Μια από τις φήμες που κυκλοφορούν τις τελευταίε ημέρες κι σε ελληνικά ΜΜΕ και μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι το Ελ Ελ Σαλβαδόρ είναι πλέον πιο ασφαλές από τη Σουηδία η οποία, υποτίθεται μαστίζεται από την εγκληματικότητα των μεταναστών. Ο καθηγητής Κρίστιαν Κρίστενσεν από το πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης ανέτρεψε τα σχετικά επιχειρήματα εξηγώντας πως ψευδή συμπεράσματα, που απορρέουν από εσφαλμένες στατιστικές αναλύσεις και φτάνουν να αναπαράγονται από τα ΜΜΕ.
Ο Κρίστιαν Κρίστενσεν αναλύει την παρακάτω είδηση: «Ο δείκτης εγκληματικότητας στη Σουηδία είναι τώρα υψηλότερος από αυτόν του Ελ Σαλβαδόρ μετά από χρόνια παγκοσμιοποιητικών πολιτικών μαζικής μετανάστευσης – οι μισοί από τους ηλικιωμένους Σουηδούς θέλουν να εγκαταλείψουν τη χώρα».
του Κρίστιαν Κρίστενσεν*
«Πώς λειτουργεί η διαδικτυακή μηχανή ψεύδους: Η περίπτωση του Ελ Σαλβαδόρ που είναι ασφαλέστερο από τη Σουηδία.
Αυτή η ιστορία με τη Σουηδία και το Ελ Σαλβαδόρ είναι μια κλασική περίπτωση όπου παίρνεις μερικά «γεγονότα», αφαιρείς το πλαίσιο, προσθέτεις μερικές μαλακίες, ανακατεύεις… και μετά αφήνεις τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να αναλάβουν.
Ας ρίξουμε λοιπόν μια ματιά, ξεκινώντας από το 2024. Το Ελ Σαλβαδόρ (πληθυσμός 6,34 εκατ.) είχε 114 δολοφονίες, δηλαδή 1,80 δολοφονίες ανά 100.000 πολίτες. Η Σουηδία (πληθυσμός 10,61 εκατ.) είχε 92 δολοφονίες, δηλαδή 0,87 δολοφονίες ανά 100.000 πολίτες (πηγή: BRÅ). Έτσι, το 2024, το ποσοστό δολοφονιών του Ελ Σαλβαδόρ ήταν υπερδιπλάσιο από εκείνο της Σουηδίας.
Α… αλλά μας είπαν ότι η Σουηδία είχε 32 δολοφονίες τους πρώτους 4 μήνες του 2025 έναντι μόλις 20 στο Ελ Σαλβαδόρ. Ας αγνοήσουμε το γεγονός ότι κανένας από αυτούς τους αριθμούς δεν είναι επίσημος και ας υποθέσουμε ότι είναι ακριβείς. Όλα τα παραπάνω δεν είναι ακριβώς όπως φαίνονται. Τα συμφραζόμενα συχνά αποκαλύπτουν τις μαλακίες. Ας δούμε περισσότερα.
Πρώτα τα βασικά μαθηματικά:
-Ελ Σαλβαδόρ: 6,34 εκατομμύρια άνθρωποι, Σουηδία: 10.61 εκατομμύρια.
-32 δολοφονίες στη Σουηδία το 1ο τρίμηνο = 128 για το έτος. Άρα, 1,21 φόνοι ανά 100.000 κατοίκους.
– 20 δολοφονίες στο Ελ Σαλβαδόρ το 1ο τρίμηνο = 80 για το έτος. Οπότε, 1,26 ανά 100.000. Υψηλότερα από τη Σουηδία.
Υπάρχει όμως και το ευρύτερο πλαίσιο
Υπήρξαν 19 ανθρωποκτονίες με πυροβόλο όπλο στη Σουηδία το 2025; Ναι. Αλλά, μια λεπτομέρεια παραλείφθηκε: Δέκα από αυτές τις δολοφονίες με όπλο σημειώθηκαν στη μαζική δολοφονία του Φεβρουαρίου (στμ επίθεση σε σχολείο ενηλίκων στην πόλη Έρεμπρο), γεγονός που διαστρεβλώνει σοβαρά τα στατιστικά στοιχεία των δολοφονιών. Χωρίς αυτό το περιστατικό, το κατά κεφαλήν ποσοστό δολοφονιών της Σουηδίας θα ήταν στην πραγματικότητα 0,83. Και πάλι…το πλαίσιο.
Τώρα, τι γίνεται με τον ισχυρισμό ότι οι μισοί Σουηδοί θέλουν να «φύγουν» από τη χώρα λόγω της βίας; Υπήρξε κάποια μελέτη; Ναι. Είπαν οι μισοί ότι θέλουν να φύγουν; Ναι. Αναφέρθηκε η βία των συμμοριών; Ναι. Παραλείφθηκε κάτι που μπορεί να κάνει τα πράγματα να ακούγονται διαφορετικά; Ναι.
Δεδομένου ότι πολλοί αναγνώστες δεν μπορούν να διαβάσουν σουηδικά ας δούμε τι έλεγε η έρευνα; «Ένα καλύτερο κλίμα με περισσότερο ήλιο και ζέστη είναι ο πιο συνηθισμένος λόγος για να θέλει κανείς να περάσει χρόνο στο εξωτερικό». Στη συνέχεια λέει ότι άλλοι λόγοι που δίνονται είναι το χαμηλότερο κόστος ζωής, η εμπειρία άλλων πολιτισμών, η αποφυγή της εγκληματικότητας των συμμοριών.
Ας επιστρέψουμε λοιπόν στον παραπάνω τίτλο (της είδησης), καθώς προσελκύει την προσοχή. Ανεξάρτητα από τους αριθμούς που χρησιμοποιούνται, το «ποσοστό» δολοφονιών της Σουηδίας δεν είναι υψηλότερο. Επίσης το «ποσοστό» παραμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό από μια μαζική δολοφονία που έγινε μία φορά στον αιώνα που διανύουμε. Ο τίτλος υποδηλώνει ότι αυτό οδηγεί σε «φυγή» ηλικιωμένων ανθρώπων, όταν ως ο κύριος λόγος αυτής της φυγής είναι οι κακές καιρικές συνθήκες.
Μερικά ακόμα στοιχεία για το «ασφαλές» Ελ Σαλβαδόρ που παραλείπονται από την ιστορία
Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι κρατούνται στο Ελ Σαλβαδόρ χωρίς να τους απαγγέλλονται κατηγορίες και στερούνται βασικών πολιτικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 3.000 παιδιών. 350 κρατούμενοι πέθαναν στη φυλακή. Τόσοι δολοφονούνται στη Σουηδία σε 3-4 χρόνια.
Η παραπάνω ιστορία είναι κλασική μαλακία: παίρνει κάποια γεγονότα (θάνατοι από πυροβολισμούς, έρευνα σε ηλικιωμένους), και στη συνέχεια επαναδιατυπώνει αυτά τα γεγονότα χωρίς κανένα πλαίσιο ή άλλα συνοδευτικά γεγονότα (για τη Σουηδία και το Ελ Σαλβαδόρ), δίνοντας μια εντελώς διαστρεβλωμένη εκδοχή της πραγματικότητας. Έτσι λειτουργεί η μηχανή.
Υπάρχουν φόνοι στη Σουηδία; Βεβαίως. Ανησυχεί ο κόσμος για την εγκληματικότητα; Φυσικά. Το Ελ Σαλβαδόρ μείωσε τις ανθρωποκτονίες; Βεβαίως. Αλλά αυτά τα σοβαρά πράγματα μπορούν να συζητηθούν χωρίς κραυγαλέες παραποιήσεις, κοροϊδίες και μαλακίες… και χωρίς να διαδίδονται αυτές οι μαλακίες».
*Ο Κρίστιαν Κρίστενσεν είναι καθηγητής στο τμήμα Μέσων Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης.
