Πενήντα τέσσερα χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από την ημέρα που ο Έβαν Χάινριχ φον Κλάστ Σμένζιν, ένας από τους Γερμανούς αξιωματικούς που είχαν επιχειρήσει να δολοφονήσουν τον Χίτλερ με μια βαλίτσα γεμάτη εκρηκτικά, σκέφτηκε να δημιουργήσει μια διεθνή διάσκεψη στο Μόναχο. Στόχος του να απομακρύνει το ενδεχόμενο νέας πολεμικής αντιπαράθεσης μεταξύ των χωρών της Δύσης.
Αν ζούσε φέτος, ίσως για πρώτη φορά να σκεφτόταν να σκοτώσει για πάντα το πνευματικό του τέκνο, καθώς η περίφημη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια μετατράπηκε σε ένα θέατρο διπλωματικού πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και του νεοπαγούς, όσο και εύθραυστου άξονα Βερολίνου – Παρισιού.
Οι δηλώσεις που είχε κάνει πριν από εννέα μήνες η Μέρκελ, ότι στο «εξής θα πρέπει να πολεμάμε για τους εαυτούς μας» χωρίς τη συνδρομή του ΝΑΤΟ, αντηχούσαν ακόμη στις αίθουσες του συνεδριακού κέντρου. Ενισχύονταν μάλιστα από τα ανανεωμένα σχέδια δημιουργίας κοινής, ευρωπαϊκής, στρατιωτικής δύναμης, αλλά και τη γιγάντωση των πολεμικών εξοπλισμών που ανακοινώνουν μια μετά την άλλη οι μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ.
Παρά το γεγονός ότι η διάσκεψη θα εστίαζε, υποτίθεται, στην απειλή από χώρες όπως η Ρωσία, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα, η ανηλεής σύγκρουση Ουάσιγκτον- Βερολίνου επισκίαζε διαρκώς κάθε άλλη συζήτηση. Η πρόθεση, παραδείγματος χάριν, του Τραμπ να ακυρώσει τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν λίγο έλειψε να μετατρέψει τη διάσκεψη σε διπλωματικό ριγκ, καθώς ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Σίγκμαρ Γκάμπριελ, προειδοποίησε ανοιχτά την Ουάσιγκτον να το ξεχάσει. «Αρνούμαστε να εγκαταλείψουμε τη συμφωνία την οποία διαπραγματευτήκαμε μαζί», δήλωσε σε έντονο τόνο εκφράζοντας την αγωνία των ευρωπαίων για τα συμβόλαια δισεκατομμυρίων δολαρίων που κινδυνεύουν να χάσουν σε περίπτωση πλήρους επιστροφής των αμερικανικών κυρώσεων.
Η αντιπαράθεση για το Ιράν έφερε στο προσκήνιο την ουσία της σύγκρουσης η οποία πηγάζει από τον εμπορικό πόλεμο των δυο χωρών και την προσπάθεια κυριαρχίας σε παλιές και νέες αγορές. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ήδη προειδοποιήσει με αντίποινα τις ΗΠΑ σε περίπτωση που πραγματοποιήσουν τις απειλές τους να επιβάλουν δασμούς 24% στις εισαγωγές χάλυβα και 7.7% στο αλουμίνιο.
Από την πλευρά τους οι εκπρόσωποι των ΗΠΑ, παρατηρούσαν μάλλον αμήχανα τους Γερμανούς πολιτικούς να διεκδικούν μια σφαίρα επιρροής κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτή που οραματίζονταν οι προκάτοχοί τους στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Η Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια ίσως να μείνει στην ιστορία ως το συμβολικό σημείο οριστικής διάρρηξης της αρχιτεκτονικής ισχύος που προέκυψε μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο στο στρατόπεδο των δυτικών δυνάμεων. Και όπως προειδοποιούσε εκείνες τις ημέρες η γερμανική εφημερίδα Χάντεσμπλατ: Μερικές φορές οι πόλεμοι ξεκινούν και από τυχαία περιστατικά.
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα Πριν – 25/2/2018