του Ανδρέα Κοσιάρη
Στις 25 Οκτωβρίου 2023, σε έναν από τους συνεχείς σφοδρούς βομβαρδισμούς του Ισραήλ στον προσφυγικό καταυλισμό της Nuseirat, (νοτίως του ποταμού Wadi Gaza, δηλαδή σε μία περιοχή που το Ισραήλ είχε επισημάνει ως «ασφαλή» από τους βομβαρδισμούς του), σκοτώθηκαν η σύζυγος, δύο από τα παιδιά, ένα εγγόνι και οκτώ ακόμα συγγενείς του Παλαιστίνιου δημοσιογράφου και αναταποκριτή του αραβόφωνου τμήματος του Al Jazeera, Wael al-Dahdouh. Σύμφωνα με τον ίδιο, είχαν υπακούσει στις εντολές του Ισραήλ για εκκένωση της βόρειας Γάζας και είχαν πάει εκεί όπου τους επισημάνθηκε ότι θα είναι ασφαλείς.
Ο Dahdouh έμαθε τα τραγικά νέα την ώρα που ήταν στον αέρα μεταδίδοντας ρεπορτάζ. Την επόμενη ημέρα ήταν και πάλι στο καθήκον του, μεταδίδοντας όσα συμβαίνουν στη Γάζα.
Στις 15 Δεκεμβρίου 2023, ενώ ο Dahdouh και ο συνάδελφός του εικονολήπτης Samer Abu Daqqa κάλυπταν αεροπορική επίθεση του Ισραήλ σε σχολείο που χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο από την UNWRA στην περιοχή της Khan Younis στον νότο της Λωρίδας, δέχθηκαν επίθεση από ισραηλινό πύραυλο. Ο Dahdouh τραυματίστηκε αλλά κατάφερε να αποσυρθεί και να βρει περίθαλψη. Το Al Jazeera μάταια επιχείρησε να συνεννοηθεί με τον ισραηλινό στρατό ώστε να προσφερθεί βοήθεια στον επίσης τραυματία εικονολήπτη Abu Daqqa. Ένα ασθενοφόρο που επιχείρησε να προσεγγίσει το σημείο όπου κείτονταν ο Abu Daqqa, δέχθηκε πυρά από τον ισραηλινό στρατό και αποσύρθηκε. Τρεις διασώστες που προσπάθησαν να τον προσεγγίσουν σκοτώθηκαν. Ο Abu Daqqa παρέμεινε επί πέντε ώρες στο ίδιο σημείο, χάνοντας αίμα μέχρι τον τελικό θάνατό του.
O Dahdouh δέχθηκε περίθαλψη για τραύματα στο χέρι και την κοιλιακή χώρα, και την επόμενη μέρα ήταν και πάλι στον αέρα.
Στις 7 Ιανουαρίου 2024, μια επίθεση του Ισραήλ σε όχημα με δημοσιογράφους που επέστρεφε από κάλυψη επιθέσεων κοντά στο συνοριακό πέρασμα της Rafah, σκότωσε δύο ανταποκριτές του Al Jazeera — τον Mustafa Thuraya και τον Hamza al-Dahdouh, τον μεγαλύτερο γιο του Wael.
Ο 53χρονος δημοσιογράφος, ένα ζωντανό σύμβολο του πολέμου του Ισραήλ απέναντι στους δημοσιογράφους, με την οικογένειά του πλέον ξεκληρισμένη, βρέθηκε ξανά από την επόμενη ημέρα στο καθήκον. Σε βίντεο που αναρτήθηκε την επόμενη της δολοφονίας του Hamza, ο Wael συγκρατεί με εμφανή δυσκολία τα δάκρυά του. «Όσο είμαστε ζωντανοί και όσο είμαστε σε θέση να εκτελέσουμε αυτό το καθήκον, θα το κάνουμε χωρίς δισταγμό», λέει.
Η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (Committee to Protect Journalists – CPJ) υπολογίζει πως τουλάχιστον 79 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι σε ΜΜΕ έχουν σκοτωθεί στη Γάζα από τις 7 Οκτωβρίου. Τοπικές πηγές ανεβάζουν τον αριθμό σε περισσότερους από 100 — το Ευρω-Μεσογειακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε καταγράψει 101 θανάτους δημοσιογράφων στη Γάζα μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου, ενώ με τον θάνατο ακόμα δύο δημοσιογράφων χθες Δευτέρα ο αριθμός φέρεται να ανεβαίνει στους 111. Σύμφωνα με υπολογισμούς τοπικών αρχών, περίπου 1 στους 10 δημοσιογράφους στη Λωρίδα της Γάζας έχει χάσει τη ζωή του.
Οι αριθμοί αυτοί φανερώνουν μια πραγματικότητα που επισήμως το κράτος του Ισραήλ επιμένει να αρνείται: πως στοχοποιεί άμεσα τους ανθρώπους που καλύπτουν δημοσιογραφικά όσα διαπράττει στη Γάζα, αλλά και τις οικογένειές τους, ως μια μορφή εκδίκησης για τη δουλειά τους.
Ανεπίσημα, φωνές μέσα από το Ισραήλ παραδέχονται αυτήν την πολιτική. Λίγη ώρα έπειτα από το χτύπημα στη Nuseirat στις 25 Οκτωβρίου, ο αναλυτής Αραβικών υποθέσεων του ισραηλινού τηλεοπτικού σταθμού Channel 13, Ζβι Γιεχεσκέλι, επικροτούσε και σημείωνε: «Σε γενικές γραμμές ξέρουμε ποιον στοχεύουμε, για παράδειγμα σήμερα στοχεύσαμε την οικογένεια ενός δημοσιογράφου του Καταριανού Αλ Τζαζίρα».
Το Ισραήλ έχει σκοτώσει σε λίγο πάνω από τρεις μήνες περισσότερους δημοσιογράφους από όσους έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία σε σχεδόν δύο χρόνια. Ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα θεωρείται η πιο θανατηφόρα για τους δημοσιογράφους σύγκρουση εδώ και τουλάχιστον 30 χρόνια.
Η εσκεμμένη στοχοποίηση δημοσιογράφων θεωρείται έγκλημα πολέμου από το Συμβούλιο της Ευρώπης — ένα από τα πολλά που έχει διαπράξει το Ισραήλ στη Γάζα των πλέον των 30.000 νεκρών (τουλάχιστον 23.000 επιβεβαιωμένοι και ακόμα 7.000 αγνοούμενοι), της καταστροφής του 70% των υποδομών και του εκτοπισμού άνω του 90% του πληθυσμού της.
Αν το Ισραήλ επιμένει να ισχυρίζεται πως δεν στοχοποιεί δημοσιογράφους, θα πρέπει να απαντήσει γιατί καταφέρνει να σκοτώσει τόσους πολλούς και γιατί η πλειοψηφία τους σκοτώνεται σε άμεσα χτυπήματα. Θα πρέπει επίσης να απαντήσει γιατί δολοφονούσε δημοσιογράφους και σε περιόδους (σχετικής) ειρήνης. Για τη δολοφονία της δημοσιογράφου Shireen Abu Akleh τον Μάιο του 2022 δεν έχει βρεθεί κανείς κατηγορούμενος — κι ας γνωρίζουν οι πάντες πως θύτης ήταν ελεύθερος σκοπευτής του ισραηλινού στρατού.
Το Ισραήλ είχε τότε μιλήσει αρχικά για βολή από Παλαιστίνιους μαχητές, αλλάζοντας το αφήγημά του σε «λάθος» των στρατιωτών του, που στόχευαν ένοπλους Παλαιστίνιους και χτύπησαν κατά λάθος τους δημοσιογράφους. Σύμφωνα όμως με τους αυτόπτες μάρτυρες και τα βίντεο από τη στιγμή της δολοφονίας, στην ομάδα δημοσιογράφων με την οποία δούλευε η Abu Akleh δεν βρίσκονταν ένοπλοι. Οι δημοσιογράφοι είχαν σαφή και ευδιάκριτη σήμανση της ταυτότητάς τους, ενώ έπειτα από τη βολή που πέτυχε στο κεφάλι την Abu Akleh, δέχτηκαν βολές και όσοι συνάδελφοί της προσπάθησαν να τη βοηθήσουν.
Η «ανεξάρτητη έρευνα» του ισραηλινού στρατού τέθηκε στο αρχείο ενώ οι ΗΠΑ, πολίτης των οποίων ήταν η δολοφονημένη δημοσιογράφος, αποφάσισαν να ανοίξουν έρευνα έξι ολόκληρους μήνες έπειτα από το γεγονός. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας δεν έχουν γίνει έκτοτε γνωστά.
Η συνενοχή των ΗΠΑ στις δολοφονίες δημοσιογράφων (και όλα τα υπόλοιπα εγκλήματα) του Ισραήλ είναι σαφής. Η Ουάσινγκτον έχει επανειλημμένα αρνηθεί να θέσει «κόκκινες γραμμές» στη στήριξή της προς το Τελ Αβίβ, που έχει πολιτικό αλλά και στρατιωτικό-εξοπλιστικό σκέλος. Σημαντικά, την ίδια ημέρα που το Ισραήλ δολοφονούσε την οικογένεια του Wael al-Dahdouh στη Nuseirat, το αμερικανικό μέσο Axios μετέδιδε πως ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Anthony Blinken είχε πραγματοποιήσει παρέμβαση — όχι προς το Ισραήλ, αλλά προς το Κατάρ, ζητώντας από τον πρωθυπουργό της χώρας «να χαμηλώσει την ένταση της κάλυψης του Al Jazeera».
Αν κάτι συνοψίζει πλήρως τη στάση του Ισραήλ απέναντι στους δημοσιογράφους που καλύπτουν τα πεπραγμένα του, είναι η φράση του εκπροσώπου του ισραηλινού στρατού Ραν Κοτσάβ, λίγες ώρες έπειτα από τη δολοφονία της Abu Akleh το 2022. Δικαιολογώντας τη δολοφονία στο Ραδιόφωνο του Στρατού, ο Κοτσάβ είχε σημειώσει πως οι δημοσιογράφοι ήταν «οπλισμένοι με κάμερες».
Άθελά του, ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού είχε απόλυτο δίκιο. Οι κάμερες των Παλαιστίνιων δημοσιογράφων είναι όντως τα (μοναδικά) όπλα τους. Και πλήττουν το Ισραήλ ίσως περισσότερο από τα πραγματικά όπλα των μαχητών της παλαιστινιακής αντίστασης. Ως εκ τούτου, για το Ισραήλ, οι δημοσιογράφοι είναι στόχοι. Όχι μόνο οι ίδιοι, αλλά και οι οικογένειές τους. Κάθε δημοσιογράφος, κάθε φωτογράφος, κάθε εικονολήπτης που σκοτώνει το Ισραήλ είναι τουλάχιστον ένα ρεπορτάζ, μια φωτογραφία, ένα βίντεο των εγκλημάτων του που δεν θα δει ποτέ το φως της δημοσιότητας — ο θάνατος είναι (και εδώ) κέρδος.
Όμως οι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι δεν το βάζουν κάτω — με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Wael al-Dahdouh, αυτόν τον άνθρωπο με την τιτάνια αίσθηση του καθήκοντος, που σαν άλλος Ιώβ έχει χάσει πλέον τα πάντα.
«Ο Hamza ήταν τα πάντα μου, δεν ήταν απλά ένα κομμάτι μου, ήταν η ανάσα και η ψυχή μου», είπε την επόμενη της δολοφονίας του γιου του.
