των Εβραίων. Αντίθετα, οι επίγονοί του στον χώρο της πολιτικής και της δημοσιογραφίας δεν αισθάνθηκαν καν την ανάγκη να απολογηθούν. Το πρόβλημα δεν ήταν απλώς ότι καταπάτησαν κάθε αρχή δεοντολογίας μεταφέροντας μια κραυγαλέα και ολοκληρωτικά αδιασταύρωτη φήμη, αλλά ότι το έκαναν στο πλαίσιο μιας ισλαμοφοβικής σταυροφορίας η οποία παρουσιάζει τους μουσουλμάνους σαν κτήνη ικανά να διαπράξουν τα πιο ειδεχθή εγκλήματα που μπορεί να σκεφτεί ο νους του ανθρώπου.
Το κωμικοτραγικό στοιχείο της υπόθεσης βέβαια είναι ότι ενώ τα δυτικά ΜΜΕ κατηγορούν οργανώσεις όπως η Χαμάς ότι κινούνται με μοναδικό γνώμονα τον θρησκευτικό φανατισμό, ταυτόχρονα αποκρύπτουν ότι το Κοράνι απαγορεύει ρητά τη θανάτωση βρεφών. Για την ακρίβεια, οι βρεφοκτονίες, οι οποίες ήταν διαδεδομένες κατά την αρχαιότητα ακόμη και στην Ελλάδα, διακόπηκαν αιφνιδιαστικά στον αραβικό κόσμο τον 7ο αιώνα ακριβώς λόγω της εμφάνισης του Ισλάμ.
Οι Παλαιστίνιοι όμως, σύμφωνα με τα δυτικά ΜΜΕ, είναι τόσο τυφλά θρησκόληπτοι ώστε… παραβιάζουν τις βασικές αρχές της θρησκείας τους.