του Ανδρέα Κοσιάρη
Η κυβέρνηση Τζόνσον πρόκειται να ανακοινώσει την Παρασκευή συμφωνία με την κυβέρνηση της Ρουάντα, σύμφωνα με την οποία οι διαδικασίες για την αίτηση ασύλου όσων φτάνουν σε Βρετανικό έδαφος θα διεξάγονται σε κέντρα κράτησης στην αφρικανική χώρα.
Παράλληλα, πρόκειται να ανακοινωθεί η ανάθεση στο βρετανικό ναυτικό των επιχειρήσεων αποτροπής προσφυγικών ροών στη θάλασσα της Μάγχης, όπως και η δημιουργία «κέντρων υποδοχής» σε βρετανικό έδαφος, «στα πρότυπα της Ελλάδας». Οι ελληνικές πρακτικές των απάνθρωπων επαναπροωθήσεων έχουν άλλωστε χρησιμοποιηθεί και ως ρητορικό υπόδειγμα για αντίστοιχες βρετανικές πρακτικές στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας.
Το σχέδιο «εξαγωγής» αιτούντων άσυλο στη Ρουάντα οριστικοποιήθηκε σε χθεσινή επίσκεψη της υπουργού Εσωτερικών Πρίτι Πατέλ στη χώρα της Κεντρικής Αφρικής, έπειτα από τη συνυπογραφή «σύμπραξης μετανάστευσης και οικονομικής ανάπτυξης». Σύμφωνα με όσα διαρρέουν πηγές της βρετανικής κυβέρνησης, το σχέδιο πρόκειται αρχικά να κοστίσει 120 εκατ. λίρες, χωρίς να γίνεται προς το παρόν γνωστό το ετήσιο κόστος και τα όποια ανταλλάγματα πρόκειται να λάβει η Ρουάντα.
Η Ρουάντα έχει γίνει το τελευταίο διάστημα «πόλος έλξης» για ευρωπαϊκές χώρες που θέλουν να απαλλαγούν από το «πρόβλημα» της διαχείρισης των προσφυγικών ροών. Το περασμένο καλοκαίρι, το κοινοβούλιο της Δανίας υπερψήφισε νόμο που επιτρέπει στις αρχές της χώρας να «διεκπεραιώνουν» τις αιτήσεις ασύλου σε χώρες εκτός Ευρώπης. Έπειτα, η κυβέρνηση της Δανίας είχε επιχειρήσει να «δελεάσει» τη Ρουάντα με μία δωρεά 250.000 εμβολίων, εκμεταλλευόμενη την εμβολιαστική ανισότητα. Σύμφωνα με τον δανέζικο Τύπο, η Ρουάντα είχε αρνηθεί τη δωρεά, χωρίς να γίνεται σαφές αν ταυτόχρονα αρνήθηκε και τον ρόλο της «αποθήκης ψυχών» για λογαριασμό της Δανίας.
Τώρα φαίνεται πως έχει αποδεχθεί να παίξει αυτόν τον ρόλο για λογαριασμό της Βρετανίας. Σύμφωνα με διαρροές στον βρετανικό Τύπο, το σχέδιο της «εξαγωγής» αιτούντων άσυλο 7.000 χιλιόμετρα μακριά πρόκειται να αφορά μόνο άνδρες, χωρίς να γίνεται σαφές τι θα σημαίνει αυτό για όσους φτάνουν σε βρετανικό έδαφος με τις οικογένειές τους.
Δήλωση εκπροσώπου του πρωθυπουργικού γραφείου χαρακτήρισε τη Ρουάντα «μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Αφρική που αναγνωρίζεται παγκοσμίως για το ιστορικό της στην υποδοχή και ένταξη μεταναστών». Ο χαρακτηρισμός έρχεται σε αλγεινή αντίθεση με εκθέσεις οργανώσεων όπως το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που λέει πως στη Ρουάντα «ο χώρος για την πολιτική αντιπολίτευση, την κοινωνία των πολιτών και τα μέσα ενημέρωσης παραμένει κλειστός», ενώ υπάρχουν «αξιόπιστες αναφορές για αυθαίρετη κράτηση, κακομεταχείριση και βασανιστήρια σε επίσημες και ανεπίσημες εγκαταστάσεις κράτησης».
Είναι ακόμα άγνωστο τι ακριβώς προβλέπει το σχέδιο για τη δικαιοδοσία των «κέντρων διεκπεραίωσης αιτήσεων ασύλου» στο έδαφος της Ρουάντα και για το ποιος θα είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο της τήρησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αιτούντων.
Το σχέδιο της βρετανικής κυβέρνησης είναι βασισμένο στην απάνθρωπη πρακτική των εξωχώριων κέντρων κράτησης προσφύγων που εφαρμόζει εδώ και δύο δεκαετίες η Αυστραλία, της οποίας τα κέντρα βρίσκονται στο έδαφος της Παπούα-Νέας Γουινέας και της Δημοκρατίας του Ναούρου.
Μάλιστα η Πρίτι Πατέλ ζήτησε τη συμβολή του πρώην υπουργού Εξωτερικών της Αυστραλίας Αλεξάντερ Ντάουνερ, που είχε καίρια συμβολή στην εφαρμογή της «Λύσης του Ειρηνικού», όπως ονομάζει η Αυστραλία την πολιτική της για τους αιτούντες άσυλο.
H Ρουάντα έχει στο παρελθόν «υποδεχθεί» άγνωστο αριθμό προσφύγων από το Σουδάν και την Ερυθραία, που είχαν απελαθεί από το Ισραήλ, σε μία αποτυχημένη μυστική συμφωνία της κυβέρνησης Νετανιάχου με την αφρικανική χώρα.