του συγγραφέα Δημήτρη Τζιμέα
«Μπορεί η εξέλιξη μιας ιστορίας να αλλάξει από τον τρόπο που την διαβάζει ο αναγνώστης;» Το Γκτανγκ! είναι μια περιπέτεια τριών φίλων που ξεκινούν ένα ταξίδι για να αποχαιρετήσουν τον επιστήθιο φίλο τους και εμπνευστή της παρέας, στην τελευταία του κατοικία στο κοιμητήριο του χωριού.
Καθώς ξεδιπλώνεται μια όλο και πιο απίστευτη περιπέτεια, ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος με το κεντρικό ερώτημα του βιβλίου, «αντιλαμβανόμαστε αυτό που ήδη πιστεύουμε;». Καθώς τα γεγονότα εξελίσσονται σαν ταινία, η αντίληψη δοκιμάζεται και επανεξετάζεται με εμφανείς ή και έμμεσους τρόπους, σε πρώτο πλάνο ή στο πίσω μέρος του σκηνικού, ώστε γυρνώντας τις σελίδες ο αναγνώστης να μπαίνει ολοένα και βαθύτερα σε αυτόν τον συλλογισμό, εάν δηλαδή αυτό που αντιλαμβάνεται μέχρι εκείνη τη στιγμή είναι αυτό που πραγματικά συμβαίνει στην ιστορία.
«Θυμάσαι τα σπαγγέτι γουέστερν; Θυμάσαι πώς φτιάχνανε τα σκηνικά; Στήνανε ζωγραφισμένα γιγαντιαία πάνελ BANK, BAR, SHERIFF, αλλά αυτό ήταν μόνο μια δισδιάστατη όψη, άνοιγες την πόρτα του σαλούν και από πίσω δεν είχε απολύτως τίποτα, έρημος, μόνο ένα στύλο έβλεπες που κρατούσε το σκηνικό όρθιο για να μην πέσει. Μια ολόκληρη πολιτεία, με δισδιάστατα σκηνικά.»
Φτάνοντας προς το τέλος, είναι πιθανό ο αναγνώστης να αναρωτηθεί αν διαφορετικά κομμάτια της αφήγησης συνδέονται με έναν απρόσμενο τρόπο που η αρχική κατανόηση είχε παραβλέψει μέσα από τον παραμορφωτικό φακό που αποτυπώνει το μυαλό μας τα γεγονότα.
Πυξίδα σε αυτή την πολύπλοκη διαδρομή είναι η αφηγηματική προσέγγιση σε δυσπρόσιτα θέματα φυσικής και μαθηματικών, που προσφέρει η προσπάθεια των τριών φίλων να ξεφύγουν από ένα βουνό μπελάδες που εμφανίζονται καθώς ξεκινούν να εκπληρώσουν μια φαινομενικά εύκολη γι’ αυτούς δουλειά.
Το ταξίδι τους ελίσσεται ανάμεσα σε όλο και πιο αναπάντεχες δυσκολίες, καθώς έρχονται αντιμέτωποι με τους άλυτους γρίφους της θεωρίας των διαταραχών, τα μυστικά της κρυπτογράφησης, της υπέρθεσης, της θεωρίας παιγνίων και τα αναπάντητα ερωτήματα που αφήνει πίσω της η ψηλάφηση της φύσης του χρόνου. Δεμένοι πισθάγκωνα σε ένα έρημο σπίτι στη μέση του πουθενά θα πουν: «και να σκεφτείς ότι εμείς ξεκινήσαμε να πάμε για μπίρες στην πλατεία του χωριού!».
Έμπνευση γι’ αυτό το ταξίδι της αντίληψης αποτέλεσε για μένα μια μεγάλη αλυσίδα σύγχρονων κοινωνικών γεγονότων, που με ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο αποδείχτηκε ότι έγινε αντιληπτή –οριακά κωμικοτραγικά– με έναν αντιφατικό τρόπο από διαφορετικές ομάδες του πληθυσμού. Στο βιβλίο προσπαθώ να αναδείξω κάτι που μέρα με τη μέρα γίνεται μια όλο και πιο ευρεία διαπίστωση: ακόμα και το πιο απλό, το πιο πασιφανές περιστατικό μπορεί να κατανοηθεί με έναν αντιδιαμετρικά διαφορετικό τρόπο από τους συμμετέχοντες σε αυτό.
«…πετάει ο γάιδαρος; Αν το πούνε και πολλοί μαζί μπορεί να αρχίσεις κι εσύ πραγματικά και πέρα αμφιβολίας να βλέπεις ένα γάιδαρο να κόβει βόλτες πάνω από τα έλατα. Καλύτερα να περνάς έρποντας σκυφτός από ένα δρόμο που πιστεύεις ότι πετάνε χαμηλά οι γάιδαροι, παρά να αλλάξεις γνώμη ότι οι γάιδαροι δεν πετάνε. Κι ας σου ματώνουνε τα γόνατα κάθε φορά που σέρνεσαι στο χώμα!»
Σε δεύτερο βαθμό, έμπνευση σίγουρα ήταν μια σειρά προσωπικών εμπειριών, όπως η ληστεία στο βενζινάδικο, το ταξίδι στο Μαρόκο, το μπάνιο στο πηγάδι στην έρημο ή ακόμα και το ψάρεμα των ιερών ψαριών του φαραγγιού, που πάντοτε ήθελα να φύγουν από τη σφαίρα της περιπετειώδους αφήγησης και να ενταχθούν σε ένα ενιαίο ταξίδι. Η μεγαλύτερη πρόκληση που είχα να αντιμετωπίσω ήταν πώς αυτό το ενιαίο ταξίδι θα φύγει από τα φαινομενικά δισδιάστατα χαρακτηριστικά του και θα δημιουργήσει μια διαδρομή μέσα σε μια προσωπική για τον αναγνώστη διάσταση.
Φτάνοντας στο τέλος αυτής της φαινομενικά απλής, αλλά ίσως όχι και τόσο, ιστορίας, ο αναγνώστης θα κλείσει το βιβλίο και μπροστά του ως διά μαγείας θα εμφανιστεί μια απρόσμενη ερώτηση, που ίσως ανατρέψει αυτό που είχε στο μυαλό του μέχρι εκείνη την στιγμή: Γκτανγκ! Τι είναι αυτό που βγάζει αυτόν τον ήχο; Πότε πραγματικά τον έχουμε ακούσει στην προσωπική μας ζωή; Αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως προσωπική μας ζωή είναι αυτό που πραγματικά μας συμβαίνει; Ή μήπως, όπως λέει και ο καθηγητής στο τελευταίο κεφάλαιο, αυτή η ερώτηση μπορεί να μην έχει κάποιο νόημα από μόνη της;
Γκτανγκ!
Όταν ο Tarantino παρακολούθησε τις διαλέξεις του Feynman
Δημήτρης Τζιμέας
εκδ. Δίαυλος
σ. 236
ISBN: 978-960-531-507-8
