Πηγή: Amy Braunschweiger – Human Rights Watch
Μετάφραση/Επιμέλεια: Ανδρέας Κοσιάρης
Ο Ισραηλινός στρατός έθεσε σε κράτηση τον Farid al-Atrash για πέντε ημέρες. Εύχεται να μην τον είχε επηρεάσει τόσο βαθιά όταν οι αρχές τον στρίμωξαν σε ένα γεμάτο κελί ή όταν τον μετέφεραν στο δικαστήριο σε ένα μεταλλικό κουβούκλιο μέσα σε ένα στρατιωτικό όχημα. Άλλωστε χιλιάδες Παλαιστίνιοι έχουν κρατηθεί για πολύ περισσότερο και τους έχουν φερθεί πολύ χειρότερα από ό,τι σε εκείνον, λέει.
Ο Farid συνελήφθη το 2016 για συμμετοχή σε διαδήλωση. Τώρα, περισσότερα από τρία χρόνια αργότερα, περιμένει ακόμα την ετυμηγορία του Ισραηλινού στρατιωτικού δικαστηρίου. Οι κατηγορίες για διαδήλωση επιφέρουν ποινή έως 10 χρόνια. Αν η απόφαση είναι εναντίον του, ο 42χρονος δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πατέρας τριών μπορεί να επιστρέψει πίσω από τα σίδερα.
Ο Farid δεν είναι ο μόνος στη Δυτική Όχθη που αντιμετωπίζει τη φυλάκιση για την ελεύθερη έκφραση της σκέψης του.
Από τότε που το Ισραήλ κατέλαβε τη Δυτική Όχθη το 1967, έχει ασκήσει εξουσία χρησιμοποιώντας τα στρατιωτικά διατάγματα εκείνων των πρώτων ημερών. Υπό αυτά τα διατάγματα, ο Ισραηλινός στρατός έχει αφαιρέσει από τους Παλαιστίνιους την προστασία των βασικών κοινωνικών δικαιωμάτων τους, συλλαμβάνοντας Παλαιστίνιους δημοσιογράφους, ακτιβιστές, και άλλους, διότι εκφράστηκαν κατά της κατοχής, για τον ακτιβισμό τους και τις πολιτικές τους τοποθετήσεις. Ακόμα κι αν τέτοιοι περιορισμοί μπορεί να ήταν δικαιολογημένοι στο όνομα της ασφάλειας τις πρώτες ημέρες της κατοχής, καμία δικαιολογία δεν στέκει έπειτα από πέντε δεκαετίες και πλέον.
Αντίθετα, το Ισραήλ θα έπρεπε να αποδώσει στους Παλαιστίνιους που ζουν στη Δυτική Όχθη την πλήρη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, σε ισότιμη βάση με τα δικαιώματα που παραχωρεί στους δικούς του πολίτες. Το δίκαιο της κατοχής απαιτεί από το Ισραήλ να επαναφέρει τη «δημόσια ζωή» για τον υπό κατοχή Παλαιστινιακό πληθυσμό. Όσο περισσότερο διαρκεί μια κατοχή, τόσο θα πρέπει η στρατιωτική εξουσία να προσομοιάζει σε κανονικό σύστημα διακυβέρνησης. Έπειτα από 52 χρόνια κατοχής χωρίς ορατό τέλος, το Ισραήλ θα έπρεπε να επιτρέψει στους Παλαιστίνιους μια πιο κανονική δημόσια και πολιτική ζωή, συμπεριλαμβανόμενης της διασφάλισης των δικαιωμάτων της ελεύθερης έκφρασης, της συνάθροισης και του συνεταιρισμού.
Μια νέα έκθεση της Human Rights Watch δείχνει ότι αυτό είναι πολύ μακριά από την πραγματικότητα.
Ο Farid, γεννημένος στη Βηθλεέμ, μιλά εδώ και καιρό κατά της Ισραηλινής κατοχής. Γνωστός στους κύκλους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιγράφεται ως χαμηλών τόνων άνθρωπος που αρέσκεται να δουλεύει στο παρασκήνιο. Ως δικηγόρος που συνεργάζεται με την Ανεξάρτητη Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ένα ημι-επίσημο σώμα της Παλαιστινιακής Αρχής, καταγράφει παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Παλαιστινιακή Αρχή και το Ισραήλ στη Δυτική Όχθη.
Μεγάλωσε σε προσφυγικό καταυλισμό στη Βηθλεέμ και είδε τακτικά στρατιώτες να κάνουν έφοδο στον καταυλισμό και να προβαίνουν σε μαζικές συλλήψεις. Οι Ισραηλινές δυνάμεις συνέλαβαν τον παππού, τον πατέρα και τους θείους του για διαδήλωση, και το 2003 πυροβόλησαν τον νεότερο αδερφό του Farid στη σπονδυλική στήλη κατά τη διάρκεια διαδήλωσης, με αποτέλεσμα να παραλύσει το μισό του σώμα.
Το 2016 ο Farid συμμετείχε μαζί με 100 άλλα άτομα σε μια ετήσια διαμαρτυρία με αίτημα το άνοιγμα της οδού al-Shuhada, στην καρδιά της πόλης της Χεβρώνας, κοντά στο σημείο που επέλεξαν να ζήσουν μερικές εκατοντάδες Εβραίοι Ισραηλινοί έποικοι.
Ο δρόμος αυτός ήταν κάποτε έδρα μιας πολυσύχναστης Παλαιστινιακής αγοράς. Ξεκινώντας όμως από το 1994, ο Ισραηλινός στρατός άρχισε σταδιακά να κλείνει τον δρόμο για τους Παλαιστίνιους. Οι περιορισμοί ξεκίνησαν αφότου ένας Ισραηλινός έποικος σκότωσε 29 Παλαιστίνιους που προσεύχονταν σε ένα τέμενος της Χεβρώνας και εντάθηκαν έπειτα από τις θανατηφόρες επιθέσεις Παλαιστινίων σε εποίκους κατά τη διάρκεια της Ιντιφάντα των αρχών της δεκαετίας του 2000. Με τον χρόνο, ο στρατός σφάλισε παράθυρα, σφράγισε τις πόρτες καταστημάτων και σπιτιών, και μετέτρεψε τον δρόμο σε «αποστειρωμένη» ζώνη. Σήμερα, ο στρατός απαγορεύει στους Παλαιστίνιους την πρόσβαση σε μεγάλο μέρος της οδού, ενώ την επιτρέπει σε Ισραηλινούς και τουρίστες. Το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι τα μέτρα που διαχωρίζουν τους εποίκους της περιοχής από τους Παλαιστίνιους, που συμπεριλαμβάνουν περισσότερα από 100 φυσικά εμπόδια και 21 σημεία ελέγχου που περιορίζουν την μετακίνηση των Παλαιστινίων, είναι απαραίτητα για την προστασία των εποίκων.
Ο Farid λέει ότι στεκόταν στο μπροστινό μέρος της διαδήλωσης, κρατώντας μια επιγραφή που είχε τυπωμένο στα αγγλικά «Ανοίξτε την Οδό Shuhada». Είδε στρατιώτες να τον δείχνουν, και καθώς αυτοί επιτέθηκαν για να σπάσουν τη διαδήλωση, τον συνέλαβαν.
Οι στρατιώτες έβαλαν τον Farid στο τζιπ τους, του έδεσαν τα μάτια και τον έβαλαν να ξαπλώσει στο πάτωμα των πίσω θέσεων, λέει. Ένας από αυτούς τον χτύπησε. Τον πήραν στο κέντρο κράτησης Etzion και των κλείδωσαν σε ένα πολύ μικρό δωμάτιο που είχε 10 ανθρώπους. Τα στρώματα και οι κουβέρτες ήταν βρώμικα. Ήταν κουρασμένος, και όταν ζήτησε από τους υπόλοιπους κρατούμενους ένα ποτήρι νερό, αυτοί γέλασαν. Δεν υπήρχαν ποτήρια, του είπαν, πρέπει να πιεις από τη βρύση. Η περιφρόνηση για την αξιοπρέπεια των κρατουμένων τον κλόνισε.
Έπειτα από πέντε μέρες στο συνωστισμένο κελί, ο Farid είπε ότι τον μετέφεραν στο δικαστήριο σε ένα στρατιωτικό όχημα μεταφοράς που ονομάζεται bosta, και συχνά χρησιμοποιείται για τη μεταφορά κρατουμένων. Μέσα στο bosta καθόταν σε μια μεταλλική καρέκλα, που βρισκόταν μέσα σε ένα στενό μεταλλικό κουτί. Οι στρατιώτες του αλυσόδεσαν τα χέρια και τα πόδια και του κάλυψαν τα μάτια, κι έπειτα έκλεισαν την πόρτα του κουτιού και ο Farid ισχυρίζεται ότι τους άκουσε να την κλειδώνουν. Ο χώρος ήταν τόσο στενός που τα γόνατά του χτυπούσαν στην πόρτα. Υπήρχε μόνο μια μικρή τρύπα για αέρα. Το να βρίσκεται εκεί ήταν μία από τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής του, λέει — ήταν σαν να είναι σε τάφο.
Όταν έφτασαν στο στρατιωτικό δικαστήριο και τον έβγαλαν από το κουτί, ο Farid λέει ότι έκανε εμετό.
Αν και η συμμετοχή σε ειρηνικές διαμαρτυρίες προστατεύεται από την ελευθερία του λόγου και της συνάθροισης, το δικαστήριο απέδωσε πολυάριθμες κατηγορίες στον Farid, μεταξύ των οποίων η «πρόκληση» για «την επιχείρηση επηρεασμού της κοινής γνώμης (…) με τρόπο που θα μπορούσε να βλάψει τη δημόσια τάξη ή ασφάλεια», παραθέτοντας ως πειστήρια τα συνθήματά του, «το κούνημα σημαιών της Παλαιστινιακής Αρχής», και τη συμμετοχή σε διαδήλωση χωρίς άδεια. Του άσκησαν επίσης δίωξη για την είσοδο σε «κλειστή στρατιωτική ζώνη», επίθεση σε στρατιώτη, και παρεμβολή στο έργο στρατιώτη, αλλά δεν προσκόμισαν καμία απόδειξη για αυτές τις κατηγορίες, εκτός από τη μη βίαιη συμμετοχή του στη διαδήλωση. Όλες οι κατηγορίες επιφέρουν πιθανή ποινή φυλάκισης. Τον άφησαν ελεύθερο με εγγύηση έπειτα από πέντε μέρες κράτησης.
Αν το επιθυμούσε, ο Farid μπορούσε να συμφωνήσει σε διακανονισμό, και μπορεί να καταδικαζόταν με αναστολή, κάτι που κάνουν πολλοί άλλοι Παλαιστίνιοι. Είναι ένας συνήθης «χορός» στο δικαστήριο — άλλωστε, κατά μέσο όρο 10 με 15 Παλαιστίνιοι συλλαμβάνονται κάθε μέρα από τους Ισραηλινούς στρατιώτες, και σε οποιαδήποτε στιγμή, περίπου 5.000 Παλαιστίνιοι βρίσκονται σε κράτηση.
Αντίθετα, ο Farid είπε πως αποφάσισε να προκαλέσει τα στρατιωτικά δικαστήρια, που έχουν ρυθμό καταδίκης σχεδόν στο 100%. Είναι αθώος για αυτές τις κατηγορίες, είπε, και ελπίζει ένα βίντεο της σύλληψής του, που δείχνει ότι έφυγε ειρηνικά από τη διαδήλωση με έναν στρατιώτη, θα τον βοηθήσει. Παρ’ όλα αυτά, στρατιώτες κατέθεσαν εναντίον του στις ακροάσεις του δικαστηρίου, λέγοντας ότι «παρενέβη» στο έργο τους, μια πολύ ευρεία κατηγορία που θα μπορούσε να σημαίνει το οτιδήποτε.
Περισσότερα από τρία χρόνια αργότερα, η δίκη του έχει τελειώσει. Η ετυμηγορία παραμένει σε εκκρεμότητα.
Ο Farid πηγαίνει ακόμα σε διαδηλώσεις. Αλλά δεν στέκεται πλέον μπροστά — πιστεύει ότι είναι λιγότερο πιθανό να συλληφθεί αν κρύβεται στο πίσω μέρος. Οι εμπειρίες του τον έχουν κάνει να φοβάται να μιλήσει.
Δεν θέλει να αισθάνεται έτσι. Θέλει όλοι οι Παλαιστίνιοι να έχουν την προστασία των δικαιωμάτων της ελευθερίας του λόγου, της συνάθροισης και του συνεταιρισμού. Αλλά η πραγματικότητα είναι πως ο Farid έχει ζήσει όλη του τη ζωή υπό κατοχή χωρίς να προστατεύονται αυτά του τα δικαιώματα, και μεγλαώνει τις τρεις κόρες του κάτω από το ίδιο καταπιεστικό σύστημα.
Ένα σύστημα που ελπίζει ότι κάποτε θα αλλάξει.
