Του Άρη Χατζηστεφάνου για το Sputnik
Καθώς οι τελευταίες μπότες των Αμερικανών στρατιωτών εγκατέλειπαν το έδαφος του Αφγανιστάν, ύστερα από την ταπεινωτική εξέλιξη ενός 20ετούς πολέμου, ορδές από κουστουμαρισμένους πρώην αξιωματούχους του Πενταγώνου και της CIA εισέβαλαν στα μεγαλύτερα τηλεοπτικά δίκτυα των ΗΠΑ.
Όλοι μετέφεραν ένα κοινό μήνυμα: Ότι η διαταγή αποχώρησης, που έδωσε ο Τζο Μπάιντεν, θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο την ασφάλεια των ΗΠΑ αλλά και την ειρήνη σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Η αποχώρηση «αποτελεί εφιάλτη», έλεγε ο στρατηγός ε.α., Τζακ Κιν. «Θέτει σε κίνδυνο την εθνική και την παγκόσμια ασφάλεια», συμπλήρωνε ο Λέον Πανέτα, πρώην ΥΠΕΞ και πρώην διευθυντής της CIA. «Είναι η δική μας στιγμή της Δουνκέρδκης», σημείωνε ο στρατηγός ε.α. Ντέιβιντ Πετρέους, συγκρίνοντας την αποχώρηση με τον εγκλωβισμό των συμμαχικών δυνάμεων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αυτό που κανένας δεν σημείωνε είναι ότι σχεδόν το σύνολο αυτών των πρώην αξιωματούχων, που τώρα περιφέρονται στα κανάλια με την ιδιότητα των αναλυτών, είναι ταυτόχρονα και υπάλληλοι ή υψηλόβαθμα στελέχη πολεμικών βιομηχανιών των ΗΠΑ. Ο στρατηγός Τζακ Κιν, λόγου χάρη, αφού πέρασε από την General Dynamic έγινε πρόεδρος της Am General που προσφέρει στον αμερικανικό στρατό τα θωρακισμένα οχήματα παντός εδάφους Humvee. Όπως ανέφερε πρόσφατα το BBC, από το 2003 έως το 2016 το Πεντάγωνο έστειλε στο Αφγανιστάν περισσότερα από 22.000 Humvees, τα οποία κοστολογούνται στα 220.000 δολάρια το ένα. Με την αποχώρηση λοιπόν από το Αφγανιστάν η εταιρεία, που διευθύνει ο πρώην τετράστερος στρατηγός, χάνει μια πηγή εσόδων που απέδωσε 5,5 δισεκατομμύρια δολάρια!
Αντίστοιχα ο Πετρέους και ο Πανέτα, συμμετέχουν σε σειρά εταιρειών που προσφέρουν εξοπλισμό στο Πεντάγωνο αλλά και σε επενδυτικά ταμεία που έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια σε πολεμικές βιομηχανίες.
Το πρώτο συμπέρασμα, είναι ότι ένα τμήμα του λεγόμενου στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος, ασκεί ήδη τρομακτικές πιέσεις στον Λευκό Οίκο είτε για να επιστρέψει με κάποιο τρόπο στο Αφγανιστάν είτε για να προσφέρει νέες ευκαιρίες κερδοφορίας στους κατασκευαστές οπλικών συστημάτων. Το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα, όπως εξηγούσε και ο πρόεδρος Αιζενχάουερ, διαθέτει αυτονομία και σε ορισμένες περιόδους δεν διστάζει να θέσει σε κίνδυνο ακόμη και τα εθνικά συμφέροντα των ΗΠΑ, προκειμένου να διασφαλίσει την άμεση κερδοφορία του.
Βρισκόμαστε όμως σε μια τέτοια ιστορική στιγμή, όπου ο Λευκός Οίκος ζητά επιστροφή σε μορφές νέου απομονωτισμού ενώ τμήματα από το στρατιωτικό και βιομηχανικό κατεστημένο, ωθούν προς την αντίθετη κατεύθυνση; Ας μην βιαστούμε να φορέσουμε στον Μπάιντεν το δάφνινο στεφάνι της ειρήνης.
Αυτοκρατορία με προβιά προβάτου
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η τελευταία ομιλία του Μπάιντεν, στην οποία ανέπτυξε τις θέσεις του για την αποχώρηση από το Αφγανιστάν, φαντάζει ως ένα κομβικό σημείο στην πρόσφατη ιστορία των ΗΠΑ. «Αυτή η απόφαση» σημείωσε «δεν αφορά μόνο το Αφγανιστάν. Πρόκειται για το τέλος μιας εποχής μεγάλων στρατιωτικών επιχειρήσεων για την ανοικοδόμηση άλλων χωρών». Η δήλωση επιβεβαιώνει, καταρχήν, όσους υποστήριζαν εδώ και μήνες ότι η απόφαση της αποχώρησης από τη συγκεκριμένη χώρα εντάσσεται σε ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασμό της Ουάσιγκτον και δεν πρόκειται για προσωπική επιλογή το προέδρου. Αυτό θα ισχύει ακόμη και αν τους επόμενους μήνες δούμε σποραδικές παρεμβάσεις (πχ. με αεροπορικούς βομβαρδισμούς) οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε λουτρό αίματος αλλά δεν θα αλλάξουν τις ισορροπίες στο έδαφος.
Όπως εξηγούσε, όμως, προ ημερών ο γνωστός αναλυτής και συγγραφέας Ζιλμπέρ Ασκάρ, (https://jacobinmag.com/2021/09/afghanistan-iraq-war-vietnam-withdrawal-terror) η αποχώρηση από το Ιράκ και το Αφγανιστάν δεν σηματοδοτεί το τέλος των ιμπεριαλιστικών επιδιώξεων των ΗΠΑ αλλά επαναφορά του στρατηγικού σχεδιασμού που είχαν εφαρμόσει οι πρόεδροι Ρίγκαν και Μπους (πρεσβύτερος) μετά την αποτυχία του πολέμου στο Βιετνάμ. Το δόγμα τους, το οποίο εφαρμόστηκε κατά γράμμα στον πρώτο πόλεμο του Περσικού Κόλπου, συνίσταται στην σταδιακή συγκέντρωση τρομακτικής δύναμης πυρός περιμετρικά του αντιπάλου και στην έναρξη «χειρουργικών» επεμβάσεων εναντίον επιλεγμένων στόχων.
Παρεμπιπτόντως η λέξη «χειρουργικός» σημαίνει απλώς ότι δεν τίθεται σε κίνδυνο η ζωή Αμερικανών στρατιωτών και όχι ότι πλήττονται μόνο στρατιωτικοί στόχοι. Όπως εξηγεί ο Ασκάρ, στους Αμερικανικούς στόχους περιλαμβανόταν και ο βομβαρδισμός υποδομών κοινής ωφέλειας αλλά ακόμη και κατοικημένων περιοχών (γεγονός που σε συνδυασμό με τα δολοφονικά εμπάργκο που προηγήθηκαν, ισοδυναμούν με πραγματική γενοκτονία).
To συγκεκριμένο δόγμα, που ακολούθησε την αποτυχία του Βιετνάμ, δεν σημαίνει μείωση των πολεμικών δαπανών αλλά στροφή των επενδύσεων στους τομείς έρευνας και ανάπτυξης υπερσύγχρονων οπλικών συστημάτων. Η αλλαγή δηλαδή δεν πλήττει συνολικά την πολεμική βιομηχανία, αν και μπορεί να ενισχύσει περισσότερο τις μεγαλύτερες εταιρείες σε σχέση με αυτές που παρέχουν μόνο εξοπλισμό για την ανάπτυξη χερσαίων δυνάμεων (Humvees, εξοπλισμό στρατιωτών κτλ). Προφανώς λοιπόν η επαναφορά του παλαιού δόγματος ίσως προκαλέσει αντιδράσεις από τους «μικρούς» της πολεμικής βιομηχανίας αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να φέρει το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα σε ανοιχτή αντιπαράθεση με το Λευκό Οίκο.
Το Ιράκ και το Αφγανιστάν ανήκουν στο παρελθόν
Οι πολεμικές επιχειρήσεις στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, με την ανάπτυξη χερσαίων επιχειρήσεων και τις προσπάθειες «ανοικοδόμησης», σηματοδότησαν την ακύρωση του δόγματος που ακολούθησε το Βιετνάμ και τελικά οδήγησαν… σε δυο ακόμη Βιετνάμ. Η Ουάσιγκτον φάνηκε να το κατανοεί ήδη από την πρώτη θητεία του προέδρου Ομπάμα και για αυτό δεν επανέλαβε το ίδιο λάθος (τουλάχιστον όχι στον ίδιο βαθμό) στην περίπτωση της Λιβύης. Η εμφάνιση όμως των δυνάμεων του ISIS, ως αποτέλεσμα των αμερικανικών επιλογών στη βόρεια Αφρική και την ευρύτερη Μέση Ανατολή, καθυστέρησαν για σχεδόν δέκα χρόνια την αποχώρηση από τη Βαγδάτη και την Καμπούλ.
Οι ΗΠΑ έμαθαν το μάθημά τους και δεν φαίνεται ότι θα επαναλάβουν τα ίδια λάθη την επόμενη δεκαετία. Το ερώτημα είναι αν και εμείς μάθαμε ότι οι υποσχέσεις περί «ειρηνικού απομονωτισμού», που κατά διαστήματα εξαγγέλλουν οι Αμερικανοί πρόεδροι, δεν σημαίνουν περιορισμό της επιθετικότητας αλλά μόνο τροποποιήσεις στρατηγικής.
