Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι αντιμετωπίζουν συνεχείς διακοπές ηλεκτροδότησης στο Πουέρτο Ρίκο εδώ και πάνω από μία εβδομάδα, λίγες ημέρες αφότου η Αρχή Ηλεκτροδότησης του νησιού παραδόθηκε και επίσημα σε ιδιωτική εταιρεία.
Όπως εξηγούσε στο δίκτυο Democracy Now ο Αρτούρο Μασόλ-Ντεγιά, εκτελεστικός διευθυντής της περιβαλλοντικής οργάνωσης Casa Pueblo και διδάσκων στο Πανεπιστήμιο του Πουέρτο Ρίκο, η υπόθεση με την ηλεκτροδότηση του νησιού είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του «Καπιταλισμού της Καταστροφής», όπως τον έχει περιγράψει και η Ναόμι Κλάιν στο βιβλίο της «Δόγμα του Σοκ».
Το 2015, όταν ξεσπούσε στο Πουέρτο Ρίκο μία άνευ προηγουμένου κρίση χρέους, η Αρχή Ηλεκτροδότησης (Puerto Rico Electric Power Authority – PREPA) ήταν η μεγαλύτερη δημόσια επιχείρηση κοινής ωφέλειας στις Ηνωμένες Πολιτείες — στις οποίες ανήκει το Πουέρτο Ρίκο, ως αυτοκυβερνούμενη περιοχή.
Η κρίση χρέους υπήρξε μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για μια επίθεση ιδιωτικοποιήσεων στο Πουέρτο Ρίκο και η PREPA ήταν το «πετράδι του στέμματος». Έτσι, στο πλαίσιο της πολιτικής λιτότητας λόγω της κρίσης και παράλληλα με περικοπές σε μια σειρά από δημόσιες επενδύσεις, ξεκίνησαν και οι περικοπές στην PREPA, που θα οδηγούσαν στη σταδιακή της απαξίωση και την ευκολότερη ιδιωτικοποίησή της.
Ένα από τα παραδείγματα που δίνει ο Μασόλ-Ντεγιά, είναι πως από τους 2000 ηλεκτρολόγους γραμμής που απασχολούσε η PREPA το 2015, μέχρι το 2017 είχαν απομείνει μόλις 700. Και τότε ήρθε μια νέα καταστροφή για να εκμεταλλευτεί ο καπιταλισμός.
Ο τυφώνας Μαρία χτύπησε το Πουέρτο Ρίκο στις 20 Σεπτεμβρίου του 2017 και κατέστρεψε ολοσχερώς το ηλεκτρικό δίκτυο του νησιού, αφήνοντας το σύνολο των 3,4 εκατ. κατοίκων χωρίς ρεύμα. Τρεις μήνες μετά τον τυφώνα, περίπου το 45% των Πουερτορικανών συνέχιζαν να μην έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρισμό.
Ο τυφώνας, και η καταστροφή που προκάλεσε στο υποβαθμισμένο ηλεκτρικό δίκτυο του νησιού, ήταν μια επιπλέον ευκαιρία. Το προσωπικό της PREPA μειώθηκε ακόμα περισσότερο, πρωτοβουλίες των κατοίκων του νησιού για δημοκρατικοποίηση της παραγωγής ενέργειας και στροφή στις ανανεώσιμες πηγές συνάντησαν την αντίσταση των κυβερνώντων και η ιδιωτική οικονομία ακόνιζε τα μαχαιροπίρουνά της.
Εδώ και περίπου έναν χρόνο το δίκτυο ηλεκτροδότησης του νησιού είναι υπό τη ανεπίσημη διαχείριση της καναδο-αμερικανικής κοινοπραξίας εταιρειών LUMA Energy. Πριν καν αναλάβει επίσημα, κάτι που συνέβη την 1η Ιουνίου 2021, η LUMA μείωσε ακόμα περισσότερο το προσωπικό της PREPA, φτάνοντας να διαθέτει μόλις 300 ηλεκτρολόγους γραμμής.
Λίγες ημέρες έπειτα από την επίσημη «αλλαγή ιδιοκτησίας», την Πέμπτη 10 Ιουνίου, μια μεγάλη βλάβη έριξε στο σκοτάδι περισσότερους από ένα εκατομμύριο κατοίκους του νησιού. Τα προβλήματα ηλεκτροδότησης συνεχίστηκαν και αυτή την εβδομάδα, ενώ την περασμένη Τετάρτη νέα βλάβη επηρέασε ξανά την ηλεκτροδότηση 300 χιλιάδων και πλέον κατοίκων.
Αρκετοί δήμαρχοι του νησιού έχουν κηρύξει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και μοιράζουν στους κατοίκους γεννήτριες. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο Μασόλ-Ντεγιά «είναι σαν να έχει περάσει τυφώνας ή σεισμός από το Πουέρτο Ρίκο», με την καταστροφή αυτή τη φορά να είναι η καπιταλιστική διαχείριση.
Αν η ιστορία αυτή σας θυμίζει κάτι, είναι γιατί ο «Καπιταλισμός της Καταστροφής» βρίσκεται παντού ανά τον κόσμο, και στη γειτονιά σας.