Η πλειοψηφία των κρατών του πλανήτη πυροδότησαν μία εκρηκτική αύξηση της ανισότητας από το 2020, μειώνοντας τις δαπάνες για την υγεία, την εκπαίδευση και την κοινωνική προστασία, σύμφωνα με νέα ανάλυση της Oxfam και της Development Finance International (DFI).
Η ανάλυση τιτλοφορείται Δείκτης Δέσμευσης για τη Μείωση της Ανισότητας 2022 (Δείκτης CRI) και αποτελεί, σύμφωνα με την Oxfam, την πρώτη λεπτομερή ανάλυση των πολιτικών και των δράσεων που θα μπορούσαν να είχαν εφαρμόσει οι χώρες για να μειώσουν την ανισότητα κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ετών της πανδημίας.
Σύμφωνα με την ανάλυση, παρά τη χειρότερη υγειονομική κρίση των τελευταίων 100 ετών, οι μισές χαμηλού και χαμηλότερου μεσαίου εισοδήματος χώρες μείωσαν τις δαπάνες υγείας στους προϋπολογισμούς τους. Παράλληλα, σχεδόν οι μισές από τις 161 χώρες που εξετάστηκαν μείωσαν τις δαπάνες κοινωνικής προστασίας, ενώ το 70% των χωρών μείωσαν τις δαπάνες για την εκπαίδευση.
Καθώς τα επίπεδα φτώχειας αυξήθηκαν δραματικά και οι εργαζόμενοι αντιμετώπιζαν τιμές-ρεκόρ σε βασικά αγαθά, τα δύο τρίτα των χωρών απέτυχαν να αυξήσουν τον βασικό μισθό ώστε να συμβαδίζει με την οικονομική ανάπτυξη. Και παρά τις έντονες πιέσεις στα κρατικά έσοδα, 143 από τις 161 χώρες πάγωσαν τα επίπεδα φορολογίας στους πλουσιότερους πολίτες, ενώ 11 χώρες τα μείωσαν.
«Ο Δείκτης μας δείχνει πως οι περισσότερες κυβερνήσεις έχουν αποτύχει εντελώς στη λήψη αναγκαίων βημάτων για την αντιμετώπιση της έκρηξης ανισότητας που δημιουργήθηκε από την COVID-19», δήλωσε η Διευθύνων Σύμβουλος της Oxfam International, Γκαμπριέλα Μπουσέρ. «Διέλυσαν τις δημόσιες υπηρεσίες την ώρα που οι άνθρωποι τις χρειάζονταν περισσότερο και αντ’αυτού άφησαν τους δισεκατομμυριούχους και τις μεγάλες επιχειρήσεις στο απυρόβλητο να δρέπουν κέρδη-ρεκόρ».
«Υπάρχουν κάποια καλά νέα», συνέχισε η Μπουσέρ, «με θαρραλέες κυβερνήσεις από την Καραϊβική μέχρι την Ασία που αντιστάθηκαν σε αυτήν την τάση». Συγκεκριμένα, κάποιες από τις καλές ειδήσεις που αποκάλυψε η ανάλυση:
- Η Κόστα Ρίκα αύξησε τη φορολογία στα ανώτατα εισοδήματα κατά 10% και η Νέα Ζηλανδία κατά 6%.
- Οι Κατεχόμενες Παλαιστινιακές Περιοχές αύξησαν τις κοινωνικές τους δαπάνες από το 37% στο 47% του συνολικού τους προϋπολογισμού.
- Τα Μπαρμπάντος εισήγαγαν ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο νόμων για τη βελτίωση των εργατικών δικαιωμάτων των γυναικών, και οι Μαλδίβες εισήγαγαν τον πρώτο τους ελάχιστο εθνικό μισθό.
Όμως παρά τα λίγα καλά νέα, η παγκόσμια ανισότητα αναμένεται να επιδεινωθεί. Σϋμφωνα με την ανάλυση, τα τρία τέταρτα των χωρών του πλανήτη σχεδιάζουν περαιτέρω περικοπές δαπανών στα επόμενα πέντε χρόνια, που ανέρχονται συνολικά στα 7,8 τρισ. δολάρια. Και οι περικοπές αυτές οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις απαιτήσεις και τις πιέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τη μείωση χρεών και ελλειμάτων.
Το 2021, οι χαμηλότερου εισοδήματος χώρες ξόδεψαν το 27,5% των προϋπολογισμών τους στην αποπληρωμή χρεών — διπλάσιο ποσοστό από τις δαπάνες εκπαίδευσης, τετραπλάσιο από τις δαπάνες υγείας και σχεδόν 12 φορές μεγαλύτερο από τις δαπάνες κοινωνικής προστασίας.
«Για κάθε δολάριο που ξοδεύεται στην υγεία, οι αναπτυσσόμενες χώρες πληρώνουν τέσσερα δολάρια σε αποπληρωμές χρεών προς πλούσιους πιστωτές», δήλωσε ο Διευθυντής του DFI, Μάθιου Μάρτιν. «Απαιτούνται μια ολοκληρωμένη ελάφρυνση χρέους και υψηλότεροι φόροι στους πλούσιους για να μπορέσουν να μειώσουν δραστικά την ανισότητα».
Για την Ελλάδα, η έκθεση σημειώνει πως αποτελεί μία από τις χώρες που μείωσε πιο σημαντικά τους φόρους στα εταιρικά κέρδη, κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες, πίσω μόνο από την Τυνησία που τους μείωσε κατά 10%. Στις βαθμολογίες του Δείκτη CRI, η Ελλάδα τοποθετείται στην 45η θέση από τις συνολικά 161 χώρες. Όμως συγκρινόμενη αφενός με τις χώρες της περιοχής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας, βρίσκεται στην 32η από τις 47, ενώ συγκρινόμενη με τις χώρες του ΟΑΣΑ καταλαμβάνει την 33η θέση από τις 36. Τοποθετούμενη ανάμεσα στις χώρες υψηλού εισοδήματος, καταλαμβάνει την 37η θέση από τις 47.
