του Ανδρέα Κοσιάρη
Καταρρίπτει το κυβερνητικό αφήγημα η απάντηση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας σε ερώτηση επτά βουλευτών της αντιπολίτευσης περί του καθεστώτος της νησίδας στον ποταμό Έβρο όπου είχαν βρεθεί το καλοκαίρι 38 πρόσφυγες. Σύμφωνα με όσα παραθέτει το υπουργείο στην απάντησή του, η εν λόγω νησίδα «τέμνεται από την Ε/Τ συνοριακή γραμμή», δημιουργώντας έτσι «ελληνικό και τουρκικό τμήμα».
Η ελληνική κυβέρνηση είχε προηγουμένως επιμείνει πως η νησίδα βρισκόταν εξολοκλήρου στην τουρκική πλευρά των συνόρων, χρησιμοποιώντας το «επιχείρημα» ως δικαιολογία για τη μη διάσωση των προσφύγων που βρίσκονταν εκεί. Επέμεινε, ακόμα κι έπειτα από την εντολή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου να διασωθούν οι πρόσφυγες, ακόμα κι έπειτα από τον διεθνή διασυρμό της χώρας για το ζήτημα, ακόμα κι έπειτα από την τελική τους διάσωση, λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα κι αφού είχε περάσει ένας μήνας κι ο θάνατος ενός παιδιού.
Η κυβέρνηση είχε μάλιστα χρησιμοποιήσει ως «όπλο» εναντίον όσων της ασκούσαν κριτική για τους χειρισμούς της, την ανακοίνωση του διευθυντή της ΜΚΟ HumanRights360, σύμφωνα με την οποία η ΜΚΟ είχε κάνει «λάθος» για την κυριότητα της νησίδας. Ανακοίνωση με την οποία είχαν δημόσια διαφωνήσει εργαζόμενοι στη ΜΚΟ και η οποία είχε οδηγήσει σε παραίτηση την αναπληρώτρια διευθύντρια της οργάνωσης. Σημαντικά, ούτε η κυβέρνηση ούτε ο διευθυντής της ΜΚΟ είχαν προσφέρει κάποια αποδεικτικά στοιχεία για τον ισχυρισμό πως η νησίδα ήταν τουρκική.
Για να έρθει μήνες μετά η απάντηση του ΥΠΕΘΑ, που επικαλείται χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού για να δηλώσει πως η νησίδα έχει «ελληνικό και τουρκικό τμήμα» καθώς «τέμνεται από την Ε/Τ συνοριακή γραμμή». Το ΥΠΕΘΑ «τροποποιεί» έτσι το κυβερνητικό αφήγημα, λέγοντας πως τα γεωγραφικά στίγματα που είχαν δώσει οι πρόσφυγες «βρίσκονται στο τουρκικό τμήμα της» νησίδας. Εννοείται πως, εφόσον μιλάμε για ένα πολύ μικρό κομμάτι γης στο οποίο η συνοριακή γραμμή είναι νοητή κι όχι φυσική, ο διαχωρισμός παρουσίας σε «ελληνικό» και «τουρκικό» τμήμα είναι τουλάχιστον γελοίος — κάνοντας μερικά βήματα οι πρόσφυγες μπορούσαν να βρεθούν από το τουρκικό στο ελληνικό τμήμα και τούμπαλιν.
Φυσικά, όπως είχε τονίσει κι εκείνες τις ημέρες ο Άρης Χατζηστεφάνου, το ακριβές «ιδιοκτησιακό» καθεστώς της νησίδας ήταν και είναι ουσιαστικά αδιάφορο, όχι μόνο για όποιον θεωρεί τη διάσωση ανθρώπων ως ζήτημα ύψιστης σημασίας, αλλά και για το ίδιο το διεθνές δίκαιο. Οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης προηγούνται των όποιων συνοριακών διαφορών, και στο πλαίσιο αυτών οι αρχές των δύο χωρών θα έπρεπε να είχαν συνεργαστεί.
Μόνο που, για κακή τύχη των προσφύγων, οι ελληνικές και τουρκικές αρχές ξέρουν να συνεργάζονται μόνο στην κακοποίηση κι όχι στη διάσωση προσφύγων. Η συγκεκριμένη ομάδα Σύρων έχει καταγγείλει εκδίωξη από τις τουρκικές αρχές και τουλάχιστον μία επιχείρηση επαναπροώθησης από τις ελληνικές. Όπως χιλιάδες άλλοι πρόσφυγες, έγινε μπαλάκι ανάμεσα σε δύο ακροδεξιές κυβερνήσεις, που η μία κατηγορεί την άλλη ενώ ταυτόχρονα διαπράττουν εγκλήματα.
