Μαριάννα Τζιαντζή
Εφημερίδα Πριν
Πέρυσι τον Μάιο, περίπου 500 αμερικανοί συγγραφείς, ανάμεσά τους πολλοί διάσημοι όπως ο Στίβεν Κινγκ, συνυπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή με την οποία χαρακτήριζαν τον Τραμπ ακατάλληλο για πρόεδρο. Δεν αρκεί να είσαι πλούσιος και διάσημος, έλεγαν. Ο άνθρωπος δεν έχει πείρα, δεν έχει παιδεία και «απευθύνεται στα πιο ταπεινά και βίαια στοιχεία της κοινωνίας».
Κάθε άλλο παρά εξτρεμιστικό ήταν εκείνο το κείμενο, που ωστόσο φανέρωνε ότι ο Τραμπ δεν θα κατάφερνε να προσελκύσει τη διανόηση. Οι εξελίξεις έδειξαν ότι δεν κατάφερε να προσελκύσει ούτε τους καλλιτέχνες του χώρου του θεάματος, που αρνήθηκαν να του δείξουν συναδελφική αλληλεγγύη αν και ο ίδιος έγινε πλατιά γνωστός ως συμπαραγωγός και παρουσιαστής ενός άθλιου αλλά δημοφιλούς ριάλιτι, του «Apprentice» που άρχισε να προβάλλεται στο ΝBC το 2004.
Έχει ο καιρός γυρίσματα. Ρόμπα έκανε τον Τραμπ η σατιρική εκπομπή «Saturday Night Live», επίσης στο NBC, με τον Άλεκ Μπάλντουιν στο ρόλο του προέδρου, με εκατομμύρια views στο Υοutube και με πολύ υψηλή τηλεθέαση. «Είναι κακή εκπομπή», σχολίασε ο Τραμπ, και «καθόλου αστεία». Ο ίδιος χαρακτήρισε «υπερεκτιμημένη» τη Μέριλ Στριτ που μίλησε εναντίον του στην τελετή απονομής των Χρυσών Σφαιρών. Ωστόσο, πριν την ορκωμοσία του, διαβεβαίωνε ότι «θα δείτε πολλούς σταρ» στην τελετή και μάλιστα προειδοποιούσε ότι οι κυρίες δεν θα έβρισκαν φουστάνι να αγοράσουν για την περίπτωση, αφού «όλα τα καταστήματα γυναικείων ρούχων στην Ουάσιγκτον έχουν ήδη ξεπουλήσει».
Τελικά, ο Τραμπ έφαγε πόρτα από όλα τα μεγάλα ονόματα του Χόλιγουντ, σε αντίθεση με την παρέλαση αστεριών που είχε σημειωθεί πριν οκτώ χρόνια κατά την ορκωμοσία του Ομπάμα. Όμως την άλλη μέρα, πολλά λαμπερά ονόματα από τον κόσμο του τραγουδιού και του κινηματογράφου έδωσαν το παρών στις διαδηλώσεις των γυναικών κατά του Τραμπ στην Ουάσιγκτον και άλλες πόλεις. Συνωστισμός αστεριών, όπως η Μαντόνα, η Σκάρλετ Γιόχανσον, ο Μαρκ Χάμιλ, η Αλίσια Κις, ο Μάικλ Μουρ. Και αν κάτι ξεπουλήθηκε, αυτό ήταν τα ροζ σκουφιά.
«Μπορώ και χωρίς εσάς», είναι σαν να λέει ο Τραμπ στους ευαίσθητους και πολιτικά ορθούς καλλιτέχνες και διανοούμενους, πολλοί από τους οποίους είχαν ταχθεί ανοιχτά υπέρ της Χίλαρι Κλίντον. Όπως λέει στους ψηφοφόρους του ότι μπορούν καλύτερα χωρίς τους «μορφωμένους» της Ουάσιγκτον, χωρίς τους δημοσιογράφους («το πιο διεφθαρμένο επάγγελμα», όπως το χαρακτήρισε), χωρίς δημόσια σχολεία, χωρίς δημόσια υγεία, αλλά και χωρίς μετανάστες
Το Χόλιγουντ πήρε το όπλο του; Είναι αυτονόητο ότι όσα όπλα και αν πάρουν οι σελέμπριτις, τα πυρά τους θα είναι άσφαιρα όσο το εργατικό κίνημα παραμένει καθηλωμένο και συρρικνωμένο, όσο ο δικομματισμός ζει και βασιλεύει, όσο η «Αριστερά είναι άστεγη», όπως λέει ένας γνωστός Αμερικανός στοχαστής. Αν ισχύει ότι «ο λαός μαθαίνει από την πείρα του», τα τελευταία χρόνια η πείρα των φτωχών αμερικανών ψηφοφόρων του Τραμπ συμπυκνώνεται στην ανασφάλεια και το φόβο. Και ο φόβος είναι η άριστη μηχανή για την παραγωγή του σκοταδισμού, της ξενοφοβίας, της υποταγής στους σωτήρες – και, στην προκειμένη περίπτωση, στην κυβέρνηση πολυεκατομμυριούχων του Τραμπ.
Λένε ότι ο «αντιδιανοουμενισμός» είναι βαθιά ριζωμένος στην αμερικανική κοινωνία, στη βαθιά Αμερική, εκεί όπου δεν φτάνουν οι «Νιου Γιορκ Τάιμς» και το «Νιου Γιόρκερ». Οι διανοούμενοι, διασημότητες, οι «επώνυμοι» δεν μπορούν να υποκαταστήσουν ένα πολιτικό κίνημα, όμως μπορούν να το ενισχύσουν.
Ας μην υποτιμούμε την παρουσία των καλλιτεχνών στις πρόσφατες διαδηλώσεις. Ας αποφύγουμε και το σκεπτικισμό κάποιων σχολίων όπως: «Ολες αυτές οι εκδηλώσεις που είχαν το στοιχείο αντίθεσης στον Τραμπ, εξέφραζαν μια οργή για την εκλογή του, αλλά ένα θολό πλαίσιο περί… δημοκρατίας και ελευθερίας στο πλαίσιο του εκμεταλλευτικού συστήματος, που δήθεν μπορεί να γίνει πιο “ανθρώπινο”» («Ριζοσπάστης», 24/1/17).
Επίσης ας αποφύγουμε το κακεντρεχές ερώτημα προς τους καλλιτέχνες «Πού ήσασταν μέχρι χθες;». Κάποιοι ήταν παρόντες στα κινήματα και πριν τις εκλογές του 2016. Όχι μόνο ο Μάικλ Μουρ, αλλά και η 26χρονη ηθοποιός Σέιλιν Γούντλεϊ που κάθε μέρα ήταν παρούσα στις κινητοποιήσεις του Στάντινγκ Ροκ. Δεν ήταν περαστική.
Όπως περαστικός δεν θέλει να είναι ο 30χρονος ηθοποιός Σάια Λαμπέφ που εγκατέστησε μια κάμερα έξω από το Μουσείο της Νέας Υόρκης που μεταδίδει livestream εικόνα και ήχο στο Διαδίκτυο. Ένα μικρό πλήθος συγκεντρώνεται διαρκώς εκεί με το σύνθημα «Δεν θα μας διχάσει» και με τον ηθοποιό παρόντα. Κι αυτό μέρα νύχτα, όλες τις ημέρες της εβδομάδας, υπόσχεται ο Λαμπέφ, που, παρά τη σύλληψή του από την αστυνομία, δηλώνει ότι θα συνεχίσει. για τέσσερα χρόνια ή για όσο καιρό παραμείνει πρόεδρος ο Τραμπ.
Και η Γούντλεϊ και ο Λαμπέφ δεν είναι εναλλακτικοί, περιθωριακοί καλλιτέχνες αλλά ακριβοπληρωμένοι σταρ – και το ίδιο συμβαίνει για πολλούς «επώνυμους» που εναντιώνονται στην πολιτική του Τραμπ και όχι απλώς στο πρόσωπο του νυν προέδρου για λόγους αισθητικής ή έλλειψης προεδρικών προσόντων. Ο Τραμπ δεν είναι απλώς γελοίος. Η εξουσία του σηματοδοτεί μια ιστορική καμπή με βαριά φασιστική οσμή κι εμείς οι «συνεπείς» δεν είμαστε οι μόνοι που το διαπιστώνουμε.
Το σίγουρο είναι ότι με τον Τραμπ το σύστημα γίνεται ακόμα πιο αδυσώπητο. Η αντίσταση θα εξαπλωθεί με μορφές που ούτε καν τις φανταζόμαστε – και ας καιροφυλακτούν εκείνοι που «καρπώνονται το αίμα των άλλων». Το κίνημα δεν ακολουθεί τους καλλιτέχνες, όμως πολλοί καλλιτέχνες ήδη ακολουθούν το κίνημα χωρίς να το βλέπουν σαν πασαρέλα.
