Γράφει ο Δημήτρης Μακκός
Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα όταν ένας δημοσιογράφος επαναλαμβάνει εντελώς άκριτα και χωρίς έρευνα ή επιβεβαίωση μια είδηση. Όταν δε αυτός ο δημοσιογράφος δουλεύει στην τηλεόραση και επομένως απευθύνεται ταυτόχρονα σε εκατομμύρια ανθρώπους, τότε η ευθύνη για τη μετάδοση της δημοσιογραφικής αλήθειας είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Ο λόγος για τον δημοσιογράφο του Alpha, Δήμο Βερύκιο, και την εμφάνιση του σε πρωινή εκπομπή στις 27 Απριλίου, όπου προβαίνει σε καθημερινές αναλύσεις της επικαιρότητας. Όπως ήταν λογικό η πανδημία βρέθηκε στο επίκεντρο. Η συζήτηση παύει, η ανάλυση ξεκινά.
Ο κ. Βερύκιος λοιπόν, κατά την ανάλυσή του μεταξύ άλλων επικαλείται τον νομπελίστα Ιάπωνα ιατρό, δόκτορα Τασούκου Χόντζο, ο οποίος ισχυρίστηκε πως κατά την γνώμη του ο κορονοϊός «δεν είναι φυσικός αλλά τεχνητός». Σοκάρονται από την αποκάλυψη οι τηλεοπτικές περσόνες στο διπλανό τηλεοπτικό παράθυρο, σοκάρονται συνάμα και οι τηλεθεατές που παρακολουθούσαν την εκπομπή. Συνεχίζει λοιπόν ο κ. Βερύκιος επικαλούμενος πάντα τον έγκριτο νομπελίστα ιατρό: «Εάν ήταν φυσικός ο ιός δεν θα επηρέαζε δυσμενώς όλο τον κόσμο με αυτόν τον τρόπο. Σύμφωνα με τη φύση, η θερμοκρασία είναι διαφορετική σε διαφορετικές χώρες, αν λοιπόν ο ιός είναι φυσικός, θα έπρεπε να έχει επηρεάσει αρνητικά μόνο αυτές τις χώρες που έχουν την ίδια θερμοκρασία με την Κίνα. Αντ’ αυτού, εξαπλώνεται σε μία χώρα όπως η Ελβετία».
Ο κ. Βερύκιος επιμένοντας στο κρεσέντο αληθείας και διασταύρωσης πληροφοριών συνεχίζει να μεταφέρει τα λόγια του δόκτορα: «Με βάση όλες τις γνώσεις και τις έρευνές μου μέχρι σήμερα, μπορώ να το πω αυτό με 100% αυτοπεποίθηση, ότι δηλαδή ο κορονοϊός δεν είναι φυσικός, δεν προήλθε από νυχτερίδες αλλά τον έχει κατασκευάσει η Κίνα. Εάν αυτός ο ισχυρισμός αποδειχθεί αναληθής η κυβέρνηση μπορεί να μου αφαιρέσει το νόμπελ».
Σοκαρισμένος ο μέσος Έλληνας έκλεισε την τηλεόραση στοχαζόμενος υψηλού επιπέδου γεωστρατηγικές αναλύσεις με βάση τα νέα δεδομένα από την άποψη του δόκτορα Χόντζο. Περιττό βέβαια να πούμε πως ο Τασούκου Χόντζο έχει διαψεύσει αυτά που του απέδωσε ο κ. Βερύκιος, καθώς και μία σειρά από λογαριασμούς που αναμετέδωσαν τα «λόγια του» παγκοσμίως στο Twitter και το Facebook. Είναι άραγε οι μαζικές δημοσιεύσεις μιας «είδησης» στα κοινωνικά δίκτυα ικανό τεκμήριο της εγκυρότητάς της;
Το Γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων AFP αναμεταδίδει την απάντηση του δόκτορα όπως αυτή δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο του Πανεπιστημίου του Κιότο, στην οποία ενημερώνει πως τα λόγια που του αποδίδονται τις τελευταίες μέρες σχετικά με τον κορονοϊό είναι προϊόν παραπληροφόρησης.
Ο δόκτωρ Χόντζο δήλωσε στο παρελθόν στην ιαπωνική εφημερίδα Nikkei Asian Review ότι πίστευε πως ο νέος κορονοϊός προήλθε από την Κίνα, δεν είπε ποτέ ωστόσο πως υπήρχαν στοιχεία ότι ο ιός «κατασκευάστηκε στην Κίνα».
Στο δελτίο τύπου που δημοσιεύτηκε από το πανεπιστήμιο ο δόκτωρ Χόντζο μεταξύ άλλων αναφέρει: «Μετά τον πόνο, την οικονομική απώλεια και την άνευ προηγουμένου παγκόσμια ταλαιπωρία που προκλήθηκε από την πανδημία COVID-19, λυπάμαι πολύ που το όνομά μου και το πανεπιστήμιο του Κιότο χρησιμοποιήθηκαν για τη διάδοση ψευδών κατηγοριών και παραπληροφόρησης. Σε αυτό το στάδιο, όταν όλες οι ενέργειές μας είναι απαραίτητες για τη θεραπεία των ασθενών, την αποτροπή της περαιτέρω εξάπλωσης της θλίψης και τον προγραμματισμό για μια νέα αρχή, η μετάδοση αβάσιμων ισχυρισμών σχετικά με την προέλευση της νόσου είναι επικίνδυνη».
Η διάψευση του Τασούκου Χόντζο είναι προσβάσιμη στον καθένα μας με μία απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο. Ο κ. Βερύκιος δεν φαίνεται να έχει προβεί σε αναθεώρηση των όσων επί 10 λεπτά αναμετέδιδε σε κανάλι πανελλαδικής εμβέλειας.
Μάλιστα, στην ίδια εκπομπή την επομένη, στις 28 Απριλίου, η παρουσιάστρια επικαλείται είδηση (χωρίς να αναφέρει την πηγή της) με βάση την οποία διατείνεται πως το Πεκίνο, μία μέρα αφότου ανακοίνωσε την ύπαρξη του ιού, ζήτησε να κατοχυρώσει την πατέντα ενός φαρμάκου που αυτή τη στιγμή φαίνεται αποδοτικό ως προς την αντιμετώπισή του. Ο κ. Βερύκιος επικαλείται και εκείνη τη στιγμή τη μετάδοση της «είδησης» σχετικά με τις δηλώσεις του δόκτορα Χόντζο, θέλοντας έτσι να ενισχύσει «επιστημονικά» τον ισχυρισμό της παρουσιάστριας.
Ωστόσο, δεν τελειώνει εδώ. Στη συνέχεια, επικαλούμενος και πάλι την ψευδή είδηση σχετικά με τις δηλώσεις του Ιάπωνα νομπελίστα, ενισχύει τα λεγόμενα του με βάση έγκυρη είδηση των Financial Times, σύμφωνα με την οποία οι νεκροί από τον ιό σε παγκόσμιο επίπεδο ίσως είναι 60% παραπάνω από τις κανονικές καταγραφές. Συνδέει άμεσα δηλαδή μία ψευδή και μία έγκυρη είδηση λέγοντας πως «όσο περνάει ο καιρός βγαίνουν ολοένα και περισσότερα στοιχεία» (σχετικά με τον ιό).
Η περίπτωση αυτή βέβαια δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε και η τελευταία, αποτελώντας τη νέα παγκόσμια τάση ενίσχυσης της παραπληροφόρησης και των θεωριών συνωμοσίας. Ακόμα κι αν υποθέσουμε πως τα λάθη σε πανελλαδικής εμβέλειας δίκτυα επιτρέπονται, η επιμονή και η εξαγωγή μάλιστα συμπερασμάτων για δεύτερη συνεχόμενη μέρα, με βάση μια είδηση που διαψεύδεται από σειρά διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων και από το ίδιο το πρόσωπο το οποίο αφορά, ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την ορθή πληροφόρηση των πολιτών.
