Πόσο όμορφη ήταν η σερβιτόρα στο μπαρ; Πόσα σκουπίδια πέταξες χτες; Πόση ώρα χρειάστηκες να παρκάρεις; Για αρκετούς οικονομολόγους, υποτίθεται ότι οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα μπορούν να προβλέψουν την πορεία της εθνικής και της παγκόσμιας οικονομίας. Όταν δεν μπορούν να δώσουν ρεαλιστικές απαντήσεις στην κρίση, αν μη τι άλλο, προσφέρουν πιο διασκεδαστικούς τρόπους να μετράμε τη φτώχεια μας.
Ο δείκτης των σκουπιδιών
Ίσως ο πιο αξιόπιστος δείκτης στη λίστα μας προβλέπει ότι η πτώση του ΑΕΠ είναι ευθέως ανάλογη του όγκου των σκουπιδιών που παράγει μια χώρα. Η παρατήρηση επιβεβαιώνεται και στην Ελλάδα, όπου η παραγωγή απορριμμάτων αναμένεται να μειωθεί έως και κατά 30% λόγω της κρίσης – γεγονός που σύμφωνα με τις περισσότερες περιβαλλοντικές οργανώσεις καθιστά άχρηστο το σχεδιασμό τεράστιων εργοστασίων διαχείρισης απορριμμάτων.
Ο χρόνος παρκαρίσματος
Δυο αντίρροπες δυνάμεις φαίνεται πως καθορίζουν το χρόνο που χρειάζεται ένα αυτοκίνητο για να βρει θέση στάθμευσης σε μια πόλη σαν την Αθήνα. Ο πρώτος είναι η μείωση στον αριθμό των οχημάτων που κυκλοφορούν, όταν οι ιδιοκτήτες τους αναγκάζονται να παραδώσουν τις πινακίδες κυκλοφορίας. Την ίδια στιγμή όμως ακόμη και σε περιόδους κρίσης ο χρόνος στάθμευσης μπορεί να αυξηθεί καθώς πολλοί οδηγοί αναγκάζονται να βγάλουν τα αυτοκίνητά τους από τα πάρκινγκ και να αναζητούν θέσεις στα πεζοδρόμια.
Το μήκος της φούστας
Πιθανότατα ο πιο αναξιόπιστος από τους ανορθόδοξους δείκτες εξακολουθεί να μας απασχολεί για αμιγώς ιστορικούς λόγους, καθώς δημιουργήθηκε το 1926 από τον οικονομολόγο Τζορτζ Τέιλορ. Προβλέπει ότι όσο κονταίνουν οι γυναικείες φούστες, τόσο ανεβαίνει ο γενικός δείκτης τιμών του χρηματιστηρίου. Ο δείκτης της φούστας, πάντως, δεν κατάφερε να προβλέψει την φούσκα του 1929.
Το βρακί του Γκρίνσπαν
Η θεωρία λέει ότι ο αντρικός πληθυσμός αγοράζει λιγότερα εσώρουχα σε καιρούς κρίσης, προσπαθώντας να κρατήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τα παλιά. Ο δείκτης MUI (men’s underwear index) απέκτησε κάποιο κύρος όταν αναφέρθηκε σε αυτόν ο πρώην πρόεδρος της Αμερικανικής FED – τουλάχιστον πριν χάσει και αυτός ολοκληρωτικά το κύρος του.
Δεκάδες οικονομολόγοι επιχειρούν να διασκεδάσουν τους φόβους μας με τους πιο παράδοξους δείκτες για την κρίση.
Η όμορφη σερβιτόρα
Ο πιο «λαοφιλής» δείκτης μεταξύ των οικονομολόγων επιχειρεί να συνδέσει την πορεία των μακροοικονομικών μεγεθών μιας οικονομίας με το πόσο όμορφες κοπέλες εργάζονται σε μπαρ, εστιατόρια κτλ. Η θεωρία λέει ότι οι ίδιες γυναίκες (αλλά και οι άντρες) σε περιόδους οικονομικής άνθησης θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν την εξωτερική τους εμφάνιση για εξασφαλίσουν καλύτερες θέσεις εργασίας.
Οι ουρανοξύστες της κρίσης
Αποτελεί κοινή διαπίστωση δεκάδων ιστορικών ότι οι φαραωνικές κατασκευές κάθε εποχής, αποτελούν προάγγελο για το σπάσιμο κάποιας οικονομικής φούσκας. Το empire state building ολοκληρώθηκε μαζί με την έναρξη της μεγάλης ύφεσης της δεκαετίας του ’30, ενώ το υψηλότερο κτίριο του πλανήτη, το Μπουρζ Ντουμπάι, ολοκληρώθηκε όταν το εμιράτο προχώρησε σε στάση πληρωμών. Προχωρώντας ένα βήμα περισσότερο, αναλυτές της Barclays υποστηρίζουν ότι το ύψος ενός ουρανοξύστη μας προϊδεάζει όχι μόνο για την επερχόμενη κρίση, αλλά και για τη διάρκειά της.
Κρίση μη χοριζέτω
Ο καθηγητής οικονομικών Αμντουρ Τσαουντχάρι από τις ΗΠΑ, συγκρίνοντας στοιχεία από το 1978 έως το 2009, διαπίστωσε πρώτος ότι σε περιόδους μεγάλης κρίσης παρατηρείται εξίσου μεγάλη μείωση των διαζυγίων. Ο ίδιος αποδίδει το αποτέλεσμα στο κόστος του διαζυγίου, αλλά κυρίως στην ανασφάλεια του ζευγαριού που βάζει την προστασία που προσφέρει η συζυγική στέγη πάνω από τις προσωπικές επιθυμίες.
Το μέγεθος του ΑΕΠ μετράει
Ίσως η καλύτερη απόδειξη ότι οι περισσότεροι αυτοσχέδιοι δείκτες είναι αναξιόπιστοι είναι η εργασία του καθηγητή Τάτου Γουέστλινγκ από το πανεπιστήμιο του Ελσίνκι ο οποίος προσπάθησε να συνδέσει την πορεία του ΑΕΠ μιας χώρας με το μέγεθος του ανδρικού μορίου. Σύμφωνα με το σκεπτικό του, το μέγεθος των ανδρικών γεννητικών οργάνων σχετίζεται με το επίπεδο τεστοστερόνης, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να επηρεάσει το ρίσκο που λαμβάνει ο πληθυσμός σε ό,τι αφορά οικονομικές αποφάσεις.
Αφού τράβηξε την προσοχή της διεθνούς κοινή γνώμης, ο Γούεστλινγκ φάνηκε να καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η θεωρία του ήταν… σεξιστική και αναξιόπιστη.
INFO
Δείτε:
Porca Miseria (1951)
Η ιστορία δυο Ιταλών άφραγκων φίλων που σκέφτονται να εκμεταλλευτούν τα όμορφα πόδια μιας συγκατοίκου τους για να επιβιώσουν στην φτώχεια της Ιταλίας του ’50.
Διαβάστε:
Planet of Slums (2006), εκδ. Verso
Οι παραγκουπόλεις αλλά και οι ουρανοξύστες σαν σύμβολα της πορείας της παγκόσμιας οικονομίας στο εξαιρετικό βιβλίο του Μάικ Ντέιβις.
Ακούστε:
Brother can you spare a dime
Ο ανεπίσημος μουσικός ύμνος της Μεγάλης Ύφεσης στις ΗΠΑ περιγράφει τη βύθιση των μεσαίων εισοδηματικά στρωμάτων στη φτώχεια.
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα των Συντακτών – Ιούλιος 2013
