της Εύης Μπίρμπα
H ομοφοβική επίθεση εις βάρος δύο νεαρών τρανς ατόμων το περασμένο Σαββατόβραδο στην κεντρικότερη πλατεία της Θεσσαλονίκης, που και φέτος μέσω του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ είχε αφιέρωμα στο Queer σινεμά, ξεχωρίζει για το εξής ακόμα παράδοξο. Ανάμεσα στην «αγέλη» όσων παρενοχλούσαν, βρίζοντας, πετώντας μέχρι και αντικείμενα στα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, βρίσκονταν ανήλικοι που με τα κινητά τους φρόντιζαν να απαθανατίσουν όλη αυτή τη σκηνή, για την οποία οι περισσότεροι από εμάς αισθανθήκαμε ντροπή.
Άλλα αρνητικά αισθήματα; Ενοχή και απογοήτευση για τη στάση νέων ανθρώπων που ως μέλη μιας νεότερης γενιάς, με περισσότερα ερεθίσματα και διαφορετικές εμπειρίες θα έπρεπε να μας νουθετούν σε θέματα κοινωνικής ένταξης, ποικιλομορφίας και ισότητας, αυτά που συνιστούν και σύγχρονες πολιτισμικές αξίες δηλαδή. Ακόμα και εάν δεχτούμε ότι αυτά είναι μεμονωμένα επεισόδια και για όση όχληση δέχθηκαν τα άτομα αυτά, άλλη τόση αλληλεγγύη εισέπραξαν τόσο με τη συγκέντρωση διαμαρτυρίας το βράδυ όσο και με τις δηλώσεις και τα μηνύματα συμπαράστασης, η ερώτηση παραμένει: τι έχει πάει τόσο στραβά;
Αναπόφευκτα ο καθρέφτης στρέφεται και στον εαυτό μας. Τι δεν έχουμε κάνει σωστά εμείς ως κοινωνία, γονείς, ως εκπαιδευτικοί; Όσο και εάν η στάση μας στην κοινωνία υπαγορεύεται από τους ρόλους μας, δεν παύει να επηρεάζεται και από τις αξίες μας και την εν γένει ταυτότητά μας. Πώς ανατρέφουμε και διαπαιδαγωγούμε τα παιδιά και τους μαθητές μας αντιστοίχως; Πόση ανοχή δείχνουμε σε τέτοιες συμπεριφορές; Γιατί στα σχολεία σήμερα, για να μιλήσουμε συγκεκριμένα, αυτές και ακόμα χειρότερες συμπεριφορές είναι καθημερινό φαινόμενο. Έχοντας απολέσει πολλή από την ισχύ του και ευρύτερα απαξιωθεί, το σύγχρονο ελληνικό σχολείο δεν είναι πολλές φορές παρά μια ατέρμονη διελκυστίνδα ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και πολλούς από τους παρεμβατικούς–«προστατευτικούς» γονείς για το ποιος θα επιβληθεί. Η αίσθηση της κοινότητας δεν υφίσταται σε μεγάλο βαθμό, αφού η διεκπεραίωση είναι αυτό που περιγράφει και τις σχέσεις και τους ρόλους των εμπλεκομένων στην εκπαίδευση. Η προσκόλληση στο κινητό, η αδιαφορία και η απάθεια που εκφράζουν πολλοί μαθητές, μαθήτριες δεν είναι ένα σύμπτωμα απλώς. Είναι ένα πρόβλημα. Πρόβλημα για το πώς σχετίζονται μεταξύ τους όσο και με τους καθηγητές–καθηγήτριές τους. Όταν δεν βρίσκεις χαρά στον χώρο που περνάς τον περισσότερο χρόνο μετά το σπίτι σου, πώς να προσέξεις, να σεβαστείς, πόσο μάλλον να συμμετέχεις και να εμπνευστείς; Και οι εκπαιδευτικοί; Πώς ένα λειτούργημα έγινε μια δυσάρεστη ασχολία; Ακριβώς γιατί επέτρεψαν το πρόβλημα αυτό να γιγαντωθεί.
Ποιος είναι άραγε πραγματικά ο ρόλος του σχολείου σήμερα; Να δίνει το απαραίτητο διαβατήριο για την ανώτερη εκπαίδευση ως επί το πλείστον και μετέπειτα για την αγορά εργασίας; Να αγνοεί τα κακώς κείμενα και να λειτουργεί ως ένας άλλος εργασιακός χώρος; Να συντελεί στην κατήχηση και στη διατήρηση του status quo; Να καθησυχάζει τα παιδιά και τους γονείς ότι όλα βαίνουν καλώς ακόμα και όταν δεν συμβαίνει αυτό; Τι απέγινε η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, η ενθάρρυνση της δημιουργικότητας, η συμβολή στη διαμόρφωση της ταυτότητας των νεαρών ατόμων; Πώς θα γίνουν οι μαθητές ενεργοί πολίτες με ενσυναίσθηση, εάν δεν τα βοηθήσουμε να βγούνε από τα στεγανά, τα στερεότυπα, την άγνοια, την ημιμάθεια; Ποιος είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού εάν όχι να συζητά, να διορθώνει και να συνετίζει άσχημες συμπεριφορές και να αποτρέπει έτσι από την ντροπή της ξεδιάντροπης βίας που είδαμε μέσα από τις μικρές οθόνες μας; Ας μην ξεχνάμε ότι όλα ξεκινάνε από χοντροκομμένα, «ανώδυνα», στην πραγματικότητα ηλίθια, αλλά ενοχλητικά «αστεία» που κάποιοι εκπαιδευτικοί επιλέγουν να προσπερνούν. Έχει κόστος άλλωστε το να πας κόντρα στο ρεύμα, να μην είσαι αρεστός.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες όλοι ανησυχούν για το τι θα σημάνει τυχόν επανεκλογή του Τραμπ ως Προέδρου της χώρας για τα δικαιώματα των πολιτών, αλλά και τις κατακτήσεις στον χώρο της εκπαίδευσης, γυναικείας χειραφέτησης, προσδιορισμού ταυτότητας, φυλετικής ισότητας. Σχεδόν όλοι θεωρούν ότι ο προεκλογικός αγώνας είναι πλέον πόλεμος αξιών. Εμείς στη χώρα μας απορούμε γιατί είμαστε τόσο πίσω. Μήπως δεν ξέρουμε από που πηγάζει ο εγχώριος πόλεμος αξιών; Ποιοι θεσμοί τον τροφοδοτούν; Ποιος Δον Κιχώτης όμως θα τα βάλει με τους ανεμόμυλους της άκαμπτης, παρωχημένης και πάνω από όλα διεκπεραιωτικής εκπαίδευσης που λαμβάνει χώρα σε πολλά ελληνικά σχολεία;
