Του Άρη Χατζηστεφάνου για το Sputnik
Μια περίεργη σύμπτωση φέρνει τις τελευταίες ημέρες το Βιετνάμ στο προσκήνιο των αμερικανικών μέσων ενημέρωσης.
Καθώς συμπληρώνονται 45 χρόνια από την πτώση της Σαϊγκόν, η οποία σφράγισε την ταπεινωτική ήττα της αμερικανικής υπερδύναμης στην Ανατολική Ασία, διαβάζουμε ότι «ο αριθμός των θυμάτων του κορονοϊού στις ΗΠΑ ξεπέρασε τους νεκρούς από τον πόλεμο του Βιετνάμ». Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, είχε ειπωθεί ότι τα θύματα του ιού ξεπέρασαν τους νεκρούς του πολέμου της Κορέας και παλαιότερα τα θύματα του πολέμου στο Ιράκ. Τις πρώτες εβδομάδες της πανδημίας, μάλιστα, κάποιοι ανέφεραν σαν ορόσημο την ημέρα που οι νεκροί ξεπέρασαν τα θύματα του λεγόμενου «πολέμου κατά της διεθνούς τρομοκρατίας».
Αυτές τουλάχιστον ήταν οι διατυπώσεις που χρησιμοποιούσαν δημοσιογράφοι στις ΗΠΑ (και τις αναμασούσαν αρκετοί συνάδελφοί τους στην Ευρώπη). Προφανώς, «ξεχνούσαν» ότι στον πόλεμο του Βιετνάμ εκτός από τους 58.220 Αμερικανούς στρατιώτες σκοτώθηκαν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι.
Στον πόλεμο της Κορέας πέραν των 36.574 απωλειών που είχαν οι ΗΠΑ, οι νεκροί άγγιξαν τα πέντε εκατομμύρια – μάλιστα ο αριθμός των αμάχων ήταν ποσοστιαία πολύ μεγαλύτερος από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και από τον πόλεμο του Βιετνάμ.
Στο Ιράκ οι δυνάμεις των ΗΠΑ έχασαν 4.491 στρατιώτες αλλά σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις ο συνολικός αριθμός των θυμάτων αγγίζει το ένα εκατομμύριο, συμπεριλαμβανομένων των Ιρακινών που σκοτώθηκαν στις εμφύλιες συρράξεις που πυροδότησε και ενίσχυσε ο αμερικανικός στρατός κατοχής. Όσο για τον πόλεμο εναντίον της διεθνούς τρομοκρατίας είναι πρακτικά αδύνατο να καταλήξουμε έστω και σε ένα κατά προσέγγιση αριθμό θυμάτων. Οι ειδικοί διαφωνούν εάν στα θύματα στο Αφγανιστάν και το Ιράκ θα πρέπει να συμπεριλάβουμε και τους πολέμους στη Λιβύη, τη Συρία, την Υεμένη, τη Σομαλία και άλλες περιοχές τις οποίες βομβάρδισαν οι ΗΠΑ με πρόσχημα το κυνήγι της Αλ Κάιντα και στη συνέχεια του ISIS.
Δεν αναφέρουμε φυσικά όλα αυτά τα μεγέθη απλώς για να θυμίσουμε ότι οι ΗΠΑ είναι μια από τις μεγαλύτερες μηχανές μαζικού θανάτου που έχουν υπάρξει στην ανθρώπινη ιστορία ούτε για να επισημάνουμε πόσο ανήθικο είναι να μην αναφέρεις καν τον αριθμό των ανθρώπων που σκοτώνεις σε ένα πόλεμο. Το πρόβλημα που μας απασχολεί είναι ότι ο νέος «πόλεμος» εναντίον του κορονοϊού πραγματοποιείται με εξίσου αμερικανο-κεντρικά, και σε δεύτερη ανάλυση δυτικο-κεντρικά κριτήρια, γεγονός που μπορεί να στοιχίσει δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπινες ζωές σε όλο τον κόσμο.
Καλέστε το ΝΑΤΟ να «σκοτώσει» τον ιό
Στα μέσα Μαρτίου ο Φρέντερικ Κέμπε, πρόεδρος του Ατλαντικού Συμβουλίου – του άτυπου think tank του ΝΑΤΟ και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ – έγραψε ότι «ο πρόεδρος Τραμπ πρέπει να ενεργοποιήσει το άρθρο 5 της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, εναντίον του Covid 19». Πρόκειται για το περίφημο άρθρο που προβλέπει ότι εάν ένα κράτος-μέλος δεχθεί ένοπλη επίθεση τα υπόλοιπα μέλη θα το θεωρήσουν ως επίθεση εναντίον της συμμαχίας και θα αντιδράσουν ανάλογα. Το άρθρο 5, που δημιουργήθηκε το 1949 εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης, ενεργοποιήθηκε μόνο μια φορά μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου.
Ο Φρέντερικ Κέμπε, παρουσίαζε την πρότασή του σαν μια συμβολική κίνηση, που θα γεφύρωνε το χάσμα στις δυο πλευρές του Ατλαντικού αλλά και τις αντιπαραθέσεις που πυροδότησε η πανδημία στο εσωτερικό της ΕΕ. Από το κείμενό του όμως προκύπτει ότι εκτός από τον κορονοϊό έβλεπε και άλλους εχθρούς στον ορίζοντα. Ο ιός, σημείωνε ο ίδιος, «προήλθε από την Κίνα» και τώρα «σκοτώνει πολίτες των χωρών μελών του ΝΑΤΟ». Ο Κέμπε, μάλιστα, δεν μπορούσε να κρύψει τη δυσφορία του για το γεγονός ότι η Κίνα προσέφερε άμεσα ανθρωπιστική βοήθεια σε χώρες όπως η Ιταλία τη στιγμή που οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο την είχαν εγκαταλείψει στην τύχη της.
Σήμερα αυτές οι θέσεις του προέδρου του Ατλαντικού Συμβουλίου, για την υποτιθέμενη ευθύνη της Κίνας αποτελούν το επίσημο «δόγμα» του Λευκού Οίκου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Μάικ Πομπέο φαίνεται να καταβάλλουν περισσότερες προσπάθειες για να κλιμακώσουν τον Ψυχρό Πόλεμο με το Πεκίνο παρά για να θάψουν τα πτώματα των πολιτών τους, αρκετά από τα οποία σαπίζουν μέσα σε φορτηγά και πρόχειρα νεκροτομεία της Νέας Υόρκης. Τηρουμένων των αναλογιών η κατάσταση θυμίζει τους πολιτικούς των ΗΠΑ και της Βρετανίας, οι οποίοι προς το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου σπαταλούσαν περισσότερη φαιά ουσία για το πώς θα διέλυαν τα κομμουνιστικά κινήματα της Ευρώπης, που πολεμούσαν τον φασισμό, παρά για το πώς θα έδιναν τη χαριστική βολή στις δυνάμεις του Χίτλερ.
Σήμερα, τη στιγμή που η ανθρωπότητα χρειάζεται όσο ποτέ την συμμαχία όλων των χωρών του πλανήτη για να αντιμετωπίσει τη χειρότερη πανδημία του τελευταίου αιώνα, η Ουάσιγκτον δρα αποσταθεροποιητικά σε τουλάχιστον τέσσερα διαφορετικά επίπεδα: Μπλοκάρει σαν «κρατικός πειρατής» την πολύτιμη μεταφορά φαρμάκων και εξοπλισμού, στερεί μέσω κυρώσεων και βομβαρδισμών τη δυνατότητα αρκετών χωρών να παλέψουν ενάντια στην πανδημία, κλιμακώνει τις ψυχροπολεμικές αντιπαραθέσεις δυσχεραίνοντας την επιστημονική έρευνα και τέλος συνεχίζει την κούρσα εξοπλισμών στερώντας από πολλές χώρες (και το δικό της πληθυσμό) τα κεφάλαια που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της πανδημίας και των οικονομικών της επιπτώσεων. Να σημειωθεί πως ενώ αρκετοί στις ΗΠΑ καλούν για πάγωμα ή μείωση των εξοπλιστικών δαπανών, οι προηγούμενες δαπάνες έχουν ήδη στερήσει πολύτιμους πόρους σε βάθος δεκαετιών. Το 2019 οι ΗΠΑ δαπάνησαν το ιλιγγιώδες ποσό των 732 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τις ανάγκες του Πενταγώνου. Μονάχα η αύξηση των δαπανών των ΗΠΑ σε σχέση με το 2018, αντιστοιχεί στις συνολικές πολεμικές δαπάνες της Γερμανίας για το 2019.
Αποτελεί ίσως ειρωνεία της τύχης και άσχημο παιχνίδι της ιστορίας ότι οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να ηττηθούν και σε αυτό τον πόλεμο. Σαράντα πέντε χρόνια από την ημέρα που το προσωπικό της αμερικανικής πρεσβείας στη Σαϊγκόν εγκατέλειπε πανικόβλητο την πόλη με ελικόπτερα, το μικρό και αδύναμο Βιετνάμ αποτελεί έναν από τους πρωταθλητές στην αντιμετώπιση του κορονοϊού χωρίς κανένα θύμα και με μόλις 271 επιβεβαιωμένα κρούσματα σε πληθυσμό 95 εκατομμυρίων. Αντίθετα οι ΗΠΑ έχουν θρηνήσει σε αυτό τον «πόλεμο» περισσότερους ασθενείς από όσους στρατιώτες έχασαν αθροιστικά στον πόλεμο του Βιετνάμ, του Ιράκ και στην 11η Σεπτεμβρίου.