του Ανδρέα Κοσιάρη
Τον Μάιο του 2021, τις ημέρες που το Ισραήλ βομβάρδιζε ανηλεώς τη Γάζα στις πιο έντονες εχθροπραξίες στην περιοχή από το 2014, η Google ανακοίνωσε τη συμμετοχή της στο Project Nimbus. Επρόκειτο για ένα σύστημα υπολογιστικού νέφους (cloud computing), αξίας 1,2 δισ. δολαρίων, που θα κατασκεύαζε η Google σε συνεργασία με την Amazon για λογαριασμό του ισραηλινού κράτους, με σκοπό «να παρέχει στην κυβέρνηση, στις αμυντικές εγκαταστάσεις και σε άλλους μία ολοκληρωμένη λύση cloud», όπως ανάφερε στην ανακοίνωση του έργου το υπουργείο Οικονομικών του Ισραήλ.
Με αυτήν τη λιτή περιγραφή, το Project Nimbus ακούγεται εξαιρετικά αθώο. Στην πορεία όμως, εργαζόμενοι της Google και της Amazon ανακάλυψαν πως στο έργο συμπεριλαμβάνεται χρήση από το Ισραήλ των αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης της Google, γεννώντας φόβους ότι το Nimbus θα χρησιμοποιηθεί για ακόμα μεγαλύτερη ψηφιακή παρακολούθηση των παλαιστινιακών κατεχόμενων περιοχών.
Σύμφωνα με εσωτερικά έγγραφα της εταιρείας που αποκάλυψε το the Intercept, το Project Nimbus θα επιτρέπει στο Ισραήλ να χρησιμοποιεί την τεχνολογία της Google για «αναγνώριση προσώπου, αυτόματη κατηγοριοποίηση εικόνας [και] εντοπισμό αντικειμένων». Στη σύμβαση της Google με την ισραηλινή κυβέρνηση, μάλιστα, περιέχεται όρος που απαγορεύει στην Google να αρνηθεί τις υπηρεσίες της σε τμήματα του κρατικού συμπλέγματος του Ισραήλ, όπως για παράδειγμα τις Ένοπλες Δυνάμεις του.
Όταν μία εβραϊκής καταγωγής υπάλληλος της Google, με το όνομα Αριέλ Κόρεν, ανακίνησε το ζήτημα σε μία εσωτερική ομάδα συζήτησης της εταιρείας όπου εκπροσωπούνται οι εβραϊκής καταγωγής εργαζόμενοι, οι μη εκλεγμένοι διαχειριστές της ομάδας την απέκλεισαν από αυτήν. Και όταν η Κόρεν δεν σταμάτησε να ψάχνει και να μιλά για τη συνεργασία της Google με το Ισραήλ, η εταιρεία της έθεσε τελεσίγραφο: δυσμενής μετάθεση ή παραίτηση.
Καμία Τεχνολογία στο Απαρτχάιντ
Η Κόρεν εν τέλει επέλεξε την παραίτηση. Όχι, όμως, προτού δημιουργήσει μία δομή αντίστασης, που ξεκινά από το εσωτερικό της Google και επεκτείνει τη δράση της εκτός αυτού. Μαζί με άλλους υπαλλήλους της εταιρείας, που μοιράζονται το υπόβαθρο και τις ιδέες της, δημιούργησαν την οργάνωση Jewish Diaspora in Tech («Εβραϊκή Διασπορά στον Τομέα της Τεχνολογίας»).
«Όπως σε κάθε κοινότητα, οι Εβραίοι έχουν διαφορετικά παρελθόντα, πολιτικές αντιλήψεις και — ναι — απόψεις για τις πράξεις της ισραηλινής κυβέρνησης», έγραψε η Κόρεν στην επιστολή παραίτησής της από την Google. «Εκατομμύρια Εβραίων αντιτίθενται στην καταπίεση των Παλαιστίνιων από το Ισραήλ. Η Google το γνωρίζει, και έχει εσκεμμένα φιμώσει εκατοντάδες φωνές, βάζοντας το κέρδος πάνω από τους ανθρώπους μέσω συμβολαίων σαν το Project Nimbus».
Παράλληλα, η οργάνωσή της δημοσίευσε τις ανώνυμες μαρτυρίες 15 υπαλλήλων της Google, οι οποίοι κατηγόρησαν την εταιρεία για αντιπαλαιστινιακή μεροληψία. Και εντός του Σεπτεμβρίου, οργάνωσε συνεντεύξεις τύπου και διαδηλώσεις σε πληθώρα πόλεων με το σύνθημα #NoTechForApartheid (Καμία Τεχνολογία στο Απαρτχάιντ).
«Έχει καταστεί αδύνατο να εκφράσει κανείς οποιαδήποτε άποψη διαφωνίας για τον πόλεμο που διεξάγεται στους Παλαιστίνιους χωρίς να κληθεί σε συνάντηση του τμήματος ανθρωπίνων πόρων με την απειλή αντιποίνων», δήλωσε ένας Παλαιστίνιος υπάλληλος της εταιρείας, ανώνυμα λόγω του φόβου για αντίποινα.
«Οφείλουμε να ρωτήσουμε τους εαυτούς μας: Θέλουμε να δίνουμε την τεχνολογία μας στους εθνικιστικούς στρατούς του κόσμου; Ή πρέπει να μείνουμε πιστοί στην αρχική θεωρία πίσω από την Google: ότι μπορούμε να βγάλουμε χρήματα χωρίς να διαπράττουμε κακό», ήταν τα λόγια του Γκάμπριελ Σούμπινερ, ενός Εβραίου υπαλλήλου της Google.
Στο παιχνίδι της διεκδίκησης της ακύρωσης του συμβολαίου, έχουν μπει και υπάλληλοι της Amazon. «Δεν υπάρχει τρόπος για την Amazon και την Google να δικαιολογήσουν το συμβόλαιο με μία κυβέρνηση που έχει παραβιάσει αναρίθμητα ανθρώπινα δικαιώματα και συνεχίζει να καταπιέζει τις ζωές Παλαιστινίων. Ως εργαζόμενοι, είμαστε δυνατοί και στέλνουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα πως δεν θέλουμε η εργασία μας να δίνει δύναμη στη βία», δήλωσε ο Μπαθούλ Σαϊέντ, υπάλληλος της Amazon, στο δελτίο τύπου των Εργαζομένων της Google και της Amazon Ενάντια στο Project Nimbus.
Παρελθόν κι αισιοδοξία
Η αισιοδοξία των εργαζομένων πως θα επιτύχουν στη διεκδίκησή τους, δεν είναι αναιτιολόγητη. Στο παρελθόν, αντίστοιχες καμπάνιες ενάντια στη χρήση προϊόντων τεχνολογίας για στρατιωτικούς σκοπούς, είχαν επιτύχει. Το 2018, η Google είχε συνεργαστεί με το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας για την κατασκευή του Project Maven, που είχε ως στόχο να «βελτιώσει» την ακρίβεια στόχου των μη επανδρωμένων αεροσκαφών του στρατού των ΗΠΑ. Οι διαμαρτυρίες των εργαζομένων, όμως, ανάγκασαν την Google να μην ανανεώσει το συμβόλαιο μερικούς μήνες μετά. Το ίδιο συνέβη και με το Dragonfly, μια εφαρμογή λογοκρισίας που ανέπτυσσε η Google για λογαριασμό της Κίνας.
Η Κόρεν, που συμμετείχε σε εκείνες τις διαμαρτυρίες, θυμάται και αισιοδοξεί: «Υπήρχε τεράστιος όγκος εργατικής διαμαρτυρίας και οργάνωσης. Υπάρχει προηγούμενο όπου η εταιρεία άκουσε τους εργαζόμενούς της, κι αυτό είναι ένα τεράστιο κομμάτι του τι μας δίνει κίνητρο».
Την περασμένη Πέμπτη, εκατοντάδες άνθρωποι με υπαλλήλους των δύο εταιρειών επικεφαλής, συγκεντρώθηκαν έξω από γραφεία της Google και της Amazon σε τέσσερις αμερικανικές πόλεις. «Δεν μπορεί να υπάρχει τεχνολογία για τον πόλεμο. Καμία τεχνολογία για το απαρτχάιντ», ήταν το σύνθημά τους. Εκατοντάδες υπάλληλοι εταιρειών τεχνολογίας και άλλοι σύμμαχοι, έχουν υπογράψει ανοιχτή επιστολή προς τον CEO της Google, Σουντάρ Πιτσάι, με την οποία αντιτίθενται «στη σύγχυση του Ισραήλ με τον εβραϊκό λαό», επισημαίνουν πως «ο αντισιωνισμός δεν είναι αντισημιτισμός» και ζητούν από την ηγεσία της εταιρείας να παρέμβει.