Άρης Χατζηστεφάνου | Η Εφημερίδα των Συντακτών 06/01/2024
Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή εισήγαγε έναν νέο όρο για να επιτρέψει τη συμμετοχή ορισμένων Ρώσων και Λευκορώσων αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού – πρέπει να είναι «πολιτικά ουδέτεροι». Τι θα συνέβαινε όμως αν εφάρμοζε την ίδια πολιτική για όλες τις χώρες που εισβάλλουν ή διατηρούν στρατιωτικές δυνάμεις σε άλλα κράτη;
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Πώς θα είχε διαμορφωθεί η ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων του τελευταίου αιώνα εάν η ΔΟΕ απαιτούσε να συμμετέχουν μόνο εκείνοι οι Αμερικανοί αθλητές που δεν στήριζαν τις αμερικανικές εισβολές στο Βιετνάμ, τη Γρανάδα, τον Παναμά, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Λιβύη κ.ο.κ.; Και τι θα γινόταν αν προσέθεταν και τη διοργάνωση αμερικανικών πραξικοπημάτων στο Ιράν, τη Γουατεμάλα, τη Χιλή ή την Ελλάδα; Θα έπρεπε η Γαλλία να συμμετέχει και να διοργανώνει Ολυμπιακούς Αγώνες με δεδομένο ότι από το 1960 ο γαλλικός στρατός έχει επέμβει 39 φορές σε πρώην γαλλικές αποικίες στην Αφρική; Και η Τουρκία, τι ακριβώς κάνει σε μια τέτοια αθλητική διοργάνωση ενώ κατέχει στρατιωτικά το βόρειο τμήμα της Κύπρου;
Όπως εξηγούσε παλαιότερα ο Αμερικανός καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Τζουλς Μποϊκόφ, η ΔΟΕ είναι μάλλον από τους τελευταίους θεσμούς που θα έπρεπε να λαμβάνουν τέτοιες αποφάσεις δεδομένης της στήριξης που έχει προσφέρει σε δικτατορικά καθεστώτα. Η συγκεκριμένη περίπτωση όμως παρουσιάζει ορισμένες ποιοτικές διαφορές.
Προκειμένου να αποφύγει την κατηγορία ότι τιμωρεί συλλογικά όλους τους Ρώσους αθλητές για την εισβολή που διέταξε ο Πούτιν στην Ουκρανία η επιτροπή εισήγαγε την έννοια του «πολιτικά ουδέτερου» αθλητή. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν έχει τοποθετηθεί δημοσίως υπέρ μιας στρατιωτικής εισβολής σε ένα κυρίαρχο κράτος και δεν συνδέεται με οποιονδήποτε τρόπο με τις ένοπλες δυνάμεις και τις μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας ή της Λευκορωσίας. Όπως συμβαίνει όμως σε όλα τα αθλήματα, δύσκολα μπορεί να βρει κάποιος μια περισσότερο πολιτικά φορτισμένη έννοια από αυτή του no politica.
Πέραν του ότι καλούνται να προσφέρουν μια δήλωση πολιτικών φρονημάτων οι Ρώσοι αθλητές βρίσκονται μεταξύ σφύρας και άκμονος, καθώς, για να συμμετάσχουν στους Αγώνες, θα πρέπει να μετατραπούν σε «αντικαθεστωτικούς» στην ίδια τους τη χώρα, η οποία διώκει κάθε φωνή αμφισβήτησης στον ιμπεριαλιστικό της πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας.
Το βασικότερο πρόβλημα βέβαια είναι ότι η απόφαση της ΔΟΕ για τους Ρώσους αθλητές αποτελεί τον ορισμό της υποκρισίας, αφού δεν θα εφαρμοστεί και απέναντι στην ισραηλινή αποστολή. Το Τελ Αβίβ οδηγείται ήδη ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου (ICJ) στη Χάγη με την κατηγορία της πιθανής γενοκτονίας μετά την προσφυγή που κατέθεσε η Νότια Αφρική και την οποία αποφάσισαν να στηρίξουν και άλλες χώρες τα τελευταία 24ωρα. «Πρέπει η ισραηλινή σημαία να υψωθεί στους Ολυμπιακούς του Παρισιού;» αναρωτήθηκε πριν από δύο μήνες το αμερικανικό περιοδικό Nation, υποστηρίζοντας ότι οι αποφάσεις της ΔΟΕ για τη Ρωσία οδηγούν (ή θα έπρεπε να οδηγούν) σε μια ανάλογη απόφαση και για το Ισραήλ.
Μήπως θα μπορούσε η ΔΟΕ να ζητήσει τουλάχιστον τη συμμετοχή μόνο των «πολιτικά ουδέτερων» αθλητών του Ισραήλ στη διοργάνωση, οι οποίοι θα παραστούν χωρίς την εθνική τους στολή και δεν θα ακούσουν τον εθνικό ύμνο αν ανέβουν στο βάθρο των νικητών; Το πρόβλημα εδώ είναι ότι μάλλον θα δυσκολευτεί να εντοπίσει Ισραηλινούς αθλητές που να αντιτίθενται στην ανθρωποσφαγή στη Γάζα.
Πριν από μερικές εβδομάδες δεκάδες Ισραηλινοί πρωταθλητές και ολυμπιονίκες ανέβασαν βίντεο-μήνυμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με το οποίο στήριζαν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων στο όνομα του «δικαιώματος στην άμυνα». Ακόμη και αν αφήσουμε προς στιγμήν στην άκρη το γεγονός ότι σύμφωνα με κορυφαίους αξιωματούχους του ΟΗΕ το Ισραήλ δεν έχει αυτό το δικαίωμα (αφού αποτελεί στρατό κατοχής και όχι μια χώρα που δέχεται επίθεση από άλλη χώρα), το γεγονός είναι ότι οι αθλητές του εισβολέα τοποθετήθηκαν ξεκάθαρα απέναντι στον πόλεμο. Άλλωστε σε ένα μιλιταριστικό καθεστώς όπως αυτό του Ισραήλ δεν υπάρχουν πολίτες σε ηλικία στράτευσης που να μη συνδέονται με τις ένοπλες δυνάμεις και τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας.
Η σαφής διάκριση, από τη ΔΟΕ, ανάμεσα στην εισβολή της Ρωσίας και του Ισραήλ επαναφέρει το επαναλαμβανόμενο μοτίβο που ζήσαμε τα τελευταία χρόνια σε όλες τις μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις: κάθε ένδειξη αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό, με σημαίες ή πανό τιμωρούνταν παραδειγματικά από τις αθλητικές ενώσεις και τους διοργανωτές, ενώ η συμπαράσταση στον ουκρανικό λαό ενθαρρύνονταν με κάθε μέσο.
Ίσως γιατί οι Ουκρανοί έχουν λευκή επιδερμίδα και ξανθά μαλλιά, ενώ οι Παλαιστίνιοι όχι μόνο δεν έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά αλλά δεν διαθέτουν ούτε τα χρήματα που μπορούν να δαπανήσουν οι μοναρχίες του Περσικού Κόλπου για να κερδίσουν μια θέση στα αθλητικά κλαμπ των λευκών. Μόνο που με αυτό τον τρόπο υπάρχει ο κίνδυνος να επιβεβαιωθεί η άποψη του Χίτλερ ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες μπορούν να μετατραπούν σε εργαλείο προώθησης των θεωριών για την ανωτερότητα της άριας φυλής.
Ας ελπίσουμε τουλάχιστον οι αθλητές και οι θεατές που θα κρατούν παλαιστινιακές σημαίες στους Αγώνες του Παρισιού να δημιουργήσουν μια ρωγμή σε αυτές τις θεωρίες όπως έκανε ο μαύρος δρομέας Τζέσε Όουενς με τη νίκη του στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου το 1936.
