Η ανακοίνωση της κυβέρνησης της Γουατεμάλας ότι σκοπεύει να μεταφέρει την πρεσβεία της στην Ιερουσαλήμ, παρά την ταπεινωτική ήττα της σχετικής απόφασης του Ντόναλντ Τραμπ στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ, ίσως φαντάζει σαν κεραυνός εν αιθρία για όσους δεν γνωρίζουν τις σχέσεις των δυο χωρών.
Η συμμετοχή του Ισραήλ στις μαζικές σφαγές που πραγματοποιήθηκαν στη Γουατεμάλα από τη δεκαετία του ’80, έχει τεκμηριωθεί εδώ και χρόνια – αν και ελάχιστα διεθνή μέσα ενημέρωσης θέλουν να θυμούνται αυτή τη σκοτεινή σχέση των δυο χωρών.
Όπως είχε αποκαλύψει ο ίδιος ο δικτάτορας της Γουατεμάλας, Ριος Μοντ, η κατάληψη της εξουσίας το 1982 έγινε χωρίς προβλήματα «γιατί αρκετοί από τους στρατιώτες μας είχαν εκπαιδευθεί από ισραηλινές δυνάμεις». Ισραηλινά μέσα ενημέρωσης είχαν αναφέρει ότι την περίοδο του πραξικοπήματος τουλάχιστον 300 Ισραηλινοί «σύμβουλοι» βρίσκονταν στη Γουατεμάλα.
Στα χρόνια που ακολούθησαν το Ισραήλ λειτούργησε σαν μεσάζοντας των ΗΠΑ για την πώληση όπλων στη Γουατεμάλα καθώς η αμερικανική κυβέρνηση δεσμευόταν από διεθνείς κυρώσεις σχετικά με τη μεταφορά οπλισμού στο αιμοσταγές καθεστώς της χώρας. Όπως έχει αποδείξει ο Νόαμ Τσόμσκι και άλλοι ιστορικοί και δημοσιογράφοι, εκείνη την περίοδο το Ισραήλ συνέχιζε τις πωλήσεις όπλων (συχνά για λογαριασμό των ΗΠΑ) σε καθεστώτα που αντιμετώπιζαν διεθνείς κυρώσεις – όπως λόγου χάρη η Ρουάντα, την περίοδο της γενοκτονίας αλλά και η Νότια Αφρική στα χρόνια του φιλοναζιστικού απαρτχάιντ.
Στην περίπτωση της Γουατεμάλας τα όπλα και η τεχνογνωσία που προσέφερε το Ισραήλ χρησιμοποιήθηκαν για τη σφαγή εκατοντάδων αντιπάλων του καθεστώτος αλλά και αμάχων. Ο στρατηγός Εφρέν Ρος Μοντ, ο οποίος καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 80 ετών για γενοκτονία έχει κατηγορηθεί ότι συντόνιζε ομαδικές σφαγές ιθαγενών (τουλάχιστον 1171 Ινδιάνων μεταξύ των οποίων πολλά παιδιά) και βιασμούς γυναικών.
Εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ ανέφεραν στις εκθέσεις τους ότι σε χωριά της επαρχίας Ελ Πετέν, που ισοπεδώθηκαν από τις δυνάμεις του Μοντ, βρέθηκαν υπολείμματα ισραηλινών αυτόματων όπλων Galil, τα οποία χρησιμοποιούνται και από τις ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ.
Περισσότερα στοιχεία για το ρόλο του Ισραήλ και των ΗΠΑ στη γενοκτονία της Γουατεμάλας μπορείτε να διαβάσετε στα κείμενα του συγγραφέα Gabriel Schivone.