Πηγή: Abby Meadows – Novara Media
Μετάφραση/Επιμέλεια: Ανδρέας Κοσιάρης
Οι 39 άνθρωποι που βρέθηκαν παγωμένοι μέχρι θανάτου σε ένα φορτηγό-ψυγείο στο Έσσεξ της Αγγλίας τον περασμένο μήνα έχουν πλέον αναγνωριστεί. Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου δεκαπενθημέρου, περισσότερες λεπτομέρειες της τραγωδίας έχουν σταδιακά αποκαλυφθεί. Οι νεκροί — 31 άνδρες και οκτώ γυναίκες — πιστεύεται ότι μεταφέρθηκαν από το Βιετνάμ στο Ηνωμένο Βασίλειο από ένα διεθνές δίκτυο διακινητών ανθρώπων. Είναι πιθανό ότι οι νεκροί ήλπιζαν να βρουν δουλειά στο ΗΒ και να στέλνουν χρήματα πίσω στις οικογένειές τους. Στην πραγματικότητα είναι πιθανότερο πως κάποιοι από αυτούς θα υποχρεώνονταν να δουλέψουν σε καταστήματα περιποίησης νυχιών ή φάρμες κάνναβης για καθόλου ή πολύ χαμηλό μισθό.
Για πολλούς, αυτή η τραγωδία ήρθε ως ένα σοκ που ανακατεύει το στομάχι. Για κάποιους, όπως εγώ, που έχουν γίνει μάρτυρες από πρώτο χέρι της έντονης βίας στα βρετανικά σύνορα στη βόρεια Γαλλία, η είδηση ήταν, όπως το έθεσε ο διευθύνων σύμβουλος του Refugee Council, Maurice Wren, «καταθλιπτικά προβλέψιμη και αποφευκτή». Στο Καλαί, όπου εργάστηκα με το μη κερδοσκοπικό Refugee Info Bus, οι θάνατοι στα σύνορα είναι ένα φρικτά τακτικό γεγονός.
Αλλά αυτό το τραγικό περιστατικό δεν αφορά μονάχα τα σύνορα. Αφορά επίσης τη βία της φτώχειας, και τα ρίσκα που εξαναγκάζονται να πάρουν οι άνθρωποι στην αναζήτηση καλύτερης ζωής.
Αυτή η επώδυνη τραγωδία επεσήμανε το πόσο ευάλωτοι είναι οι επισφαλείς εργαζόμενοι και την απουσία σαφών και νόμιμων διαδρομών για το ΗΒ. Έχει επίσης επιστήσει την προσοχή στην παγκόσμια ανισότητα και έχει παρουσιάσει μια ευκαιρία για την κοινωνία να αντιμετωπίσει κάποιες από τις προκαταλήψεις της εναντίον αυτών που θεωρεί «οικονομικούς μετανάστες» και όχι πρόσφυγες. Με μια εκλογική αναμέτρηση [ΣτΜ: στο Ηνωμένο Βασίλειο] να πλησιάζει, είναι πιο κρίσιμο από ποτέ να έχουμε μια ριζική συζήτηση για τη μετανάστευση.
Αποποινικοποίηση της μετανάστευσης για την αποφυγή παρόμοιων τραγωδιών
Οι πρόσφυγες και οι οικονομικοί μετανάστες τίθενται συχνά αντιμέτωποι ο ένας με τον άλλο. Όσο ακροδεξιοί Συντηρητικοί σαν τον Μπόρις Τζόνσον και την Πρίτι Πατέλ διαδίδουν ρατσιστικά στερεότυπα που χρωματίζουν αμφότερους τους πρόσφυγες και τους οικονομικούς μετανάστες ως εξίσου ανάξιους μιας θέσης στο ΗΒ, οι φιλελεύθεροι τείνουν να κάνουν διαχωρισμούς μεταξύ «άξιων» προσφύγων και «ανάξιων» μεταναστών.
Η εμπειρία μου δουλεύοντας με εκτοπισμένους ανθρώπους στη βόρεια Γαλλία μου έμαθε ότι το να κάνω έναν τόσο ακραίο διαχωρισμό μεταξύ προσφύγων και οικονομικών μεταναστών αποτελεί μια λανθασμένη διχοτόμηση.
Αν η ξηρασία στο Νταρφούρ σου καταστρέψει το βιος και οι μόνες επιλογές που έχεις είναι να ενταχθείς σε παραστρατιωτική ομάδα ή να τραπείς σε φυγή, είσαι οικονομικός μετανάστης ή πρόσφυγας; Η πολιτική και η υπόθεση αξίας πίσω από κάθε όρο είναι φορτισμένες και μη χρήσιμες — κι επίσης δεν αντικατοπτρίζουν την πολύπλοκη πραγματικότητα.
Η πορεία στο Οχυρό Ευρώπη είναι γεμάτη θανατηφόρες δοκιμασίες. Τα σύνορά μας είναι λίγο έως πολύ αδιαπέραστα αν δεν έχεις το σωστό διαβατήριο, οπότε τα επικίνδυνα, παράνομα ταξίδια με διακινητές είναι συχνά ο μόνος δρόμος προς το ΗΒ. Ελάχιστοι άνθρωποι θεωρούν τη φτώχεια θεμιτό λόγο μετανάστευσης, αλλά είναι προφανώς αρκετή για να οδηγήσει ανθρώπους σε απελπισμένα μέτρα, όπως το να κρύβονται στο πίσω μέρος ενός φορτηγού-ψυγείου.
Η φτώχεια είναι βίαιη — αρκετά βίαιη για να αναγκάζει ανθρώπους να μετακινηθούν σε αναζήτηση αξιοπρεπούς ζωής και της δυνατότητας να φροντίζουν τις οικογένειες που αφήνουν πίσω τους.
Το εχθρικό περιβάλλον σκοτώνει
Ενώ ο Τζόνσον και η Πατέλ εξέφρασαν λύπη για τους θανάτους, τα επιφανειακά τους λόγια έρχονται σε αντίθεση με την προηγούμενη στάση τους κατά των μεταναστών και των προσφύγων. Αμφότεροι είναι κομμάτι μιας κυβέρνησης που σκοπίμως δημιούργησε το «εχθρικό περιβάλλον» σε μία ηθελημένη προσπάθεια να καταστήσουν το ΗΒ απρόσιτο και αβίωτο για τους περισσότερους μετανάστες.
Μόνο φέτος, 44,5 εκατ. λίρες έχουν επενδυθεί στην περαιτέρω διασφάλιση των συνόρων ΗΒ-Γαλλίας στο Καλαί, αυξάνοντας το σύνολο των τελευταίων τριών ετών σε 100 εκατ. λίρες, σύμφωνα με έκθεση του Press Association.
Στη βόρεια Γαλλία έχω δει τα τείχη, τους φράχτες και την έντονη αστυνομική παρουσία που χρηματοδοτούν οι Βρετανοί φορολογούμενοι. Και έχω δει πώς αυτή η πολιτική υποβαθμίζει κι αποκτηνώνει τους εκτοπισμένους ανθρώπους έχουν ταξιδέψει μέσα από το υπογάστριο της Ευρώπης, με τις αιτήσεις ασύλου τους να απορρίπτονται σε μια σειρά από χώρες καθ’ οδόν.
Αν ο Τζόνσον και η Πατέλ δε συμφωνούν με τις επιπτώσεις των σκληρών συνόρων, τότε θα έπρεπε να αλλάξουν τις πολιτικές τους, που έχουν οδηγήσει σε τέτοια τραγικά αποτελέσματα.
Για να αποφευχθούν περαιτέρω θάνατοι, η κυβέρνηση πρέπει να σταματήσει να ποινικοποιεί τους μετανάστες, είτε είναι θύματα πολέμου, διώξεων ή θύματα της φτώχειας.
Ανοιχτά σύνορα και παγκόσμια ισότητα
Ο δημοσιογραφος Gary Younge πρόσφατα ζήτησε να μπει ένα τέλος σε όλους τους ελέγχους μετανάστευσης, δηλώνοντας: «είναι γεγονός, σπάνια ειπωμένο αλλά γενικά αναγνωρισμένο και αποδεκτό, ότι οι φτωχοί του πλανήτη δεν επιτρέπεται να ταξιδεύουν».
Τα ανοικτά σύνορα θα αύξαναν την προστασία για εργαζόμενους που ταξιδεύουν μεταξύ χωρών. Θα σήμαινε ότι δε χρειάζεται να πληρώσουν για να περάσουν παράνομα τα σύνορα κρυμμένοι σε φορτηγά. Όπως το θέτει η δημοσιογράφος Afua Hirsch: «Όσο αποδεχόμαστε την εργασία των μεταναστών που έρχονται χωρίς νόμιμη οδό, είμαστε συνένοχοι στα ρίσκα που χρειάζεται να πάρουν για να φτάσουν εδώ».
Θα έκαναν επίσης ευκολότερη τη διεκδίκηση δικαιωμάτων στη χώρα που μετοίκησαν, υπονομεύοντας τις εκμεταλλευτικές πρακτικές των εργοδοτών.
Όμως, ενώ οι βιομηχανίες λαθρεμπορίου ανθρώπων στηρίζονται στα εχθρικά σύνορα που οι άνθρωποι δεν μπορούν να περάσουν από μόνοι τους, αξίζει να αναγνωρίσουμε ότι και τα ανοικτά σύνορα δεν θα σταματούσαν τη μετακίνηση αυτών των ανθρώπων. Όσο υπάρχει η τεράστια παγκόσμια ανισότητα και η ακραία φτώχεια, οι άνθρωποι θα θέλουν να μετακινηθούν από ένα μέρος στο άλλο σε αναζήτηση δουλειάς και δε θα έχουν τους πόρους να το κάνουν, και άλλοι άνθρωποι θα το εκμεταλλευτούν.
Η απελπισία των παγιδευμένων στη φτώχεια που αποδέχονται επικίνδυνη, επισφαλή εργασία, είναι παράγωγο ενός παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος που δεν έχει δίχτυ ασφαλείας για την πλειοψηφία του πληθυσμού της γης. Χρειάζεται μια ριζική επαναρρύθμιση της παγκόσμιας οικονομίας για να προστατευθούν όλοι οι εργαζόμενοι.
Στο τέλος Οκτωβρίου, περίπου 40 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν έξω από το Parc Richelieu στο Καλαί για να τιμήσουν τις 39 ζωές που χάθηκαν. Αυτή είναι η παράδοση στο Καλαί, όποτε οποιοσδήποτε που προσπαθεί να περάσει τα σύνορα πεθαίνει. Από την αρχή του 2019, έχουν υπάρξει έντεκα τέτοιες συγκεντρώσεις. Η προηγούμενη είχε λάβει χώρα μόλις μια βδομάδα πριν, όταν δύο Κούρδοι, στα 20 τους χρόνια και οι δύο, βρέθηκαν νεκροί στην ακτή.
Στις 31 Οκτωβρίου, ένας Νιγηριανός βρέθηκε νεκρός στη σκηνή του στο Καλαί. Πέθανε από δηλητηρίαση μονοξειδίου του άνθρακα, πιθανόν από μια φωτιά που είχε ανάψει για να ζεσταθεί.
Είναι καιρός για μια ριζική συζήτηση περί της μετανάστευσης — για το πώς φερόμαστε σε ανθρώπους που προσπαθούν να μπουν στη χώρα παράνομα, είτε η κοινωνία τους θεωρεί πρόσφυγες είτε οικονομικούς μετανάστες.
Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε τη βαρβαρότητα του παγκόσμιου καπιταλισμού και να ανοίξουμε τα σύνορα.