του Ανδρέα Κοσιάρη
Τι κι αν είχε επισημανθεί ως η τελευταία ευκαιρία των ηγετών του πλανήτη να συμφωνήσουν σε ένα δραστικό πλαίσιο για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής; Τα αποτελέσματα της Συνδιάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, γνωστής ως COP26, έχουν υπάρξει απογοητευτικά.
Πριν ακόμα κλείσει επίσημα τις πόρτες της στις 12 Νοεμβρίου, ακτιβιστές κι επιστήμονες προειδοποιούν πως τα μέχρι στιγμής συμφωνηθέντα δεν συμβαδίζουν με τον στόχο του περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη στο επίπεδο των 1,5 βαθμών Κελσίου.
Σύμφωνα με ανάλυση της οργάνωσης Climate Action Tracker (CAT), με όλες τις δεσμεύσεις των χωρών του πλανήτη — και αυτές της COP26 της Γλασκώβης — τα παγκόσμια επίπεδα αερίων του θερμοκηπίου το 2030 θα βρίσκονται σε σχεδόν διπλάσια επίπεδα από τα αναγκαία για αυτόν τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας.
Με αυτές τις δεσμεύσεις, η θερμοκρασία το 2100 θα έχει αυξηθεί κατά 2,4 βαθμούς Κελσίου. Αν μάλιστα ληφθούν υπόψη οι πραγματικές πολιτικές που εφαρμόζονται σήμερα, και όχι οι υποσχέσεις των κρατών, η θερμοκρασία το 2100 θα έχει ανέβει ακόμη περισσότερο, κατά 2,7 βαθμούς Κελσίου.
Η πλήρης αποτυχία της COP26 ίσως να οφείλεται στην τρομακτικά μεγάλη παρουσία του λόμπι των ορυκτών καυσίμων. Όπως αποκάλυψε έρευνα οργανώσεων όπως η Corporate Europe Observatory και η Global Witness, τουλάχιστον 503 λομπίστες της βιομηχανίας των ορυκτών καυσίμων είναι προσκεκλημένοι στη Γλασκώβη. Όλοι μαζί, αποτελούν ένα μπλοκ μεγαλύτερο από την αποστολή οποιασδήποτε χώρας, και μεγαλύτερο από το σύνολο των αποστολών των οκτώ κρατών που έχουν πληγεί περισσότερο από την κλιματική αλλαγή τις περασμένες δύο δεκαετίες – Πουέρτο Ρίκο, Μιανμάρ, Αϊτή, Φιλιππίνες, Μοζαμβίκη, Μπαχάμες, Μπανγκλαντές και Πακιστάν.
«Η COP26 υποτίθεται πως θα ήταν ένα μέρος για φιλόδοξους στόχους, όμως είναι γεμάτη λομπίστες ορυκτών καυσίμων που μόνη τους φιλοδοξία είναι να παραμείνουν στο παιχνίδι», είπε ο ερευνητής της Corporate Europe Observatory, Πάσκοε Σάμπιντο. «Εταιρείες όπως η Shell και η BP είναι μέσα σε αυτές τις συνομιλίες παρά το ότι παραδέχονται πως έχουν αυξήσει την παραγωγή ορυκτού αερίου. Αν είμαστε σοβαροί για την αύξηση των στόχων, τότε οι λομπίστες ορυκτών καυσίμων πρέπει να αποκλειστούν από τις συνομιλίες και από τις πρωτεύουσες μας».
Δε βρίσκεται βέβαια μόνο το λόμπι των ορυκτών καυσίμων στη Γλασκώβη. Άλλες ρυπογόνες βιομηχανίες που εμπλέκονται βαθιά στην κλιματική κρίση, όπως οι τραπεζικές επενδύσεις, οι αγροτικές επιχειρήσεις και οι μεταφορές, είναι επίσης παρούσες στην COP26 και φροντίζουν ώστε οι όποιες δεσμεύσεις να μην επηρεάζουν τον δικό τους κύκλο εργασιών.
Ίσως η μοναδική έστω και οριακά ευχάριστη είδηση ήρθε σχεδόν την τελευταία στιγμή. Οι αποστολές των ΗΠΑ και της Κίνας ανακοίνωσαν την Τετάρτη πως ήρθαν σε καταρχήν συμφωνία για να συνεργαστούν στην περικοπή εκπομπών και να δημιουργήσουν «μία κοινή ομάδα εργασίας» για το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής.
Από την ανακοίνωση λείπει οποιαδήποτε αναφορά σε λεπτομέρειες, αλλά είναι καταρχήν θετικό πως τα δύο κράτη, που είναι μεταξύ των μεγαλύτερων ρυπαντών, δείχνουν τουλάχιστον να αναγνωρίζουν πως υπάρχει πρόβλημα.
Όσες όμως προκαταρκτικές συμφωνίες και να ανακοινωθούν, η ρίζα του προβλήματος θα παραμένει και θα απομακρύνει ολοένα και περισσότερο την προοπτική ενός σοβαρού περιορισμού της κλιματικής αλλαγής.
Κανείς από τους συμμετέχοντες στην μεγαλεπίβολη COP26 δεν αναγνωρίζει τον ρόλο του καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης στην καταστροφή του περιβάλλοντος. Αντ’ αυτού, καλούνται οι κατεξοχήν υπεύθυνοι για τη δημιουργία του προβλήματος να το αντιμετωπίσουν με τους ίδιους όρους που το δημιούργησαν, με όρους κέρδους. Όμως με αυτούς τους όρους η COP26 δεν μπορεί παρά να είναι μια απογοήτευση, ένα φιάσκο που προωθήθηκε ως η τελευταία ευκαιρία του ανθρώπινου είδους. Και η τελευταία ευκαιρία χάθηκε.
