Πηγή: Mark Wilson – Fast Company
Μετάφραση/Επιμέλεια: Ανδρέας Κοσιάρης
Διατηρήστε αποστάσεις δύο μέτρων. Αυτή είναι η οδηγία των επιστημόνων, που εφαρμόζεται παντού και με την οποία οι περισσότεροι έχουμε ζήσει κατά τη διάρκεια της πανδημίας της CoViD-19.
Καθώς όμως ο καιρός γίνεται ολοένα πιο κρύος και έχουμε επιστρέψει στους κλειστούς χώρους, ο Τζον Μπους, καθηγητής εφαρμοσμένων μαθηματικών στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT), αποκαλεί έναν τέτοιον κανόνα «επικίνδυνο» και «υπερβολικά απλοϊκό». Διότι όταν είστε σε εσωτερικό χώρο, μικροσκοπικά σταγονίδια βρίσκονται παγιδευμένα μαζί σας σε περιορισμένο χώρο και η απόσταση των δύο μέτρων δεν σταματά τον ιό SARS-CoV-2 από το να αιωρηθεί στο σαλόνι σας όπου μπορείτε δυνητικά να τον εισπνεύσετε.
Άρα, είναι κανείς από εμάς ασφαλής σε εσωτερικό χώρο τον καιρό της CoViD-19; Μπορούμε να πάμε σε ένα κατάστημα τροφίμων; Μπορούμε να συναντηθούμε με ένα αγαπημένο πρόσωπο; Ο Μπους, μαζί με τον συνάδελφό του στο MIT, Μάρτιν Ζ. Μπάζαντ, έχουν απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα με ένα περίπλοκο μαθηματικό μοντέλο, το οποίο προσομοιώνει τη δυναμική ρευστών των γεμάτων ιό αναπνευστικών σταγονιδίων σε οποιονδήποτε χώρο, από μία κουζίνα μέχρι έναν γιγαντιαίο συναυλιακό χώρο.
Επειδή η εξίσωση είναι υπερβολικά περίπλοκη για να την καταλάβουν οι περισσότεροι άνθρωποι, οι επιστήμονες μετέτρεψαν τα ευρήματά τους σε ένα δωρεάν διαδικτυακό εργαλείο. Στην ιστοσελίδα τους μπορείτε να δημιουργήσετε το δικό σας σενάριο, για να κρίνετε τους κινδύνους της CoViD-19 μόνοι σας.
Το εργαλείο υποθέτει ότι ένα άτομο που βρίσκεται στον ίδιο χώρο με εσάς έχει CoViD-19. Έπειτα, σας δίνει τον απόλυτο έλεγχο να «πειράξετε» τις παραμέτρους. Αυτές περιλαμβάνουν λεπτομέρειες για τον χώρο: Ποιο είναι το εμβαδόν του; Το ύψος του ταβανιού; Το σύστημα κλιματισμού — είναι ένα απλό οικιακό σύστημα ή έχει κάποιο ακριβό φίλτρο HEPA; Ποιο είναι το ποσοστό υγρασίας; Υπάρχει ανοικτό παράθυρο; Οι παράμετροι επίσης περιλαμβάνουν διάφορες λεπτομέρειες για την ανθρώπινη συμπεριφορά: Πόσοι άλλοι άνθρωποι βρίσκονται στον χώρο μαζί σας; Φορούν μάσκες; Βαμβακερές ή χειρουργικές; Τις φορούν σωστά ή τις τραβούν από το πρόσωπό τους για λίγο; Ψιθυρίζουν ή τραγουδούν;
Με μια πρώτη ματιά, όλες αυτές οι παράμετροι μπορεί να μοιάζουν υπερβολικές, όμως το εργαλείο δίνει μια ξεκάθαρη απάντηση στο για πόση ώρα μπορούν οι άνθρωποι να βρίσκονται στον ίδιο χώρο με ασφάλεια.
Ας δοκιμάσουμε ένα παράδειγμα. Μόλις απολαύσατε ένα δείπνο με άλλα δέκα άτομα σε μια αντιπροσωπευτική τραπεζαρία με εμβαδόν έξι επί έξι μέτρα. Οι άνθρωποι μιλούσαν κανονικά. Κανείς δεν φορούσε μάσκα διότι όλοι έτρωγαν. Ο αέρας είχε μέση υγρασία.
«Βάσει αυτού του μοντέλου, θα έπρεπε να είναι ασφαλές για αυτό το δωμάτιο να έχει: 10 άτομα για 18 λεπτά». Αν είχατε απλά ακολουθήσει την προτεινόμενη απόσταση και φορούσατε μάσκα, στη θεωρία οι καλεσμένοι θα μπορούσαν να παραμείνουν ασφαλώς επ’ αόριστον. Το οποίο ξεκάθαρα δεν βγάζει νόημα.
«Τι συμβαίνει όμως αν όλοι φορούσαν μάσκα;», αναρωτιέστε. Καλή ερώτηση. Ας υποθέσουμε ότι κανείς δεν έφαγε και αντίθετα όλοι μιλούσαν μέσα από βαμβακερές μάσκες. Οι μάσκες αυτές «εξαγόρασαν» άλλα δύο λεπτά ασφάλειας. Το άνοιγμα των παραθύρων για επαρκή εξαερισμό βοηθά παραπάνω. «Εξαγοράζει» άλλα έξι λεπτά.
Όμως η «αναβάθμιση» των μασκών από βαμβακερές σε χειρουργικές ανεβάζει το νούμερο στις δύο ώρες. Αλλά με μία παγίδα: Αν αυτές οι χειρουργικές μάσκες δεν φοριούνται σωστά από τους μισούς παρευρισκόμενους — λχ. η μάσκα δεν εφαρμόζει σωστά ή φοριέται κάτω από τη μύτη — ο ασφαλής χρόνος πέφτει και πάλι στα 32 λεπτά. Οι ανθρώπινοι παράγοντες έχουν μεγάλη σημασία.
Είναι μία επίδειξη του ότι η σωστή εφαρμογή μάσκας βοηθά πολύ. Έπειτα από αρκετή δουλειά στα μαθηματικά πίσω από αυτό το εργαλείο, ο Μπους συμπεραίνει ότι θα έπρεπε να τις χρησιμοποιούμε διότι είναι ο παράγοντας με τον πιο «έντονο» αντίκτυπο — κινεί τη βελόνα σε οποιεσδήποτε συνθήκες, προσφέροντας πολύτιμα λεπτά ασφάλειας. Όμως, οι μάσκες δεν είναι ιατρικές στολές. Δεν μπορούν να ακυρώσουν την πραγματικότητα του να βρίσκεται κανείς σε μικρό χώρο με άλλους ανθρώπους.
Ας κάνουμε το δωμάτιο μεγαλύτερο. Ας το επεκτείνουμε στα 16.700 τετρ. μέτρα ενός πολυκαταστήματος. Κι ας το γεμίσουμε με 1.000 ανθρώπους που φορούν σωστά τις βαμβακερές μάσκες τους. Η μόνη άλλη παράμετρος που αλλάζει είναι πως ο αέρας είναι μάλλον λίγο ξηρότερος από ό,τι στο σπίτι σας.
Σε αυτές τις συνθήκες, το εργαλείο λέει πως οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι ασφαλείς για 68 λεπτά — αν μόνο ένας από αυτούς έχει CoViD-19.
Όπως μπορείτε να δείτε, περισσότερος χώρος βοηθά τους ανθρώπους να παραμείνουν ασφαλείς. Κρατήστε όμως στον νου το εξής: Στο Σικάγο επί παραδείγματι, περίπου ένας στους 15 ανθρώπους έχει CoViD-19, κάτι που θα σήμαινε ότι στο πολυκατάστημα του παραδείγματός μας 66 από τους 1.000 ανθρώπους θα είχαν CoViD-19. Εδώ φτάνουμε σε ένα μειονέκτημα του εργαλείου, που προσομοιώνει μονάχα ένα και μοναδικό άρρωστο άτομο σε έναν χώρο, όχι ό,τι συμβαίνει όταν τα ποσοστά μόλυνσης φτάνουν στα σημερινά επίπεδα. Και δεν υπάρχει τρόπος να το «πειράξετε» αντίστοιχα.
Προφανώς αυτό είναι απλά ένα μοντέλο. Είναι μία προσομοίωση — η καλύτερη μαντεψιά των ερευνητών για το πώς δουλεύει ο κόσμος μας. Όμως έπειτα από χρήση μίας ώρας αυτού του εργαλείου του MIT, τα συναισθήματα ανασφάλειας μπορούν πολύ γρήγορα να μας πνίξουν. Το μοντέλο φαίνεται να δείχνει πως, όταν είμαστε κλεισμένοι σπίτι στην κορύφωση μιας πανδημίας, ο μόνος τρόπος για να μείνουμε ασφαλείς είναι να παραμείνουμε εκεί και να μην αφήσουμε κανέναν άλλον να μπει.