Του Γ. Παυλόπουλου
Φέτος το συνέδριο του Νταβός, που συγκεντρώνει την διεθνή πολιτική και οικονομική ελίτ, μπορεί να είχε σαν πρώτο θέμα το Περιβάλλον, όμως την παράσταση έκλεψε ένα άλλο ζήτημα. Η επίθεση που εξαπέλυσε ο γνωστός δισεκατομμυριούχος Σόρος ενάντια στην Κίνα, με πρόφαση τον κίνδυνο για τις ελευθερίες.
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ο Σι Τζινπίνγκ είναι ο πιο επικίνδυνος εχθρός όσων πιστεύουν στις ελεύθερες κοινωνίες» γιατί η Κίνα είναι το πλουσιότερο, το ισχυρότερο και το πιο ανεπτυγμένο κρατος ως προς την τεχνητή νοημοσύνη την οποία χρησιμοποιεί για έλεγχο των πολιτών της. Συνέχισε δε, κάνοντας έκκληση για την δημιουργία άξονα της Δύσης ενάντια στην Κίνα και την Ρωσία.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η Washington Post: Φέτος στο Νταβός η επίθεση στην «παγκοσμιοποίηση» δεν έγινε από τον Τραμπ αλλά από έναν επιφανή αντίπαλο του και υποστηρικτή των Δημοκρατικών, τον Σόρος.
Υποτίθεται ότι αφορμή για την παραπάνω επίθεση είναι η πρόθεση της Κίνας να επιβάλλει Social Credit System (Κοινωνικό Πιστωτικό Σύστημα), δηλαδή δημιουργία ηλεκτρονικών συστημάτων και εφαρμογών, που θα βαθμολογείται η κοινωνική επίδοση πολιτών και επιχειρήσεων. Το πρόγραμμα μέχρι στιγμής είναι πιλοτικό και αφορά 9 εκατομμύρια πολίτες, κυρίως σχετικούς με την δημόσια διοίκηση και την πανεπιστημιακή κοινότητα, αναμένεται όμως να λάβει ευρεία έκταση μέχρι το 2022.
Η μεθοδολογία μέχρι στιγμής δεν είναι ακριβώς γνωστή, όμως μέχρι στιγμής αιτίες χαμηλού σκορ αποτελούν παραβιάσεις στην οδήγηση, κάπνισμα σε χώρους μη καπνιστών, μη έγκαιρη πληρωμή λογαριασμών, ανάρτηση ψευδών ή ανάρμοστων ειδήσεων στο διαδίκτυο, άρνηση στρατιωτικής θητείας, κλπ. Η τιμωρία για χαμηλό σκορ περιλαμβάνει αποκλεισμούς στην αγορά εισιτηρίων σε τρένα και αεροπλάνα, απαγορεύσεις σε πανεπιστήμια και σε διευθυντικές θέσεις κρατικών επιχειρήσεων και τραπεζών, μειωμένες ταχύτητες στο ιντερνετ, μη πρόσβαση σε πολυτελή ξενοδοχεία, κλπ. Σε αντιστοιχία υπάρχουν αμοιβές για υψηλά σκορ. Για τις επιχειρήσεις η μη τήρηση συγκεκριμένων κανόνων περιλαμβάνει αντίστοιχα ποινές και οφέλη, πχ η δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση, κλπ.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το παραπάνω σχέδιο προκρίνει τον έλεγχο έναντι των ελευθεριών, και μπορεί να λάβει και εφιαλτικά χαρακτηριστικά αν συνδυάζεται με τις κοινωνικές ή πολιτικές απόψεις του πολίτη. Όμως είναι άκρως υποκριτικό οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες των μεγάλων χωρών της Δύσης να επικαλούνται αιτία «πολέμου» ανάλογα συστήματα, στο όνομα υπεράσπισης της δημοκρατίας απέναντι στο ενδεχόμενο δημιουργίας ενός οργουελιανού «Μεγαλου Αδελφου». Δεν μπορεί η ΗΠΑ , Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία κλπ που έχουν δεκάδες συστήματα παρακολούθησης πολιτών και επιχειρήσεων ξένων χωρών να δείχνουν ευαισθησία για επεξεργασία δεδομένων χωρίς την συναίνεση του άλλου μέρους. Από το Echelon, και την παρακολούθηση στις επικοινωνίες εδώ και δεκαετίες, μέχρι την ανταλλαγή δεδομένων από τις μεγάλες εταιρίες του Διαδικτύου (Google, Facebook, κλπ) πιο πρόσφατα, παρατηρούμε ανάλογα φαινόμενα αλλά με πιο φινιρισμένο τρόπο.
Οι αναφορές για την διαδικασία του “data mining” όπου εταιρίες με μεγάλη βάση δεδομένων οικοδομούν το κοινωνικό προφίλ του χρήστη και το εμπορεύονται έχουν πληθύνει. Δεν υπάρχει εταιρία της Δύσης που η Διεύθυνση προσωπικού να μη «σκανάρει» το κοινωνικό προφίλ του υποψήφιου εργαζόμενου. Δεν υπάρχει τράπεζα που να μην σκανάρει το κοινωνικό προφίλ των πελατών της (πχ πέρυσι μεγάλη ελληνική τράπεζα έδινε οδηγία να μην χρηματοδοτούνται άτομα και επιχειρηματίες που προβαίνουν σε αρνητικές κρίσεις για το τραπεζικό σύστημα (!). Εξάλλου η εξοικείωση του κοινωνικού σώματος μέσω της τηλεόρασης με εκπομπές τύπου «Big Brother» η «Survivor» ευνοούν την εφαρμογή συστημάτων παρακολούθησης και απόρριψης όσων δεν έχουν υψηλό «κοινωνικό σκορ».
Κατά βάθος όλες οι σύγχρονες καπιταλιστικές χώρες εφαρμόζουν πτυχές και καλοβλέπουν το κινεζικό σύστημα του Social Credit System. Η αιτία πίσω από την παρατηρούμενη έξαρση της αντιπαράθεσης των ΗΠΑ (και άλλων δυτικών χωρών) με την Κινα και την Ρωσία πρέπει να αναζητηθεί στο πλαίσιο της ανόδου της Κίνας σε οικονομικό και τεχνολογικό επίπεδο, την ίδια περίοδο που η διεθνής οικονομία δεν φαίνεται να επιτυγχάνει τους παλαιούς ρυθμούς ανάπτυξης. Από την μια μεριά η Κίνα εξακολουθεί αναπτύσσεται οικονομικά και συγχρόνως βελτιώνει τις επιδόσεις της σε υψηλές τεχνολογίες (τηλεπικοινωνίες 5Gen, Τεχνητή νοημοσύνη, κλπ). Από την άλλη μεριά, οι μεγάλες καπιταλιστικές χώρες της Δύσης δεν έχουν ξεφύγει από τις αιτίες την κρίσης του 2007-2008 , αλλά τις έχουν περιστασιακά μεταθέσει μέσω της τεράστιας πιστωτικής επέκτασης. Μια πιθανότητα για να βελτιωθεί η κερδοφορία του Κεφαλαίου και να ανέβουν οι ρυθμοί ανάπτυξης θεωρείται η επέκταση της λεγόμενης 4ης τεχνολογικής επανάστασης με την τεχνητή νοημοσύνη.
Πέρα από τις αμφιβολίες που έχουν διατυπωθεί για την ικανότητα της τεχνητής νοημοσύνης να επιτύχει συνολική αύξηση της κερδοφορίας, η τεχνητή νοημοσύνη στο πρώτο στάδιο θα κτυπήσει κυρίως στρώματα της εργατικής αριστοκρατίας και μικροαστικά στρώματα σχετικά υψηλής ειδίκευσης, (οι αποκαλούμενοι «αναλυτές συμβόλων», επεξεργαστές δεδομένων, κλπ). Είναι οι κατηγορίες που υπήρξαν βασικός κοινωνικός εταίρος του Κεφαλαίου την περίοδο 1990-2005, και σε μεγάλο ποσοστό αποτελούσαν την εκλογική βάση των δημοκρατικών στην Αμερική και της σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη την ίδια περίοδο.
Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι μια όξυνση των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων και των κρισιακών φαινομένων που είναι σύμφωνες με την μαρξιστική θεωρία. Οι λεκτικές επιθέσεις συνοδεύονται απο μέτρα εμπορικού πολέμου καθώς και ωμές επεμβάσεις, όπως βλέπουμε στην Βενεζουέλα πρόσφατα. Ας μην ξεχνάμε ότι δεν είναι μονο ο Τραμπ και ο Μπολσονάρο που στηρίζουν το πραξικόπημα στην Βενεζουέλ, αλλα και οι λεγόμενοι του δημοκρατικού τόξου, όπως Τρυντώ, Σαντερς, Μακρόν, κλπ.
Η επίκληση της απειλής της δημοκρατίας σε συνδυασμό με την Τεχνητή Νοημοσύνη, δεν είναι μόνο μια υποκριτική πρόφαση για εφαρμογή επιθετικών πολιτικών, αλλα και μια τεχνική «μετάθεσης» του προβλήματος. Δηλαδή, εχθρός μας δεν είναι το καπιταλιστικό σύστημα που πρέπει να μειώσει τις ώρες εργασίες λόγω εφαρμογών τεχνολογικών μεθόδων, αλλά ο κινέζος ανταγωνιστής που χρησιμοποιεί αντιδημοκρατικά την τεχνολογία. Από αυτή την άποψη παρατηρούμε μια προσέγγιση των συντηρητικών του Τραμπ με τους Δημοκρατικούς στην κύρια γραμμή, και την διαφοροποίηση σε δευτερεύοντα. Πχ οι δημοκρατικοί θέλουν συμμαχία και με τους Ευρωπαίους, έχουν καλύτερη σχέση με πιο διεθνοποιημένες εταιρίες, κλπ.
Ενδεχόμενα εισερχόμεθα σε μια νέα περίοδο όπου η ρευστότητα θα ενταθεί, ενώ η ανάκαμψη ενδεχομένως θα πιεστεί από την ένταση των οικονομικών ανταγωνισμών προσγειώνοντας απότομα διάφορες αφηγήσεις που πλασάρονται τελευταία από αστικά επιτελεία και κόμματα. Το παγκόσμιο Χρέος που έχει ανέβει σε μεγάλα επίπεδα και η πιθανότητα εκδήλωσης νέων οικονομικών κρίσεων, θα θέσουν αδύναμους κρίκους της διεθνούς οικονομίας όπως την χώρα μας ξανά στο μάτι του κυκλώνα. Μια σοβαρή μελέτη για τον Ιμπεριαλισμό, τον ρόλο της Ε.Ε., την θεωρία των κρίσεων, είναι αναγκαία γιατί συνθήματα όπως, «η κοινωνία της γνώσης εξασφαλίζει τους εργαζόμενους», «η Ευρώπη ενάντια στον εθνικισμό», «δημοκρατικές δυνάμεις εναντίον συντήρησης» έχουν κοντά ποδάρια.
