Ανταπόκριση από το Παρίσι: Δημήτρης Μακκός
Δε φαίνεται να οδεύει προς αποκλιμάκωση η σύγκρουση συνδικάτων-κυβέρνησης στη Γαλλία. Στις 5 Δεκεμβρίου, με μια θεαματική γενική απεργία που επηρέασε σχεδόν όλους τους επαγγελματικούς κλάδους, εκατοντάδες χιλιάδες πολιτών δήλωσαν την αντίθεση τους στη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος που προωθεί η κυβέρνηση Μακρόν. Στο μεταξύ, απεργία διαρκείας έχουν ξεκινήσει από τις 5 Δεκεμβρίου οι εργαζόμενοι σε μέσα μαζικής μεταφοράς και τρένα παραλύοντας τις μετακινήσεις στο Παρίσι αλλά και σε όλη τη χώρα.
Είναι σαφές πλέον πως ο Μακρόν τους τελευταίους μήνες περνά τη μία μεταρρύθμιση μετά την άλλη. Κάθε αντίδραση προς τις πολιτικές του είτε δε λαμβάνεται υπόψιν είτε όταν παίρνει μαζικά χαρακτηριστικά καταστέλλεται με εξαιρετική βιαιότητα. Αυτή τη φορά ήρθε η σειρά της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού.
Στη Γαλλία υπάρχουν 42 διαφορετικά συστήματα συνταξιοδότησης ανάλογα τον κλάδο. Άλλα θεωρούνται πιο προνομιούχα, άλλα πάλι λιγότερο. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση στοχεύει στη δημιουργία ενός ενιαίου συνταξιοδοτικού συστήματος για όλους. Μπορεί με μία πρώτη ματιά αυτή η κίνηση να μοιάζει κοινωνικά δίκαιη, ωστόσο σε ένα δεύτερο επίπεδο οι σκοπιμότητες είναι άλλες. Η μετάβαση στο νέο σύστημα σύμφωνα με τα συνδικάτα είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε μια πολτοποίηση των συντάξεων προς τα κάτω και σε αύξηση των ετών εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί κλάδοι θα βγουν από αυτή τη μεταρρύθμιση με μειωμένες συντάξεις και με περισσότερα χρόνια εργασίας ώστε να εξασφαλίσουν μία σύνταξη.
Για να αντιληφθούμε τον αναβρασμό στη γαλλική κοινωνία αυτή τη στιγμή, ανατρέχουμε σε δημοσκόπηση για λογαριασμό του γαλλικού RTL που έγινε στις 4 Δεκεμβρίου σχετικά με τη στήριξη ή μη στη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση: το 69% των Γάλλων εκφράζει την έντονη ανησυχία του σε περίπτωση εφαρμογής της μεταρρύθμισης και παράλληλα στηρίζει τις απεργιακές κινητοποιήσεις.
Μια μέρα μετά, αυτή η στήριξη μετουσιώθηκε σε πράξη. Το αρχικό κάλεσμα των εργαζόμενων των σιδηροδρόμων για απεργία διαρκείας μετέτρεψε την 5η Δεκεμβρίου σε ημέρα γενικής απεργίας. Δεκάδες κλάδοι από την Air France μέχρι τους καθηγητές στα σχολεία προκάλεσαν μπλακ-άουτ στη χώρα. Παράλληλα, η συμμετοχή του κόσμου στις πορείες στο Παρίσι και άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας έφτασε σε ιστορικά νούμερα χαρακτηριζόμενη ως η μεγαλύτερη κινητοποίηση των τελευταίων δεκαετιών. Σύμφωνα με την αστυνομία πάνω από 800.000 άνθρωποι εξέφρασαν την αντίθεση τους στις πολιτικές Μακρόν σε όλη τη Γαλλία. Ωστόσο, τα συνδικάτα ανεβάζουν τον αριθμό στους 1,5 εκατομμύρια διαδηλωτές.
Στο Παρίσι για να φτάσει κανείς στο τέλος της πορείας από την κεφαλή της, χρειαζόταν να περπατήσει τουλάχιστον 2 χιλιόμετρα απόσταση. Τα σποραδικά επεισόδια και οι επιθέσεις της αστυνομίας με κρότου λάμψης και χημικά δεν επηρέαζαν ιδιαίτερα την πυκνότητα του κόσμου. Παράλληλα, μεγάλα συνδικάτα όπως η CGT με ισχυρές περιφρουρήσεις και καλή οργάνωση στα μπλοκ τους, παρά τα σποραδικά επεισόδια δεν υποχωρούσαν και συνέχισαν την προδιαγεγραμμένη πορεία τους ως την Place de la Nation. Την ίδια στιγμή μαζική ήταν η συμμετοχή των πολιτών σε πορείες στη Λυών, τη Μασσαλία, τη Νάντη και το Μπορντό. Σε πολλές περιπτώσεις σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια.
Η μαζική συμμετοχή στην γενική απεργία της 5ης Δεκεμβρίου δημιούργησε νέες δυναμικές. Στο πλαίσιο αυτό, τα συνδικάτα κάλεσαν σε νέα γενική απεργία την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου. Παράλληλα, η απεργία διαρκείας στις μεταφορές συνεχίζεται κανονικά με την ίδια μαζικότητα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ακόμα και αν στις 6 Δεκεμβρίου δεν υπήρχε γενική απεργία, πολλοί χώροι εργασίας να υπολειτουργούν καθώς οι εργαζόμενοι δεν μπορούσαν να φτάσουν στον προορισμό τους. Πτώση επίσης σημειώνεται μέρα με την μέρα στην καταναλωτική κίνηση στις χριστουγεννιάτικες αγορές. Στο μεταξύ, τα περισσότερα πανεπιστήμια ακύρωσαν τα μαθήματα ενώ άλλα βρίσκονται ήδη υπό κατάληψη. Χαρακτηριστικό είναι το λοκ-άουτ στη Σορβόννη στις 4 Δεκεμβρίου ώστε να αποφευχθεί μια ενδεχόμενη κατάληψη με έντονο συμβολισμό και παραλληλισμό με τον Μάη του ’68.
Δεν είναι λίγοι ωστόσο αυτοί που πραγματοποιούν παραλληλισμούς όχι τόσο με τον Μάη του ’68 αλλά κυρίως με τις μαζικές απεργιακές κινητοποιήσεις στους σιδηροδρόμους το 1995. Τότε η απεργία κράτησε τουλάχιστον 3 εβδομάδες και έληξε με συμβιβασμό της κυβέρνησης Μιτεράν. Τότε, όπως και τώρα, οι απεργιακές κινητοποιήσεις είχαν ευρύτερη κοινωνική στήριξη.
Καθώς στις 6 Δεκεμβρίου λοιπόν συνεχιζόταν η απεργία στους σιδηροδρόμους το κλίμα αποτυπώνει ένας εργαζόμενος που συμμετείχε στην γενική συνέλευση του κλάδου του στις Βερσαλλίες. Η δήλωσή του στο France-Info εντυπώνει τις προθέσεις των προσεχών ημερών: «Δεν κάνουμε συμβολική απεργία, είναι μια απεργία με σκοπό να παραλύσει την οικονομία και να αναγκάσει την κυβέρνηση Μακρόν να αποσύρει τη μεταρρύθμισή της (…) θα συνεχίσουμε μέχρι το τέλος!»
Η απάντηση από την κυβέρνηση δεν άργησε να έρθει. Η μαζική συμμετοχή, ο παλμός και η αποφασιστικότητα των τελευταίων ημερών δεν δείχνει να κάμπτει τις προθέσεις του προέδρου. Η τακτική της κυβέρνησης βασίζεται στους εξής δύο οξύμωρους, αλλά παράλληλα έξυπνους στρατηγικά πυλώνες: Από τη μία προωθεί την άποψη της μη εναλλακτικής, αλλά από την άλλη καλεί αόριστα σε κοινωνικό διάλογο. Το εύλογο ερώτημα είναι το πώς μπορεί να γίνει διάλογος από τη στιγμή που δεν υπάρχει θεωρητικά εναλλακτική.
Η αλήθεια είναι πως η μαζική συμμετοχή και ο ξεσηκωμός τόσων κλάδων έχει φέρει σε αμηχανία την κυβέρνηση. Ωστόσο, μια υποχώρηση είναι σαφές πως θα βλάψει το με κόπο φτιαγμένο προφίλ ενός Μακρόν αδιάλλακτου και πάση θυσία μεταρρυθμιστή. Η κυβέρνηση επενδύει πρώτον στον χρόνο και στη δημιουργία επομένως κοινωνικών αυτοματισμών και δεύτερον στο ότι η ιστορική συμμετοχή των πολιτών στην απεργία της 5ης Δεκεμβρίου δε θα επαναληφθεί.
Στις 6 και 7 Δεκεμβρίου νέες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν με σημαντική συμμετοχή σε όλη τη Γαλλία. Το Σάββατο συνδικάτα και κίτρινα γιλέκα προχώρησαν σε κινητοποιήσεις με σποραδικά επεισόδια σε αρκετές μεγάλες πόλεις. Στο μεταξύ στο κίνημα μπαίνουν και οδηγοί φορτηγών αποκλείοντας εθνικές οδούς και κεντρικές αρτηρίες σε όλη τη χώρα ως απάντηση στον περιβαλλοντικό φόρο που επιβλήθηκε για τα βαρέα οχήματα. Υπολογίζεται πως τουλάχιστον 2.000 φορτηγά συμμετείχαν στους αποκλεισμούς δρόμων κάνοντας τις μετακινήσεις από πόλη σε πόλη σχεδόν ανέφικτες, εφόσον ούτε τα τρένα κινούνται.
Ενώ λοιπόν η απεργία διαρκείας στους σιδηροδρόμους συνεχίζεται, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που θεωρούν πως η συμμετοχή του κόσμου στη γενική απεργία της 10ης Δεκέμβρη θα αποτελέσει σημείο καμπής τόσο για την δυναμική του κινήματος που διαμορφώνεται, όσο και για τη διαπραγματευτική του ισχύ.
Δεκάδες συνδικάτα και φοιτητικές οργανώσεις καλούν σε μια νέα κινητοποίηση αντίστοιχη με αυτήν της 5ης Δεκέμβρη. Διάφοροι κλάδοι προετοιμάζονται με γενικές συνελεύσεις για τη συμμετοχή τους στην απεργία με πρωτοστάτη βέβαια τον κλάδο των εργαζομένων στους σιδηροδρόμους. Στην περίπτωση που η νέα απεργία στο ήδη τεταμένο πλαίσιο που θα διεξαχθεί έχει αντίστοιχη δυναμική συμμετοχή τότε αυξάνεται εκ νέου η διαπραγματευτική ισχύς των συνδικάτων μπροστά στη σκληρή γραμμή της κυβέρνησης.
