Σε συλλογή υπογραφών με αίτημα την άμεση μεσολάβηση του ΟΗΕ για την αποτροπή μιας στρατιωτικής εισβολής στη Βενεζουέλα προχωρά ο πρώην ειδικός εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ, Αλφρεντ ντε Ζάγιας – ο πρώτος ανεξάρτητος παρατηρητής του ΟΗΕ που επισκέφθηκε επισήμως τη χώρα τις τελευταίες δυο δεκαετίες.
Ο ντε Ζάγιας, τον οποίο το ελληνικό κοινό θα γνωρίσει σε λίγες ημέρες και από το ντοκιμαντέρ για τη Βενεζουέλα Make the economy Scream, καταγγέλλει την «ουργουελικού» τύπου παρουσίαση των εξελίξεων στη Βενεζουέλα και την μετατροπή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε εργαλείο πολιτικής επιβολής.
Παράλληλα καλεί την επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Μισέλ Μπατσελέ, να αποδεχθεί την πρόταση της Βενεζουέλας να επισκεφθεί την χώρα για να διαπιστώσει η ίδια τις συνθήκες που επικρατούν εκεί. Υπενθυμίζεται ότι η δεξιά αντιπολίτευση ζητά επίμονα από τον ΟΗΕ να μην στέλνει απεσταλμένους και εκλογικούς παρατηρητές στη Βενεζουέλα.
Ολόκληρη η ανοιχτή επιστολή του Άλφρεντ ντε Ζάγιας:
Αγαπητή Μιτσέλ Μπατσελέ,
αγαπητέ Αντόνιο Γκουτέρες.
Ως πρώην ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας για την προώθηση της δημοκρατικής και δίκαιης διεθνούς τάξης (2012-2018) θα ήθελα να να σας παροτρύνω να κάνετε άλλη μία φορά τις φωνές σας να ακουστούν δυνατότερα και να υποβάλλετε συγκεκριμένες προτάσεις σχετικά με τη διαμεσολάβηση στο ζήτημα της κρίσης της Βενεζουέλας και την διαφύλαξη της ειρήνης στη χώρα.
Η υψηλότερη αποστολή του ΟΗΕ είναι αφενός η δημιουργία πρόσφορων συνθηκών που να οδηγούν στην ειρήνη σε τοπικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο και αφετέρου η προληπτική και ασταμάτητη ενασχολήση με σκοπό την αποφυγή των ένοπλων συρράξεων. Παράλληλα ο ΟΗΕ οφείλει να διαμεσολαβεί και να διαπραγματεύεται προς εύρεση ειρηνικών λύσεων, έτσι ώστε όλοι οι άνθρωποι να μπορούν να ζήσουν με αξιοπρέπεια απολαμβάνοντας το ανθρώπινο δικαίωμα στην ειρήνη καθώς και όλα τα υπόλοιπα ατομικά, πολιτιστικά, οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα. Είμαι ιδιαιτέρως ανήσυχος από την «ουργουελική» αλλοίωση της γλώσσας και την εκμετάλλευση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και τώρα σειρά έχει η ανθρωπιστική βοήθεια να αποτελέσει όργανο στα χέρια κάποιων.
Θυμάμαι την αποστολή μου από τον ΟΗΕ στη Βενεζουέλα τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2017 ως μια σεμνή συνεισφορά με σκοπό την διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ του ΟΗΕ και της κυβέρνησης της Βενεζουέλας και την δημιουργία πρόσφορου εδάφους για τις επισκέψεις άλλων εισηγητών. Δείτε την έκθεση μου στο Συμβούλιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα του ΟΗΕ και τις σχετικές συστάσεις μου.
Πιστεύω ότι είναι η κατάλληλη και πιο κρίσιμη ώρα για εσάς τους δύο να κάνετε μια δήλωση που θα επιβεβαιώνει την τήρηση των ψηφισμάτων 2625 και 3314 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ καθώς και τις 23 Αρχές για την Διεθνή τάξη που διατύπωσα στην παράγραφο 14 της έκθεσης μου στο Συμβούλιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα το 2018.
Θα πρέπει να αναγνωρίσετε το γεγονός ότι η κυβέρνηση της Βενεζουέλας έχει θέσει σε ισχύ κάποιες από τις προτάσεις που συμπεριλαμβάνονται τόσο στην έκθεση μου όσο και στο εμπιστευτικό υπόμνημα που εγώ ο ίδιος παρέδωσα στον υπουργό Εξωτερικών Χόρχε Αρεάσα κατά την αναχώρηση μου.
Πράγματι, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας αρχικά απελευθέρωσε στις 23 Δεκεμβρίου 2017 80 κρατούμενους (συμπεριλαμβανομένου του Ρομπέρτο Ρικόν και 23 άλλων των οποίων την απελευθέρωση είχα αιτηθεί) και συνέχισε με άλλες αποφυλακίσεις μέσα στο 2018. Πρακτικά δεν υπήρχε καθόλου πληροφόρηση πάνω σε αυτό από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης ωστόσο είναι εύκολο να βρει κανείς πληροφορίες στο διαδίκτυο. Δείτε επίσης τα σχόλια της Βενεζουέλας στην παράγραφο 46 την έκθεσης μου.
(xvi) Ως αποτέλεσμα αυτού στις 23 Δεκεμβρίου 2017, 80 άτομα που είχαν συλληφθεί για βίαιες πράξεις κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων στη χώρα, αποφυλακίστηκαν. Και στη συνέχεια, την 1η Ιουνίου 2018 αποφυλακίστηκαν άλλα 39 άτομα.
Και η παράγραφος 46
(xviii) Στο θέμα αυτό η κυβέρνηση της Βενεζουέλας εκτιμά τις προθέσεις και τις διαθέσεις του ανεξάρτητου παρατηρητή, ο οποίος ευχαρίστως πληροφόρησε τις αρχές για τα αιτήματα που έλαβε από τους συγγενείς των ατόμων που στερούνταν την ελευθερία τους. Οι συστάσεις του έγιναν δεκτές.
Αμέσως μετά την επίσκεψη μου στη Βενεζουέλα οι αρχές συναντήθηκαν με οργανώσεις του ΟΗΕ και πραγματοποίησαν επιπρόσθετες συμφωνίες συνεργασίας, χάρη στις πολύτιμες προσπάθειες του Πίτερ Γκρόμαν, αντιπροσώπου του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη στο Καράκας.
Τώρα η κυβέρνηση της Βενεζουέλας έχει επισήμως ζητήσει την ανθρωπιστική βοήθεια από τον ΟΗΕ λόγω της κρίσης που περνάει η χώρα. Θεωρώ ότι θα ήταν λάθος από μέρους μας να τους τους απογοητεύσουμε.
Θεωρώ πως οι ΗΠΑ πρέπει να επιστρέψουν όλη την ανθρωπιστική βοήθεια και τις ιατρικές προμήθειες που μεταφέρθηκαν στην Κολομβία και να τα μοιράσουν το συντομότερο δυνατό με τη βοήθεια του ΟΗΕ και άλλων ουδέτερων οργανισμών, συμπεριλαμβανομένης της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού.
Ένα ακόμη σημείο που δεν καλύφθηκε από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης είναι η αποστολή την προηγούμενη εβδομάδα 933 τόνων φαγητού και φαρμάκων στο λιμάνι Λα Γκουαίρα από την Κίνα, την Κούβα, την Ινδία,την Τουρκία κλπ.
Επιπλέον 300 τόνοι φαρμάκων και ιατρικών ειδών από την Ρωσία έφτασαν στη χώρα από αέρος.
Όπως γνωρίζω από τις συζητήσεις μου με του υπουργούς της Βενεζουέλας κατά την επίσκεψη μου το 2017 και τις πρόσφατες συζητήσεις μου με τον Βενεζουελάνο Πρέσβη στο γραφείο του ΟΗΕ στη Γενεύη, Χόρχε Βαλέρο, η Βενεζουέλα όχι μόνο έχει ευχαρίστως δεχτεί αλλά επιπλέον έχει επανειλημμένως ζητήσει ανθρωπιστική βοήθεια από ουδέτερες και φιλικές προς αυτή κυβερνήσεις με σκοπό να αντιμετωπίσει τις δυσμενείς επιπτώσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τον οικονομικό αποκλεισμό και τις κυρώσεις. Τέτοιου είδους βοήθεια πρέπει να προσφερθεί καλή τη πίστει και χωρίς δεσμεύσεις.
Πιστεύω πως αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή που η Μιτσέλ Μπατσελέ πρέπει να δεχτεί την πρόσκληση της κυβέρνησης της Βενεζουέλας που υποβλήθηκε στην ίδια το Δεκέμβριο του 2018 και να πραγματοποιήσει επίσκεψη στη Βενεζουέλα. Η παρουσία της στη χώρα θα αποτελούσε ανάχωμα στον αυξανόμενο κίνδυνο της στρατιωτικής επέμβασης από διεθνείς οντότητες. Θα μπορούσε να ενισχύσει τις προσπάθειες διαμεσολάβησης από το Μεξικό και την Ουρουγουάη που έγιναν μέσω του Μηχανισμού του Μοντεβιδέο.
Γινόμαστε μάρτυρες δυσοίωνων παραλληλισμών με την περίοδο που προηγήθηκε της εισβολής στο Ιράκ το 2003, ενός παράνομου πολέμου, όπως τον είχε χαρακτηρίσει πολλάκις ο Κόφι Ανάν.
Είναι γνωστό σε κάθε πρωτοετή φοιτητή νομικής πως οι συνεχείς απειλές εναντίον της Βενεζουέλας αντιτίθενται στο άρθρο 2 του Χάρτη του ΟΗΕ. Αυτό που πολλοί δεν αντιλαμβάνονται είναι ότι οι απειλές, ο οικονομικός πόλεμος, ο οικονομικός αποκλεισμός και οι κυρώσεις καταπατούν επίσης τις αρχές που απαριθμούνται στο άρθρο 3 του καταστατικού χάρτη του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ).
(ε) Κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να επιλέγει, χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις, το πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό του σύστημα και να οργανώνεται με τον πιο αρμοστό στο ίδιο τρόπο, και έχει το καθήκον να απέχει από επεμβάσεις στις υποθέσεις ενός άλλου κράτους. Βάσει των προηγουμένων, τα Αμερικανικά Κράτη πρέπει να συνεργάζονται ανεξαρτήτως της φύσης των πολτικών, οικονομικών και κοινωνικών συστημάτων τους. (στ) Τα αμερικανικά κράτη καταδικάζουν τον «επιθετικό πόλεμο»: η νίκη δεν δίνει δικαιώματα.(ζ) Επιθετικές πράξεις εναντίον ένός κράτους του ΟΑΣ αποτελεί επιθετική πράξη εναντίον όλων.(η) Αντιπαραθέσεις μεταξύ των Αμερικανικών Κρατών πρέπει να επιλύονται μέσω ειρηνικών διαδικασιών.(θ) Η κοινωνική δικαιοσύνη και η κοινωνική ασφάλεια αποτελούν τις βάσεις της μόνιμης ειρήνης.
Επιπλέον, παραβιάζουν αριθμό άρθρων του τέταρτου κεφαλαίου του καταστατικού χάρτη του ΟΑΣ.
Άρθρο 17: Κάθε Κράτος έχει το δικαίωμα να αναπτύσσει την πολιτιστική, πολιτική και οικονομική του ζωή ελεύθερα και φυσικά. Σε αυτή την ελεύθερη ανάπτυξη, το Κράτος πρέπει να σέβεται τα δικαιώματα του ατόμου και τις πανανθρώπινες αξίες.
Άρθρο 18: Ο σεβασμός και η πιστή τήρηση των συμφωνιών αποτελούν βάση για την ανάπτυξη ειρηνικών σχέσεων μεταξύ των κρατών. Οι διεθνείςς συνθήκες και συμφωνίες πρέπει να είναι δημόσιες.
Άρθρο 19: Κανένα κράτος ή ομάδα Κρατών δεν έχει το δικαίμωμα να επεμβαίνει, άμεσα ή έμμεσα, για οποιοδήποτε λόγο στις εσωτερικές ή εξωτερικές υποθέσεις οποιουδήποτε κράτους. Η αρχή αυτή απαγορεύει όχι μόνο την άσκηση ένοπλης βίας αλλά επίσης κάθε τύπου επέμβασης ή απειλής εναντίον του Κρατους ή των πολιτικών, πολιτιστικών, οικονομικών επιμέρους στοιχείων του.
Άρθρο 20: Κανένα κράτος δεν πρέπει να χρησιμοποιεί ή να προωθεί τη χρήση εξαναγκαστικών μέτρων οικονομικού ή πολιτικού χαρακτήρα με σκοπό να εξαναγκάσει την κυρίαρχη βούληση ενός άλλου κράτους και να εκμεταλλευτεί αυτό με κάποιο τρόπο.
Αγαπητή Μιτσέλ Μπατσελέ, αγαπητέ Αντόνιο Γκουτέρες: Ο κόσμος έχει στρέψει το βλέμμα του σε εσάς με την ελπίδα ότι εσείς μπορείτε να αποτρέψετε την περαιτέρω ταλαιπωρία του λαού της Βενεζουέλας. Είναι απαραίτητη η διεθνής αλληλεγγύη όπως εκφράστηκε στην έκθεση της Βιρτζίνια Ντάνταν, την τότε ανεξάρτητη εμπειρογνώμονα σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διεθνούς αλληλεγγύης.
Με εκτίμηση,
Δρ Άλφρεντ ντε Ζάγιας, καθηγητής στη Σχολή Διπλωματίας της Γενεύης
Μπορείτε να υπογράψετε την έκκληση του Αλφρεντ ντε Ζάγιας εδώ.
