της Ματίνας Παπαχριστούδη
Πηγή: ΠΡΙΝ
Σε ένα κανονικό Μέσο ενημέρωσης, όπως είδαμε πρόσφατα στα βρετανικά μίντια, ο πρώτος λόγος θα ανήκε στους πολίτες. Τους «καμένους», τουρίστες και κατοίκους στα πυρπολημένα χωριά της Ρόδου, τους «εκκενωμένους», τους εθελοντές. Σε ένα κανονικό Μέσο οι δημοσιογράφοι θα είχαν απέναντι τους αρμόδιους, οποιονδήποτε θεσμικό παράγοντα και θα τους έκαναν ερωτήσεις, πιέζοντας για σαφείς απαντήσεις.
Στην Ελλάδα δεν έχουμε πλέον κανονικά ΜΜΕ. Στα ελληνικά μίντια μιλάει μόνο η κυβέρνηση και η κάθε εξουσία. Κι όταν βγαίνουν πολίτες, συνήθως είναι μέλη ή και στελέχη της κυβέρνησης — σίγουρα είναι οπαδοί της. Ούτε καν οι ιδιοκτήτες των μίντια δεν χρησιμοποιούν πια την ισχύ των Μέσων τους για να πιέσουν ή να εκβιάσουν την κυβέρνηση. Τα συστημικά μίντια είτε ανήκουν σε ολιγάρχες-αφεντικά της χώρας είτε χρηματοδοτούνται και λειτουργούν αποκλειστικά με κρατικό χρήμα.
Σε καμία από τις περιπτώσεις δεν χρειάζεται η δημοσιογραφία της κοινωνίας προς την εξουσία. Αντιθέτως, απαιτείται οι δημοσιογράφοι να λειτουργούν αποκλειστικά ως ντουντούκα της κυβερνητικής γραμμής. Γραμμή που διανέμεται στα ΜΜΕ με non paper και δελτία τύπου, συχνά με ήδη γραμμένα ρεπορτάζ, με τίτλους που δημοσιεύονται και αναρτώνται απαράλλαχτοι σε εκατοντάδες μίντια. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η αγορά των συστημικών μίντια στη χώρα είναι πια «κρατικός τομέας», άμεσα χρηματοδοτούμενος από τον κρατικό προϋπολογισμό και ελεγχόμενος από τον μηχανισμό του Μεγάρου Μαξίμου.
Δεν αρκεί ο χώρος της στήλης για να αναλυθούν οι αιτίες που οδήγησαν στην εξαφάνιση της δημοσιογραφίας. Επιγραμματικά μόνο σημειώνουμε πως η επάνοδος των μίντια μετά την κατάρρευση των μνημονίων (2010-2014) έγινε χωρίς η δημοσιογραφία να ανακτήσει τον αυτόνομο ρόλο της ενάντια σε κάθε εξουσία. Η πλήρης απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, η τεράστια μείωση αποδοχών, η μεγέθυνση της «κρατικής δημοσιογραφίας» μέσω απασχόλησης σε γραφεία Τύπου και η αποδοχή της απόλυτης χειραγώγησης των Μέσων από εξουσιαστικούς μηχανισμούς, μετέτρεψαν τους δημοσιογράφους σε υποταγμένα υποχείρια της προπαγάνδας. Οι εξαιρέσεις σε ανεξάρτητα μίντια και σε δημοσιογράφους που διατηρούν τον αδέσμευτο ρόλο τους, απλώς επιβεβαιώνει τον κανόνα.
Μετά από πέντε ημέρες κι αφού η φωτιά έκαψε τις ξαπλώστρες τουριστικών μεγαθηρίων στη Ρόδο, έστειλαν τα κανάλια απεσταλμένους στο νησί. Ειδήσεις για τις πυρκαγιές σε άλλα σημεία, όπως στη Λαμία, γίνονται γνωστές μόνο από το 112 και τις εντολές εκκένωσης οικισμών. Καμία πληροφόρηση από τα κανάλια, που για πρώτη φορά δεν καλύπτουν τόσο σημαντικά γεγονότα για τη χώρα με απευθείας συνδέσεις.
Αιτία δεν είναι ότι δεν έχουν ρεπόρτερ να στείλουν ή ότι θα χάσουν πληρωμένες διαφημίσεις για τα προγράμματα ψυχαγωγίας. Είναι ότι στις απευθείας συνδέσεις δεν μπορούν να ελέγξουν αυτά που θα βγουν στον τηλεοπτικό αέρα. Γι’ αυτό έκοβαν εσπευσμένα και άκομψα όποιους πολίτες τολμούσαν να διαμαρτυρηθούν για την ολιγωρία του κρατικού μηχανισμού, γι’ αυτό δεν έχουν κανονικά ρεπορτάζ από όσα πραγματικά συνέβησαν σε Δερβενοχώρια, Ρόδο, Λαμία, Βόλο.
Η κυβερνητική γραμμή για «επιτυχή εκκένωση» στη Ρόδο διανεμήθηκε ταχύτατα σε όλα τα μίντια, που μετέδιδαν και έγραφαν ακριβώς τα ίδια πράγματα, ενώ βρέθηκαν και υποστηρικτές του κυβερνητικού αφηγήματος, μέλη του κόμματος τους οποίους πρόβαλαν όλα τα κανάλια. Ενδεικτικό είναι ότι σε κάθε ερώτημα ή καταγγελία στα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα, εμφανιζόταν πανομοιότυπο ρεπορτάζ στα συστημικά μίντια μόνο με τα κυβερνητικά επιχειρήματα!
