του Ανδρέα Κοσιάρη
Η εν ψυχρώ δολοφονία από άνδρες της γαλλικής αστυνομίας του 17χρονου Ναέλ M. το πρωί της Τρίτης 27 Ιουνίου στο εργατικό προάστιο του Παρισιού, Ναντέρ, πυροδότησε επεισόδια σε περιοχές της πρωτεύουσας και άλλες πόλεις της Γαλλίας.
Η γεμάτη ψεύδη αρχική ανακοίνωση της γαλλικής αστυνομίας έκανε λόγο για περιστατικό που συνέβη μεταξύ 8 και 8:30 το πρωί της Τρίτης, όταν αστυνομικοί που επέβαιναν σε μοτοσυκλέτα επιχείρησαν να σταματήσουν μία νοικιασμένη Μερσεντές που διέπραττε επανειλημμένες παραβιάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Η γαλλική αστυνομία χρησιμοποίησε μια από τις συνηθέστερες τεχνικές παραπληροφόρησης της copaganda (της «προπαγάνδας των μπάτσων»), ότι δήθεν ο οδηγός του οχήματος δεν σταμάτησε, αλλά το χρησιμοποίησε ως όπλο εναντίον τους, προσπαθώντας να τους «εμβολίσει».
Όπως γράφει και ο Άρης Χατζηστεφάνου στο ειδικό κεφάλαιο «Copaganda» του βιβλίου «Προπαγάνδα και Παραπληροφόρηση», «η παρουσίαση του αυτοκινήτου των θυμάτων σαν απειλή για τη ζωή των αστυνομικών αποτελεί πάγια πρακτική των αστυνομικών δυνάμεων στις ΗΠΑ όταν σκοτώνουν οδηγούς με μόνη δικαιολογία ότι δεν σταμάτησαν σε σήμα για έλεγχο». Τη «μετεγκατάσταση» αυτής της δικαιολογίας από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα, την είδαμε στην υπόθεση της δολοφονίας Σαμπάνη τον Οκτώβριο του 2021 και αργότερα με τη δολοφονία Φραγκούλη τον Οκτώβριο του 2022 — και τις δύο φορές, ο ισχυρισμός ότι τα θύματα απείλησαν με το όχημά τους τη ζωή των αστυνομικών αποδείχθηκε ψευδής.
Έτσι και στην περίπτωση της δολοφονίας του 17χρονου Ναέλ στη Ναντέρ, λίγες μονάχα ώρες έπειτα από την ανακοίνωση της αστυνομίας και την υιοθέτησή της από τη μεγάλη μερίδα των γαλλικών ΜΜΕ, ήρθαν στο φως βίντεο από το περιστατικό που αποδείκνυαν πως όσα έλεγε η αστυνομία ήταν ψέματα. Στη διαλεύκανση του τι ακριβώς συνέβη, βοηθά το γεγονός πως δεν επρόκειτο για ένα περιστατικό που έγινε υπό το νυχτερινό σκότος σε κάποιο σκοτεινό δρομάκι, αλλά πρωί κοντά σε πολυσύχναστο κυκλικό κόμβο σε λίγο έως πολύ κοινή θέα.
Υπάρχουν έτσι δύο βίντεο του γεγονότος, ένα από μία γυναίκα που έτυχε να περνάει από κοντινή απόσταση και ένα από το προπορευόμενο της κίτρινης Μερσεντές όχημα. Αμφότερα δείχνουν πως το αυτοκίνητο που οδηγούσε το θύμα ήταν ακινητοποιημένο, ενώ οι δύο αστυνομικοί φέρονται βίαια εναντίον του — ο ένας έχει το όπλο του προτεταμένο μέσα στο παράθυρο του οδηγού και χτυπά το παρμπρίζ του οχήματος και ο άλλος είναι σκυμμένος μέσα στο παράθυρο του οδηγού. Ο νεαρός οδηγός βάζει και πάλι μπρος το αμάξι, χωρίς να έχει γίνει ακριβώς ξεκάθαρο τι ακριβώς προκάλεσε αυτή του την κίνηση, και πριν προλάβει το όχημα να κινηθεί ο αστυνομικός με το προτεταμένο όπλο πυροβολεί μία φορά εξ επαφής τον νεαρό στο στήθος. Το αυτοκίνητο έπειτα ξεκινά να κινείται προτού καταλήξει ελάχιστα μέτρα παρακάτω να χτυπήσει σε μία κολώνα και να ακινητοποιηθεί εντελώς.
Στο όχημα επέβαιναν άλλοι δύο νεαροί, ο ένας εκ των οποίων συνελήφθη βίαια αμέσως μετά τη σύγκρουση ενώ ο τρίτος κατάφερε να διαφύγει. Η αστυνομία μάλιστα συνέλαβε και ένα μέλος του πληρώματος του ασθενοφόρου που επιχείρησε να δώσει πρώτες βοήθειες στο θύμα και το μετέφερε στο νοσοκομείο. Σε βίντεο φαίνεται ο οδηγός του ασθενοφόρου να φωνάζει σε αστυνομικό πριν συλληφθεί: «Βλέπεις ότι μοιάζει με παιδί!».
Ενδεικτικό της προκλητικής και ρατσιστικής συμπεριφοράς της γαλλικής αστυνομίας είναι και ακόμα ένα βίντεο, όταν έπειτα από τη δολοφονία καταφτάνουν ενισχύσεις στο σημείο. Ένας περαστικός άνδρας ακούγεται να φωνάζει: «Σκοτώσατε ένα παιδί 17 ετών εν ψυχρώ. Αυτή είναι η Γαλλία και οι αστυνομικοί». Ένας από τους αστυνομικούς που έχει μόλις φτάσει στη σκηνή του απαντά ψυχρά: «Έτσι είναι, γύρνα στην Αφρική».
Ο δικηγόρος της οικογένειας του 17χρονου Ναέλ, Γιασίν Μπουζρού, ανακοίνωσε πως οι συγγενείς θα μηνύσουν την αστυνομία για «εκούσια ανθρωποκτονία» και «προετοιμασία πλαστών δημόσιων εγγράφων». «Η πρώτη περιγραφή που δόθηκε ήταν ένα ψέμα και δημοσιεύτηκε μέσω κανονικών διαύλων σε έκθεση της αστυνομίας», δήλωσε στα ΜΜΕ.
Η δολοφονία προκάλεσε άμεσες αντιδράσεις, πρώτα με συγκεντρώσεις έξω από το γραφείο της αστυνομίας και το δημοτικό μέγαρο της Ναντέρ το απόγευμα της Τρίτης, κι έπειτα τη νύχτα με βίαιες διαδηλώσεις στη Ναντέρ, σε άλλα προάστια του Παρισιού, αλλά και σε έτερες πόλεις της Γαλλίας. Οι διαδηλωτές εισέβαλαν και πυρπόλησαν δημοτικά κτίρια στη Ναντέρ και το παρισινό προάστιο Μαντ-λα-Ζολί, ενώ συγκρούστηκαν με δυνάμεις της αστυνομίας.
Οι εκπρόσωποι του γαλλικού κράτους και της αστυνομίας προσπάθησαν να υπερασπιστούν τα ψεύδη τους, με τον υπουργό Εσωτερικών Ζεράλ Νταρμανέν να καταδικάζει την Τετάρτη το πρωί την «αστική βία» των προαστίων και να ανακοινώνει 31 συλλήψεις, αλλά και «24 τραυματίες αστυνομικούς» και «περίπου 50 καμμένα οχήματα».
Η αστυνομία του Παρισιού αρνήθηκε αρχικά να καταθέσει δίωξη εναντίον του δολοφόνου αστυνομικού. «Αυτή η ενέργεια προκαλεί έκπληξη», ισχυρίστηκε ο επικεφαλής της αστυνομίας του Παρισιού, Λοράν Νούνιεζ. «Υπήρξε μια πρώτη άρνηση να σταματήσει σε σήμα της αστυνομίας, μετά μια αστυνομική έρευνα κατά την οποία ακούστηκε ένας πυροβολισμός. Η έρευνα πρέπει να ρίξει πλήρες φως στις συνθήκες της στάσης, τι συνέβη λίγο πριν και τι συνέβη μέσα στο αυτοκίνητο. Πρέπει να σεβαστούμε το τεκμήριο της αθωότητας. Αν έγινε λάθος, θα τιμωρηθεί».
Όμως, υπό την πίεση της δημόσιας κατακραυγής, και ίσως κυρίως της παρέμβασης αστέρων όπως ο ηθοποιός Ομάρ Συ και οι ποδοσφαιριστές Πολ Πογκμπά και Κιλιάν Εμπαπέ, ανάγκασαν σύσσωμο το γαλλικό κράτος σε υποκριτική στροφή 180 μοιρών. Η εισαγγελία της Ναντέρ ανακοίνωσε την έναρξη δύο ερευνών, μίας με κατηγορίες «άρνησης σε σήμα στάσης» και «απόπειρας εκούσιας ανθρωποκτονίας εναντίον δημόσιων αρχών» για το θύμα και τον συλληφθέντα επιβάτη, και μίας με κατηγορία «εκούσιας ανθρωποκτονίας από δημόσιες αρχές» εναντίον των αστυνομικών.
Η πρωθυπουργός Μπορν και ο πρόεδρος Μακρόν εξέδωσαν ανακοινώσεις αποστασιοποίησης από τα γεγονότα, με την Μπορν να εκφράζει «σοκ, θρήνο και θυμό». «Οι σοκαριστικές εικόνες που έχουν προβληθεί δείχνουν μια παρέμβαση που προφανώς δεν φαίνεται να συμμορφώνεται με τους κανόνες εμπλοκής των δυνάμεων ασφαλείας μας», συμπλήρωσε. Ο Μακρόν είπε πως «Τίποτα δεν δικαιολογεί τον σκοτωμό ενός νέου» και πως οι πράξεις της αστυνομίας ήταν «ανεξήγητες και αδικαιολόγητες».
Ό,τι όμως και να λένε δημόσια οι ηγέτες του γαλλικού κράτους για να εξομαλύνουν την κατάσταση, η πραγματικότητα λέει πως ακριβώς αυτή είναι η γαλλική αστυνομία, αλλά και ο ρόλος της αστυνομίας σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου. Η γαλλική αστυνομία έχει εφαρμόσει απίστευτης δυναμικής βία εναντίον των διαδηλώσεων στη θητεία του Μακρόν, είτε εναντίον των «Κίτρινων Γιλέκων», είτε εναντίον διαδηλώσεων υπέρ των προσφύγων και κατά του ρατσισμού ή των διαδηλώσεων ενάντια στη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση και άλλες κυβερνητικές πολιτικές. Οι ακρωτηριασμοί και οι δολοφονίες από τις «δυνάμεις του νόμου» έχουν υπάρξει το σήμα κατατεθέν της πολιτικής του Μακρόν και του επιβλέποντα υπουργού Νταρμανέν, που έχουν ενδυναμώσει βίαιους φασιστικούς θύλακες εντός του αστυνομικού σώματος. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι δολοφονίες από αστυνομικούς κατά τη διάρκεια ελέγχων σε οχήματα — αυτή ήταν η τρίτη εντός του 2023, ενώ το 2020 υπήρξαν δύο, το 2021 τρεις και το 2022 έφτασαν στο ρεκόρ των 13.
Έπειτα από τις υποκριτικές του δηλώσεις την Τετάρτη, ο Μακρόν διέταξε την κινητοποίηση 2.000 αστυνομικών στην ευρύτερη περιοχή του Παρισιού για να αντιμετωπίσουν με πλαστικές σφαίρες, δακρυγόνα και βομβίδες κρότου-λάμψης τους διαδηλωτές. Εντούτοις τα επεισόδια κορυφώθηκαν το βράδυ της Τετάρτης με συγκρούσεις στο Παρίσι, τη Λυόν, τη Λιλ, την Τουλούζ, τη Μπορντών και τη Ρεν, μεταξύ άλλων μικρότερων πόλεων και περιοχών. Οι διαδηλωτές έφτασαν μάλιστα στο σημείο να πυρπολήσουν την είσοδο μιας μεγάλης φυλακής στο προάστιο του Παρισιού, Φρεν.
Η οργή για τη δολοφονία του Ναέλ έρχεται να συνενωθεί με την αυξανόμενη οργή για τη συμπεριφορά της αστυνομίας και των αρχών, αλλά και με την οργή για το κόστος ζωής και αντιδημοκρατικές πολιτικές της κυβέρνησης Μακρόν, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που απειλεί με γενικευμένη εξέγερση ενάντια στο γαλλικό κράτος. Η απειλή αυτή οδήγησε τον Μακρόν στη σύγκληση έκτακτου υπουργικού συμβουλίου κρίσεων, ενώ μένει να φανεί πώς θα κινηθεί τις επόμενες ώρες το γαλλικό κράτος και πόσο πρόθυμες για πλήρη σύγκρουση είναι οι φτωχές εργατικές τάξεις του Παρισιού και των άλλων γαλλικών πόλεων.
