Του Άρη Χατζηστεφάνου για το Sputnik
Αποτελεί κοινό μυστικό στα δημοσιογραφικά γραφεία πως αν μια διεθνής συνάντηση είναι αδιάφορη ή και επιζήμια για μια χώρα, οι φιλοκυβερνητικοί συντάκτες θα εστιάσουν σε ασήμαντες λεπτομέρειες, όπως το τι φορούσαν ή τι έφαγαν οι παρευρισκόμενοι.
Τη δεκαετία του ’90, με το τέλος του Ψυχρού πολέμου και την ολοκληρωτική πρόσδεση της Ελλάδας στη σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ, διαβάζαμε για τα γιουβαρλάκια που μαγείρευε η σύζυγος του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στον Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο. Στην πρόσφατη επίσκεψη του Μάικ Πομπέο, στο ίδιο σπίτι της οικογένειας Μητσοτάκη στην Κρήτη, μάθαμε για άλλη μια υπέρκομψη εμφάνιση της Μαρέβας και το λεμοντσέλο που δοκίμασε στην Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου.
Η επίσκεψη Πομπέο, βέβαια μόνο ως αδιάφορη ή αποτυχημένη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Τουλάχιστον όχι για τις ΗΠΑ, οι οποίες κατάφεραν για άλλη μια φορά να ικανοποιήσουν το σύνολο των στρατιωτικών και εμπορικών τους επιδιώξεων χωρίς να προσφέρουν ούτε ένα τυπικό νεύμα συγκατάβασης για τα ελληνικά αιτήματα. Γιατί φυσικά οι δηλώσεις του Πομπέο ότι στηρίζει την (ήδη συμφωνημένη) έναρξη συνομιλιών Ελλάδας-Τουρκίας για την εξεύρεση ειρηνικής λύσης στη βάση του διεθνούς δικαίου, είναι δήλωση ίσων αποστάσεων και όχι στήριξης της Ελλάδας.
Ο Πομπέο είχε μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασκήσει πίεση στον Ερντογάν, με δεδομένη την επιδείνωση που έχουν παρουσιάσει οι σχέσεις των χωρών τους τα τελευταία χρόνια, αλλά προτίμησε να σιωπήσει. Και αυτή η σιωπή «φωνάζει» στη συγκεκριμένη φάση. Είναι προφανές ότι στον βαθμό που η αντιπαράθεση Άγκυρας – Αθήνας δεν επηρεάζει τα συμφέροντα των αμερικανικών εταιρειών πετρελαίου, η Ουάσιγκτον δεν έχει κανένα λόγο να παρέμβει ουσιαστικά.
Πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών φαίνεται πως είχε η επιβεβαίωση από την Ελλάδα και συγκεκριμένα από την Cosmote, ότι έχει εγκαταλείψει κάθε σχέδιο χρήσης του κινεζικού συστήματος 5G, που προωθεί η Huawei και θα χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία της Ericsson. Παρά το γεγονός ότι το συγκεκριμένο θέμα δεν απασχόλησε τα ελληνικά ΜΜΕ, ήταν ψηλά στην ατζέντα που είχε παρουσιάσει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ πριν από την επίσκεψη. Προφανώς η απόφαση να εγκαταλείψουμε το πολύ πιο προηγμένο σύστημα της Huawei δεν γίνεται με κριτήρια κόστους και αξιοπιστίας αλλά με το όπλο της αμερικανικής διπλωματίας τον κρόταφο. Οι ΗΠΑ καταφέρνουν για άλλη μια φορά να αποκλείουν τους εμπορικούς αντιπάλους τους με απειλές και εκβιασμούς (φτάνοντας ακόμη και στην σύλληψη της αντιπροέδρου της εταιρείας) σε μια πιο εξελιγμένη μορφή της «διπλωματίας της κανονιοφόρου που εφάρμοζαν προηγούμενες αυτοκρατορίες.
Μιλώντας φυσικά για «κανονιοφόρους» η σημαντικότερη επιτυχία του Πομπέο αφορά την επικύρωση της αναβάθμισης της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ελλάδα, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον μόνιμο ελλιμενισμό του πολεμικού πλοίου USS Hershel «Woody» Williams στη Σούδα. Άλλωστε το γεγονός ότι οι κοινές δηλώσεις Πομπέο – Μητσοτάκη έγιναν στην νατοϊκη βάση της Σούδας και όχι στο μέγαρο Μαξίμου δείχνει το πραγματικό υπόβαθρο της συνάντησης των δυο ανδρών: Δεν επισκέφθηκε ο Πομπέο την Ελλάδα, ο Μητσοτάκης επισκέφθηκε μια «αμερικανική» βάση.
Μαζί με τη συμφωνία εκσυγχρονισμού 84 μαχητικών F-16, o Πομπέο μπορεί να γυρίσει στη χώρα του έχοντας προσφέρει σημαντικά δώρα για την πολεμική βιομηχανία και συγκεκριμένες εταιρείες όπως η Lockheed Martin και φυσικά να αντισταθμίσει τη σχετική πρόοδο που σημείωσαν και οι Γάλλοι έμποροι όπλων χάρη στην παρέμβαση του Μακρόν.
Πλούσια όμως είναι τα ελέη και για τα αμερικανικά επενδυτικά ιδρύματα, όπως το Black Summit Financial Group, από την ιδιωτικοποίηση των λιμανιών Καβάλας και Αλεξανδρούπολης, την οποία ανακοίνωσε ο Μητσοτάκης. Ο Πομπέο ήταν εκεί για να επιδιώξει για άλλη μια φορά τον αποκλεισμό του κινεζικού παράγοντα και να εξασφαλίσει την αμερικανική παρουσία στην περιοχή
Από τα γιουβαρλάκια της Μαρίκας, πριν από τρείς δεκαετίες, μέχρι τα λεμοντσέλο της Μαρέβας Μαρέβας οι υποστηρικτές της κυβερνητικής πολιτικής δεν έχουν να παρουσιάσουν σημαντικά επιτεύγματα από τις επισκέψεις Αμερικανών αξιωματούχων. Μένει μόνο αυτή η γενικόλογη διαπίστωση ότι «είμαστε στην πλευρά των ισχυρών». Από το να βρίσκεσαι όμως στην πλευρά των ισχυρών μέχρι το να είσαι ο υπηρέτης των ισχυρών υπάρχει τεράστια διαφορά.