Ήταν καλοκαίρι του 1959 όταν το δεξιό κράτος των Αθηνών απαγόρευσε στον Κάρολο Κουν να ανεβάσει τους Όρνιθες του Αριστοφάνη – μια από τις πιο θρυλικές παραστάσεις του τελευταίου αιώνα με μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, σκηνικά του Τσαρούχη, μετάφραση του Βασίλη Ρώτα και χορογραφία της Ραλλού Μάνου.
Την επόμενη ημέρα ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών μετέδιδε την παρακάτω είδηση: «Ανακοινούται από το υπουργείον Προεδρίας της Κυβερνήσεως ότι κατ’ εντολήν του κ. Κωνσταντίνου Τσάτσου ματαιούται η δευτέρα παράστασις των «Ορνίθων» του Αριστοφάνους, η οποία επρόκειτο να δοθεί σήμερον Κυριακή και ώραν 20.30 Το χθες εμφανισθέν έργον ατελέστατα προπαρασκευασμένον απετέλεσε παραμόρφωσιν του πνεύματος του κλασικού κειμένου, ωρισμέναι δε σκηναί αυτού παρουσιάσθησαν κατά τρόπον προσβάλλοντα το θρησκευτικόν αίσθημα του λαού».
Σήμερα οι επίγονοι των λογοκριτών του 1975 παρουσιάζονται σαν θεματοφύλακες της θεατρικής παρακαταθήκης του Καρόλου Κουν. Καθώς μάλιστα αυξάνονται τα τελευταία χρόνια οι μη κυβερνητικές προσπάθειες λογοκρισίας θεατρικών παραστάσεων, είτε από τη ναζιστική δεξιά (επίθεση στην παράσταση Coprus Christi) είτε από τη φιλελεύθερη δεξιά (κατέβασμα του έργου του Σάββα Ξηρού), στο στόχαστρο βρέθηκε και ο γνωστός μπλόγκερ Πιτσιρίκος.
Τα κείμενα και οι ιδέες του Πιτσιρίκου έχουν δοκιμαστεί θεατρικά – στη συνεργασία του με τον Κιμούλη – και ο ίδιος έχει αποδείξει ότι αποτελεί μια από τις πιο έξυπνες και συνεπείς πένες (πολιτικά και ηθικά) που έχουν περάσει από την Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες. Και δεν το λέω εγώ, που ως φίλος του δεν είμαι αντικειμενικός αλλά οι αναγνώστες που τον ανταμείβουν με εκατομμύρια pageviews κάθε μήνα – ακόμη και όταν στρέφεται εναντίον τους, αρνούμενος να χαϊδέψει τα αυτιά κανενός.
Εκ πρώτης όψεως οι αντιδράσεις φαντάζουν σαν μια σνομπ αντίδραση ορισμένων συντακτών του καλλιτεχνικού ρεπορτάζ (Protagon, Athens Voice) που αισθάνονται ότι κάποιος τους χαλάει την πιάτσα. Είναι όμως κάτι πιο βαθύ που τους λερώνει. Και για αυτό τολμήσαμε τη σύγκριση με την απαγόρευση της παράστασης του Καρόλου Κουν.
Τότε όπως και τώρα η αποδοκιμασία είναι στη βάση της πολιτική και δεν αφορά την καλλιτεχνική ποιότητα του παραγόμενου έργου. Ο Τύπος της εποχής έκανε λόγο για «απόπειρα κομμουνιστικοποιήσεως του Αριστοφάνους». Η καθημερινή έκανε λόγο για «καλλιτεχνικόν σκάνδαλον στο Ηρώδειο» και η Βραδυνή μιλούσε για βεβήλωση. Ο Μάριος Πλωρίτης πρότεινε να αφαιρεθούν ορισμένες σκηνές ενώ επιθετική ήταν και η Αυγή που συντάχθηκε με τις δυνάμεις της καλλιτεχνικής τάξης, εναντίον του Καρόλου Κουν.
Τώρα η ενόχληση αφορά τις πολιτικές απόψεις που έχει εκφράσει ο συγκεκριμένος μπλόγκερ απέναντι σε κάθε εξουσία και όχι αν θα τα καταφέρει σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Πως να εξηγήσει άλλωστε κανείς ότι στη μάχη της απαξίωσης έπεσε ακόμη και ο τομεάρχης Πολιτισμού της ΟΝΝΕΔ (Μυκονοοοος) Αλέξανδρος Μίχας – τον οποίο γνωρίσαμε για πρώτη φορά σαν γλάστρα (Tableau vivant που θα έλεγαν και οι θεατρολόγοι της ΟΝΝΕΔ) κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής συνέντευξης του Αντώνη Σαμαρά.
Με το πρόσχημα της προστασίας της πολιτισμικής μας κληρονομιάς (που ήταν αλήθεια όλοι αυτοί όταν ο Σαββόπουλος έβγαζε την Καλομοίρα στο Ηρώδειο;) κάποιοι θέλουν να φέρουν το θέατρο στα ιδεολογικά τους μέτρα.
Και όσο περισσότερο τους βλέπουμε να εξοργίζονται τόσο αυξάνεται μέσα μας η ελπίδα ότι γίνονται και όμορφα πράγματα στα θεατρικά σανίδια αυτής της χώρας.
Άρης Χατζηστεφάνου
– Στο αρχικό κείμενο αναφέραμε εκ παραδρομής ότι η απαγόρευση της παράστασης έγινε το 1975 αντί για το 1959 που είναι το σωστό.
Μπορείτε να ακούσετε το αφιέρωμα για εκείνη την παράσταση στην εκπομπή του Infowar
 Οι εκπομπές διατίθενται δωρεάν.Αν θέλετε όμως μπορείτε να ενισχύσετε το info-war.gr |
