Πιθανόν να έχετε ακούσει την παροιμία, που μάλλον μας έχει φτάσει από Αφρική μεριά, «όταν μαλώνουν οι ελέφαντες, την πληρώνουν τα ποντίκια». Κι αν δεν την ξέρετε εσείς, την ξέρουν πλέον τα περισσότερα ποντίκια και, σίγουρα, την ξέρουν όλοι οι ελέφαντες.
Δε νομίζω ότι χρειάζεται να εξηγήσω ποιοι είναι οι ελέφαντες και ποια τα ποντίκια σε αυτήν την αναλογία.
Τα ποντίκια της ιστορίας που ζούμε είχαν τόσο μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους, που πίστεψαν και τα ίδια τα ψέμματα που έλεγαν για τις ικανότητές τους. Ίσως να νόμιζαν ότι τα κολλητιλίκια με τον έναν ελέφαντα θα τους προστατέψουν επαρκώς, δεν ξέρω. Πάντως τα ποντίκια μας την είχαν δει τη μάχη να έρχεται και είχαν σχέδιο.
Εδώ μας ταιριάζει ένα άλλο ρητό, αυτή τη φορά του Σκωτσέζου ποιητή Ρόμπερτ Μπερνς, από το ποίημα «Σ’ένα ποντίκι» του 1785: « Των ποντικών και των ανθρώπων τα σχέδια τα πιο καλά στημένα, στραβά πηγαίνουν συχνά» (The best laid schemes o’ mice an’ men / Gang aft a-gley).
Στραβά πήγε και το σχέδιο των δικών μας ποντικών. Βλέπετε, τα επιτελικά ποντίκια μάλλον είχαν την εξής σκέψη: «Έχουμε συμμαχήσει με και ευνοήσει τον έναν ελέφαντα, άρα δε θα μας πειράξει. Θα κάνουμε μια χάρη και στον άλλο ελέφαντα, το σιβηρικό μαμούθ και θα είμαστε μια χαρά, θα τη βγάλουμε πένα».
Έλα μου όμως που οι ελέφαντες δεν πολυνοιάζονται για τα σχέδια των ποντικών. Και τώρα τα ποντίκια της ιστορίας μας έχουν βρεθεί ανάμεσα στους στρατούς των δύο ελεφάντων, να βάλλονται πανταχόθεν.
Δεν έφτασε ούτε η αλληλοϋποστήριξη με τον έναν ελέφαντα, ούτε το διώξιμο από τις τάξεις τους του πιο χαζού κι άχρηστου ποντικιού, επειδή αμφισβήτησε την κυριαρχία του ελέφαντα. Οι εφημερίδες και τα κανάλια του ελέφαντα από χθες κάνουν για πρώτη φορά κριτική στις αποφάσεις και τις επιλογές των ποντικιών.
Φυσικά δεν ήταν αρκετή ούτε η «χάρη» στο σιβηρικό μαμούθ, ο στρατός του οποίου έχει πάρει τα όπλα κι απειλεί να κόψει την ποντικοχώρα στα δύο. Επίσης, έχουν θυμώσει με τα ποντίκια μας και άλλοι, γηραλέοι και πιο αδύναμοι, αλλά πάντοτε επικίνδυνοι ελέφαντες.
Θα ρωτήσετε «ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα του μύθου;», γιατί σαν τον Αίσωπο, πρέπει να παράσχουμε κι ένα δίδαγμα. Το οποίο θα μπορούσε να είναι το εξής: «Αν το ηθικό σου ανάστημα είναι αυτό ενός ποντικιού, μάλλον είναι κακή ιδέα να μπλέξεις με οτιδήποτε κάνουν οι ελέφαντες. Θα την πληρώσεις εσύ και όλη η υπόλοιπη σαβάνα μαζί σου.»
Ανδρέας Κοσιάρης