Πηγή: Jean Shaoul – wsws.org
Μετάφραση/Επιμέλεια: Ανδρέας Κοσιάρης
Χθες Τρίτη, οι Ιρανικές υγειονομικές αρχές ανακοίνωσαν πως άλλοι 54 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τον κορονοϊό στο περασμένο 24ωρο.
Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό νεκρών σε μία ημέρα από την έναρξη του ξεσπάσματος, που φέρνει τον συνολικό αριθμό νεκρών να αγγίζει τους 300. Άλλα 881 νέα περιστατικά έχουν επιβεβαιωθεί, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των προσβεβλημένων στους 8.042.
Τουλάχιστον 23 Ιρανοί νομοθέτες και κάποιοι εξέχοντες κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν νοσήσει, ενώ δύο έχουν πεθάνει. Οι αρχές ανακοίνωσαν το σαββατοκύριακο ότι ο ιός έχει εξαπλωθεί σε σχεδόν όλες τις επαρχίες του Ιράν, και προειδοποίησαν πως ο αριθμός των περιστατικών μπορεί να ανέλθει σε πάνω από 450.000 και πως πολλοί μπορεί να πεθάνουν.
Το Ιράν είναι η τρίτη χώρα σε αριθμό κρουσμάτων έπειτα από την Κίνα και την Ιταλία, με τον μεγαλύτερο ρυθμό θανάτων ανά αναφερόμενο περιστατικό, κάτι που έχει οδηγήσει αρκετούς στην πεποίθηση πως οι Ιρανικές αρχές κάνουν ελλιπή αναφορά της έκτασης της εξάπλωσης του ιού. Αντιπολιτευτικές οργανώσεις εντός και εκτός του Ιράν ισχυρίζονται πως ο αριθμός των θανάτων είναι πολύ υψηλότερος, με τα κρούσματα να αριθμούν στις δεκάδες χιλιάδων. Ο υφυπουργός υγείας του Ιράν, Ιράτζ Χαρίρτσι, που προσεβλήθη με τον ιό, αρνήθηκε πως υπάρχει προσπάθεια υποβάθμισης των κρουσμάτων.
Το Ιράν έχει κλείσει σχολεία και πανεπιστήμια, ακύρωσε δημόσιες συγκεντρώσεις, συμπεριλαμβανόμενης της προσευχής της Παρασκευής, συναυλιών και αθλητικών γεγονότων, και ανέστειλε τις πτήσεις προς την Ευρώπη. Την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την κινητοποίηση 300.000 σε κέντρα υγείας και σχολεία, και το στήσιμο 26.000 νέων κέντρων υγείας σε Ιρανικές πόλεις και χωριά, με σκοπό τον έλεγχο πιθανών κρουσμάτων και την παρακολούθησή τους.
Οι δικαστικές αρχές έχουν απελευθερώσει 70.000 φυλακισμένους, όσους εξέτιαν ποινές λιγότερων από πέντε ετών, σε μία προσπάθεια να σταματήσει η εξάπλωση του ιού.
Το Ιράν έχει επίσης ανακοινώσει την παραγωγή εμβολίου, το οποίο βρίσκεται στη διαδικασία αδειοδότησης από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων της χώρας για να εισέλθει στην κλινική φάση δοκιμών, ενώ το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης έχει δηλώσει ότι εργάζεται για την παραγωγή δικών του τεστ για τον κορονοϊό.
Το Ιράν πασχίζει να ανταπεξέλθει με το ιό, που πλέον έχει μετατραπεί και σε άκρως πολιτικό ζήτημα. Πολίτες και ειδικοί έχουν κατηγορήσει την κυβέρνηση ότι απέκρυψε πληροφορίες και απέτυχε στη λήψη μέτρων άμα τη εμφανίσει των πρώτων κρουσμάτων. Στις κατηγορίες συμπεριλαμβάνεται η έλλειψη καραντίνας στο επίκεντρο της ασθένειας — την πόλη Κομ, την έβδομη μεγαλύτερη του Ιράν και μία από τις ιερότερες πόλεις για τους Σιίτες Μουσουλμάνους, όπου πρωτοεμφανίστηκε η ασθένεια και αναφέρθηκαν οι δύο πρώτοι θάνατοι στις 19 Φεβρουαρίου.
Από τότε, η ασθένεια έχει εξαπλωθεί από το Ιράν σε άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας, αλλά και στον Καναδά και τη Νέα Ζηλανδία, μέσω ανθρώπων που επέστρεφαν από την Κομ και άλλες Ιρανικές πόλεις. Εάν ο ιός εξαπλωθεί στη φτωχοποιημένη Συρία, το Ιράκ και τον Λίβανο, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές.
Εντούτοις, ελάχιστοι σχολιαστές εκτός του Ιράν έχουν επιλέξει να αναφερθούν στις καταστροφικές ανθρωπιστικές συνέπειες των αμερικανικών κυρώσεων στο καταπονημένο σύστημα υγείας της χώρας.
Συνεχόμενες αμερικανικές κυβερνήσεις έχουν εφαρμόσει κυρώσεις ως το κεντρικό εργαλείο εξωτερικής πολιτικής, προκαλώντας ανείπωτη ταλαιπωρία σε αθώους ανθρώπους σε μια σειρά από χώρες. Η UNICEF υπολόγισε πως επιπλέον μισό εκατομμύριο παιδιά στο Ιράκ πέθαναν μεταξύ του 1991 και του 1998 ως αποτέλεσμα των κυρώσεων εναντίον της κυβέρνησης του Σαντάμ Χουσείν.
Οι κυρώσεις της κυβέρνησης Ομπάμα στο Ιράν μεταξύ του 2012 και του 2015, οδήγησαν στην πτώση των εξαγωγών πετρελαίου και αερίου από 9 δισ. δολάρια το 2012, στα 3 δισ. δολάρια το 2016, όταν οι κυρώσεις σταμάτησαν, μερικώς και προσωρινά, έπειτα από την υπογραφή της πυρηνικής συμφωνίας. Η πτώση εσόδων διέλυσε την οικονομία της χώρας και την πρόσβαση σε προμήθειες τροφίμων, φαρμακευτικά και βιομηχανικά υλικά.
Εκείνο τον καιρό, οι κυρώσεις οδήγησαν σε οξείες ελλείψεις φαρμάκων και ιατρικών προμηθειών, υπέρογκες αυξήσεις στις τιμές, με τεράστιο αντίκτυπο σε περίπου έξι εκατομμύρια ανθρώπους που υπέφεραν από ασθένειες όπως αιμορροφιλία, σκλήρυνση κατά πλάκας, θαλασσαιμία, επιληψία, και μια σειρά από ανοσολογικές παθήσεις, όπως και μεταμοσχευμένους ασθενείς, ασθενείς αιμοκάθαρσης και καρκινοπαθείς.
Η επανεπιβολή πολύ πιο εκτεταμένων κυρώσεων έπειτα από τη μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία το 2018, και η απειλή δευτερευουσών κυρώσεων σε όσες χώρες εμπορεύονται με το Ιράν, οδήγησαν στην έλλειψη αναγκαίων φαρμάκων, με τις αναφορές να μιλούν για 80 σημαντικά φάρμακα τα οποία δεν παρέχονταν πλέον υπό το δημόσιο σύστημα υγειονομικής ασφάλισης του Ιράν.
Σύμφωνα με έκθεση της Human Rights Watch, αν και το ανθρωπιστικό εμπόριο εξαιρείται από τις αμερικανικές κυρώσεις, «ευρείς περιορισμοί στις οικονομικές συναλλαγές, σε συνδυασμό με την επιθετική ρητορική των Αμερικανών αξιωματούχων, έχουν μειώσει δραστικά τη δυνατότητα των Ιρανών να χρηματοδοτήσουν ανθρωπιστικές εισαγωγές, συμπεριλαμβανόμενων ζωτικών φαρμάκων και ιατρικού εξοπλισμού». Οι ΗΠΑ έπειτα τοποθέτησαν την κεντρική τράπεζα του Ιράν, μαζί με ακόμα 20 άλλα ιδρύματα, στη λίστα των Ειδικά Καθορισμένων Παγκόσμιων Τρομοκρατών.
Οι περιορισμοί αυτοί, μαζί με την πτώση του Ιρανικού συναλλάγματος, έχουν μειώσει σημαντικά τη δυνατότητα Ιρανικών εταιρειών και νοσοκομείων να αγοράσουν αναγκαία φάρμακα και εξοπλισμό. Αν και το Ιράν παράγει το 97% των φαρμάκων του, το ένα τρίτο εξ αυτών παράγεται με εισαγόμενα συστατικά. Τα περισσότερα φάρμακα που χρειάζονται για την αντιμετώπιση σπάνιων και χρόνιων ασθενειών, συμπεριλαμβανόμενων των καρκίνων, είναι μέρος του 3% που πρέπει να εισάγεται.
Το κόστος περίθαλψης αναμένεται να ανέβει περισσότερο, με τον πληθωρισμό να τρέχει στο 40% το περασμένο έτος, και τις τιμές του πετρελαίου να καταρρέουν. Σύμφωνα με τον ΟΠΕΚ, μέχρι τον Οκτώβριο του 2019, η παραγωγή ακατέργαστου πετρελαίου του Ιράν είχε πέσει στα 2,1 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Το Bloomberg ανέφερε πως μόνο 260.000 βαρέλια την ημέρα εξάγονταν κατά μέσο όρο. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το Ιρανικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 4,8% το 2018 και περαιτέρω 9,5% το 2019, ενώ η ανεργία αυξήθηκε από το 14,5% το 2018 στο 16,8% το 2019.
Τον Οκτώβριο του 2018, το Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών στη Χάγη τάχθηκε ομόφωνα κατά των αμερικανικών κυρώσεων ενάντια στο Ιράν. Το Ιράν είχε φέρει την υπόθεση στο δικαστήριο, ισχυριζόμενο πως οι ΗΠΑ παραβίασαν τη Συνθήκη Φιλίας του 1955 μεταξύ των δύο χωρών. Το Διεθνές Δικαστήριο αποφάσισε πως η Ουάσινγκτον πρέπει να επιτρέψει στο Ιράν τη χρήση των διεθνών συστημάτων πληρωμών για την αγορά ανθρωπιστικών προμηθειών. Απαίτησε η Ουάσινγκτον να μην μπλοκάρει το εμπόριο ουσιωδών αγαθών, κάνοντας ξεκάθαρο πως οι κυρώσεις των ΗΠΑ παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο.
Η κυβέρνηση Τραμπ απάντησε λέγοντας πως θα αποχωρήσει από τη Συνθήκη και θα επανεξετάσει κάθε διεθνή συμφωνία που μπορεί να οδηγήσει σε δεσμευτικές αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου.
Στις 29 Φεβρουαρίου, ο πρόεδρος Τραμπ προσέφερε στο Ιράν βοήθεια για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, εάν η χώρα τη ζητούσε. Ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ρουχανί απέρριψε την πρόταση, λέγοντας «Παρουσιάζονται με τη μάσκα της συμπάθειας ότι “κι εμείς θέλουμε να βοηθήσουμε τον λαό του Ιράν”». Προσέθεσε, «Αν λέτε όντως την αλήθεια, ακυρώστε τις κυρώσεις στα φάρμακα».
Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Αμπάς Μουσαβί, πήγε ένα βήμα παραπέρα, λέγοντας πως οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν την έξαρση του κορονοϊού ως τμήμα της προπαγάνδας τους κατά του Ιράν. Είπε στους δημοσιογράφους, «Από την έξαρση του ιού στο Ιράν, έχουμε παρακολουθήσει την αντι-Ιρανική προπαγάνδα υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και ξέρουμε για τα μέτρα που έχουν λάβει οι Αμερικανοί για να μειώσουν το ηθικό του Ιρανικού έθνους».
