Το τρίτο τεύχος του ηλεκτρονικού περιοδικού Marginalia – Σημειώσεις στο περιθώριο είναι πλέον διαθέσιμο στο Διαδίκτυο, με τίτλο Το ιερό και το βέβηλο. Δεν ζητά χρήματα για να το διαβάσετε· θέλει μόνο τον χρόνο του -και τον χρόνο σας. Για τον Απρίλιο ένα τεύχος σχεδόν μονοθεματικό, εξίσου πλούσιο, ωστόσο, με τα προηγούμενα.
Tο αφιέρωμα του τρίτου τεύχους, που επιμελήθηκε ο Νίκος Βασιλόπουλος, ασχολείται με τους τρόπους που συναντιούνται θρησκεία και πολιτική. Αφορμή δεν ήταν μόνο το Πάσχα, ούτε μόνο η πρόσφατη εξιλέωση του Αμβρόσιου για τις γνωστές ρατσιστικές ασχήμιες. Το άνοιγμα του Μακρόν στην Καθολική Εκκλησία και η εργαλειοποίηση του χριστιανισμού από την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά, ο ρόλος του πολιτικού Ισλάμ απέναντι στον τζιχαντισμό και η στροφή των χωρών του Παγκόσμιου Νότου στην πίστη είναι μερικά από τα «ερεθίσματα» που δίνει η εποχή για να σκεφτούμε το προφανές: ανάλογα με τη στάση τους μπροστά στις εξουσίες, πολιτικές και οικονομικές, κάποιες μορφές πίστης και αθεΐας αποδεικνύονται πιο «κοντινές» μεταξύ τους, απ’ ό,τι θα περίμενε μια συμβατική, δηλαδή τεμπέλικη, σκέψη.
Στο αφιέρωμα αυτού του μήνα, λοιπόν, θα βρείτε τη συνέντευξη του Αυστραλού μαρξιστή θεολόγου Ρόναλντ Μπόερ, μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον Σταύρο Ζουμπουλάκη, άρθρα για το πολιτικό Ισλάμ, τη μαντίλα και τη χειραφέτηση των γυναικών, την Ορθόδοξη θεολογία και την Θεολογία της Απελευθέρωσης, τον μεσσιανισμό του Βάλτερ Μπένγιαμιν, την πολιτική θεολογία του Καρλ Σμιτ και τον φιλελεύθερο αθεϊσμό, τον ρόλο της εσχατολογικής ιδέας στην ιστορία και την πολιτική.
Συνομιλώντας με τη θεματική του αφιερώματος, ο Χρήστος Λάσκος παρουσιάζει την Άνοδο της μονοδοξίας στην ύστερη Αρχαιότητα της Πολύμνιας Αθανασιάδου, ο Στέφανος Ρέγγας το Βία και θρησκεία του Ρενέ Ζιράρ, ο Δημήτρης Κουσουρής τον Εκκλησιαστή των Λούθερ Μπλίσετ, ο Αντώνης Γαζάκης το Και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν της Φλάννερυ Ο’ Κόννορ, ενώ ο Δημήτρης Ιωάννου προσεγγίζει τέσσερις πλευρές της σχέσης της δυτικής μουσικής με τη (χριστιανική) θρησκεία από το 1960 ως τις μέρες μας.
Επιπλέον, η Χριστιάνα Μόσχου και ο Νίκος Βασιλόπουλος μας συστήνουν τη φιλοσοφικά ενήμερη θεολογία του Κλέιτον Κρόκετ, παρουσιάζοντας το, ακυκλοφόρητο ακόμη στα ελληνικά, έργο του για τη ριζοσπαστική πολιτική θεολογία. Τέλος, από τη θεματική του αφιερώματος, αλλά και την ελληνική επικαιρότητα, εμπνέεται και το σκίτσο του Τάσου Αναστασίου για το τρίτο μας τεύχος, ενώ δεν θα μπορούσε να λείπει και η ποίηση, με τρία ποιήματα μιας νέας ποιήτριας, της Ματίνας Τσιμοπούλου, για τον θεό και τον θάνατο, και δύο ποιήματα ενός από τους κλασικούς «θρησκευτικούς» ποιητές μας, του Τάκη Παπατσώνη, που ανθολογεί ο Στέλιος Χρονόπουλος.
Ένα αφιέρωμα όχι-ακριβώς-επίκαιρο δεν σημαίνει όμως τεύχος «εκτός επικαιρότητας». Στα Επίκαιρα λοιπόν, ο Ηλίας Ιωακείμογλου επισημαίνει την επικίνδυνη σύγκλιση Ακραίου Κέντρου-Ακροδεξιάς, με αφορμή τα συλλαλητήρια για το Μακεδονικό και τις διαρκείς εκτροπές της δικαστικής εξουσίας. Στην ίδια ενότητα, ο Γιάννης Σκαλιδάκης προειδοποιεί τι μπορεί να σημαίνει η θέση της Ελλάδας στο πλευρό μιας εμπόλεμης Δύσης στην Ανατολική Μεσόγειο, ανατρέχοντας στην ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα.
Ο εργατολόγος Αποστόλης Καψάλης συνοψίζει τις μεταβολές των τελευταίων χρόνων στο θεσμό των συλλογικών συμβάσεων δίνοντας πολύτιμα στοιχεία για τις ως τώρα συνέπειές τους, ενώ ο Θωμάς Ψήμμας μιλά για την υποκατάσταση των δημοκρατικών θεσμών στη μνημονιακή Ελλάδα από ιδεοληπτικές ευρωπαϊκές ντιρεκτίβες για αποτελεσματικότητα, που φέρνει τον αυταρχισμό όλο και πιο κοντά στο παράλογο. Από την πολιτιστική επικαιρότητα, ο Χρίστος Μάης παρουσιάζει τον συλλογικό τόμο Πόλεμος και αντίσταση στη Θεσσαλία, ενώ η Μαρία Οικονόμου προσεγγίζει κριτικά την έκθεση φωτογραφίας «Face forward … into my home». Με την πρόσφατη επικαιρότητα όμως συνδιαλέγεται και η Πηνελόπη Πετσίνη επιλέγοντας Μια εικόνα παράδοξη, αποκαλυπτική και γλυκόπικρη.
Στις στήλες αυτού του μήνα επίσης, ο Ηρακλής Παπαϊωάννου, η Κλεοπάτρα Δίγκα, ο Χρήστος Βαρβαντάκης και ο Γιάννης Σταθάτος συζητούν στο «Φωτο-ζουρνάλ» μια συνταρακτική φωτογραφία του Μάικλ Νας από τη Βαρσοβία του 1946. Η Κατερίνα Σεργίδου, στο Σ.τ.Μ, κρατά δυο σημειώσεις για τη μετάφραση στα ελληνικά του έργου του Μπαχτίν και η Καλλιόπη Μιχελάκου γράφει στο «Ψυ» για το Περί τρέλας.
Ο Στέλιος Χρονόπουλος, στη συνέχεια, αναγγέλλει μια έρευνα του Marginalia για τη βιβλιοπαραγωγή στην Ελλάδα, επισημαίνοντας την έλλειψη αξιόπιστων και συστηματικών καταγραφών για το θέμα. Στη στήλη του Κινηματογράφου, ο Κώστας Περούλης μας θυμίζει την λογοτεχνική πλευρά του σκηνοθέτη Νίκου Νικολαΐδη, ενώ στα «Ψηφιακά Προϊόντα» ο Αντώνης Μπρούμας εξηγεί τι διακυβεύεται στο Διαδίκτυο με τις ρυθμίσεις περί ψηφιακής ουδετερότητας.
