Εύη Μπίρμπα
Με αφορμή την παρουσία του ανθρώπου που διευθύνει τις διεθνείς δραστηριότητες της New York Times, Στίβεν Ντάνμπαρ Τζόνσον στο Athens Democracy Forum, που έλαβε χώρα το προηγούμενο σαββατοκύριακο, και επικαλούμενη την συνεργασία μαζί της στην αγγλική έκδοσή της εδώ και 25 χρόνια, η Κυριακάτικη Καθημερινή φιλοξένησε συνέντευξή του με τον Αλέξη Παπαχελά, στην οποία ουσιαστικά ο πρώτος δεν παύει να εγκωμιάζει την «υψηλής ποιότητας δημοσιογραφία», σε ένα απαιτητικό, επιχειρηματικά και ψηφιακά περιβάλλον. Κρίνοντας όμως με βάση τους δύο από τους τρεις φάρους που, κατά δήλωσή του, οφείλει να κινείται η δημοσιογραφία, δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να ασπαστούμε τον επιδοκιμαστικό του ισχυρισμό.
Και αυτό γιατί ούτε η επένδυση στη δημοσιογραφία, ούτε η προσπάθεια κατανόησης του απαιτητικού της, κατά ομολογία πάλι του ίδιου, κοινού φαίνονται να διακρίνουν (ως δημοσιογραφικές αρχές) την αρθρογραφία της Αμερικανικής εφημερίδας σε σχέση με την κατοχή Παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ. Τουλάχιστον τρία είναι τα δημοσιογραφικά ολισθήματα της εφημερίδας που, όπως επισημαίνει ο Μάικλ Μπράουν στην διαδικτυακή έκδοση Electronic Intifada, αναδεικνύουν την έλλειψη αντικειμενικότητάς της στο ζήτημα της Ισραηλινοπαλαιστινιακής σύγκρουσης. Το πιο πρόσφατο από αυτά έχει να κάνει με την αποσιώπηση του γεγονότος ότι απευθυνόμενος σε ομιλία του, στη σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ (στις 22 Σεπτεμβρίου), ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, έδειξε χάρτη της Μέσης Ανατολής, που απεικόνιζε τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα εντός των ορίων του Ισραήλ, ουσιαστικά δηλαδή δεν περιλάμβανε την Παλαιστίνη. Η σκόπιμη αυτή παράλειψη σε συνδυασμό με την «ετοιμότητα» του δημοσιογράφου, επικεφαλής του γραφείου της εφημερίδας στο Ισραήλ, Πάτρικ Κίνγκσλεϊ, τόσο να γράψει ένα κείμενο – ανάλυση για την επίσκεψη του Νετανιάχου στις Ηνωμένες Πολιτείες, όσο και να σπεύσει να καταδικάσει ως αντισημιτικά τα σχόλια του αρχηγού της Παλαιστινιακής Αρχής, Αχμούντ Αμπάς, περί ευθύνης των Εβραίων για το Ολοκαύτωμα που υπέστησαν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, συνιστά κατά τον Μπράουν μια πολιτική δύο μέτρων, δύο σταθμών, που θίγει κατά κύριο λόγο τους Παλαιστινίους
Αυτό που εξοργίζει τον δημοσιογράφο και τον ωθεί να αποκαλέσει την εφημερίδα μαζορέτα του Ισραηλινού πρωθυπουργού είναι το ότι ουσιαστικά παρουσιάζει την κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ σαν μέρος του Ισραήλ στα πρόσφατα άρθρα της, παρόλο που αυτή βρίσκεται εντός της Δυτικής Όχθης, προκαλώντας κατά αυτό τον τρόπο σύγχυση στους αναγνώστες της. Το θέμα τoυ ήδη δυσνόητου χάρτη της διαιρεμένης Ιερουσαλήμ, που ως ιερή πόλη για τον Ιουδαϊσμό και το Ισλάμ αποτελεί μήλο της έριδος και για το Ισραήλ και για την Παλαιστίνη, περιπλέκεται ακόμα περισσότερο εάν λάβουμε υπόψη τόσο τις αντιδράσεις κατά την προσάρτηση του ανατολικού της τμήματος από την πρώτη, το 1967 (σύμφωνα με το 486 καταδικαστικό ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων) όσο και τις πιο πρόσφατες μετά την αναγνώρισή της ως πρωτεύουσά της (κατά παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου) από 14 χώρες. Με τον Ντόναλντ Τράμπ να προβαίνει σε παρόμοια κίνηση τον Δεκέμβριο του 2017, εγκαινιάζοντας μια νέα γραμμή στην εξωτερική πολιτική της χώρας του, δεν είναι δύσκολο να δει κανείς γιατί οι New York Times μπορεί να κατηγορηθούν για μεροληπτική στάση υπέρ του Ισραήλ και του λόμπι τους στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Δύο άλλωστε γεγονότα και η κάλυψή τους από την αμερικανική εφημερίδα μάλλον κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Το πρώτο έχει να κάνει με την επίσκεψη, όπως φωτογραφικά αποδεικνύεται, του Δημάρχου της Νέας Υόρκης, Έρικ Άνταμς στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ αλλά την διάψευση από την εφημερίδα ότι επισκέφτηκε Παλαιστινιακά εδάφη, ενώ αντιθέτως σε λεζάντα φωτογραφίας εμφατικά δηλώνει ότι «επισκέφτηκε αρκετά πνευματικά μνημεία, συμπεριλαμβανομένου αυτό του Δυτικού Τείχους στην Ιερουσαλήμ». Πρόσφατα εξάλλου σε παρουσίαση του ντοκιμαντέρ του Ισραηλινού Άμος Γκιτάι, απουσιάζει εντελώς από την περιγραφή της πλοκής του ο πραγματικός λόγος «εγκατάλειψης» του πέτρινου σπιτιού στην Δυτική Ιερουσαλήμ, το 1948, από τον ιδιοκτήτη του. Καμιά αναφορά στην Nabka, την καταστροφή που ενείχε η βίαιη και συστηματική εκδίωξη των τριών τετάρτων του πληθυσμού των Παλαιστινίων από τα σπίτια τους προκειμένου να δημιουργηθεί το ισραηλινό κράτος, συνέχεια της οποίας αποτελεί η επίσης βίαιη πολιτική των εποικισμών που στόχο έχει τη δημογραφική αλλοίωση της σύστασης του πληθυσμού που κατοικούν σε παλαιστινιακά εδάφη.
Όσο και εάν ο Τζόνσον επιχειρεί να αντιπαρέλθει κατηγορίες για έλλειψη αντικειμενικότητας των New York Times, ιδιαίτερα κατά την περίοδο Τράμπ, επικαλούμενος μια σύγχυση του κοινού ως προς τη λεπτή γραμμή που χωρίζει τα άρθρα γνώμης από τις ειδήσεις, η αλήθεια είναι ότι η ίδια η εφημερίδα έχει δώσει προτεραιότητα στις ειδήσεις που δεν αναστατώνουν το κύρος, τη θέση ή τα συμφέροντα του Ισραήλ.
Εάν κατά την ερμηνεία της “copaganda” από τον Γιώργο Πλειό, έναν από τους τρόπους που η προπαγανδιστική τακτική των ΜΜΕ παίρνει σάρκα και οστά, ο υπέρτατος βασιλιάς είναι η αστυνομία, στην περίπτωση της κάλυψης των θεμάτων της Μέσης Ανατολής στην ναυαρχίδα του Αμερικανικού τύπου, υπέρτατο μέτρο, σταθμός και αρχή είναι το Ισραήλ.
