Το φθινόπωρο του 1955 ο Χάρι Μπελαφόντε ηχογραφούσε ένα από τα πιο γνωστά του κομμάτια, το Banana boat song (Day-O), για το άλμπουμ “Calypso”, που θα κυκλοφορούσε τον επόμενο χρόνο.
Στην πραγματικότητα βέβαια, το κομμάτι είχε ήδη ηχογραφηθεί και λίγα χρόνια νωρίτερα σε μία άλλη εκδοχή από τον Έντρικ Κόννορ και έκτοτε ηχογραφήθηκε από πολλούς άλλους καλλιτέχνες, όπως ο Σταν Φρίμπεργκ και η Σίρλεϋ Μπάσσι.
Όμως, η εκδοχή που το έκανε τόσο δημοφιλές είναι εκείνη του Χάρι Μπελαφόντε. Το άλμπουμ πούλησε άμεσα πάνω από 1 εκατομμύρια αντίτυπα. Μάλιστα το 1957 βρέθηκε στο αμερικάνικο Top 40 σε έξι διαφορετικές εκδοχές.
Όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, αυτό το εύθυμο -σχεδόν παιδικό- τραγούδι υπενθυμίζει τις απάνθρωπες πρακτικές της αποικιοκρατίας.
Αν και ηχογραφήθηκε πρώτη φορά στη δεκαετία του ’50, υπήρχε από πολύ νωρίτερα. Πρόκειται για ένα παραδοσιακό, λαϊκό τραγούδι από τη Τζαμάικα, που ακουγόταν από τα στόματα των εργατών της μπανάνας. Ως λαϊκό τραγούδι κυκλοφορούσε σε πολλές παραλλαγές, αλλά οι στίχοι με τους οποίους έμεινε τελικά γνωστό γράφτηκαν από τους Λορντ Μπέρτζες και Γουίλιαμ Άτταγουεϊ.
Αν δώσει βάση κανείς στους στίχους, θα ακούσει το τραγούδι κάποιου που εργάζεται σε μία αποβάθρα του λιμανιού, φορτώνοντας μπανάνες στα εμπορικά πλοία όλη τη νύχτα. Έχει ήδη ξημερώσει, η βάρδιά του έχει τελειώσει, αλλά αυτός δεν μπορεί να φύγει για το σπίτι του, αν πρώτα ο “κύριος Tally-man”, ο επιστάτης, δεν καταμετρήσει τον όγκο της δουλειάς του.
Η παραγωγή της μπανάνας ήταν, μαζί με τη ζάχαρη, κάτι σαν τη βαριά βιομηχανία της Τζαμάικας. Ό,τι είναι, ας πούμε, οι φράουλες για την περιοχή της Μανωλάδας.
Οι μεγαλύτερες εταιρείες μπανάνας (Dole και Chiquita) χρησιμοποιούσαν τους ντόπιους ως εργαζόμενους σκλάβους. Οι περισσότεροι από αυτούς είχαν μεταφερθεί εκεί με τη βία από την, επίσης αποικιοκρατούμενη, Αφρική.
Η ιστορία της Τζαμάικας ταυτίζεται με τη δουλεία και την αποικιοκρατία, αφού η χώρα βρισκόταν στα χέρια των Ισπανών μέχρι το 17ο αιώνα, που πέρασε στην κυριαρχία της Αγγλίας.
Οι συνθήκες εργασίας στις φυτείες ήταν τέτοιες που, όταν τελικά το 1838 το καθεστώς απελευθέρωσε όλους τους σκλάβους, αυτοί δεν θέλησαν να εργαστούν ξανά εκεί, επιλέγοντας δουλειές σε φάρμες. Ήταν τότε που οι Άγγλοι άρχισαν να φέρνουν εργάτες από την Κίνα και την Ινδία για να δουλέψουν στις φυτείες.
Και παρ’όλο που το 1962 η Τζαμάικα ανεξαρτητοποιήθηκε, τελεί ακόμη και σήμερα υπό το καθεστώς της βασίλισσας Ελισάβετ, φυσικά με τοπική διοίκηση.
Όμως, πόσο έχουν αλλάξει οι συνθήκες εργασίας στις καλλιέργειες σε σχέση με δύο αιώνες πριν;
Μυρτώ Συμεωνίδου
Ακούστε την εκπομπή “Συνταγές για μπανανίες”, για τη δράση των εταιρειών μπανάνας στη Λατινική Αμερική:
 Οι εκπομπές διατίθενται δωρεάν.Αν θέλετε όμως μπορείτε να ενισχύσετε το info-war.gr |
