Του Ανδρέα Κοσιάρη
Η απαγωγή του «δημοσιογράφου και ακτιβιστή» Ρομάν Προτασέβιτς ξεσήκωσε δικαίως θύελλα αντιδράσεων. Ο Προτασέβιτς σχετιζόταν στο παρελθόν με εθνικιστική οργάνωση στη Λευκορωσία, φαίνεται να είχε επαφές με νεοναζιστικές οργανώσεις στην Ουκρανία, είχε γίνει δεκτός στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και έχει εργαστεί σε οργανισμούς που χρηματοδοτούνται από αυτό, αλλά και από τις πολωνικές μυστικές υπηρεσίες. Ανεξάρτητα όμως από το ποιος είναι ο Προτασέβιτς, η παρακολούθησή του από πράκτορες στην Ελλάδα και η απαγωγή του με τον εξαναγκασμό πολιτικού αεροσκάφους σε εκτροπή πορείας και προσγείωση στο Μινσκ, είναι ένα γεγονός τρομακτικό και επικίνδυνο.
Όμως οι Ευρωπαίοι ηγέτες που αντιδρούν έντονα σε αυτό, μάλλον έχουν αρκετά κοντή μνήμη για να μη θυμούνται άλλα, αντίστοιχα ή και περισσότερο τρομακτικά γεγονότα, που έγιναν στο έδαφός τους.
Τον Ιούλιο του 2013, το προεδρικό αεροσκάφος της Βολιβίας εξαναγκάστηκε σε προσγείωση στο αεροδρόμιο της Βιέννης, επιστρέφοντας από τη Ρωσία, όπου ο πρόεδρος της Βολιβίας Έβο Μοράλες είχε παραστεί σε ενεργειακού περιεχομένου συνομιλίες με τη Μόσχα.
Η αναγκαστική προσγείωση στη Βιέννη είχε γίνει μετά από άρνηση της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας να περάσει το αεροσκάφος του Βολιβιανού προέδρου από τον εναέριο χώρο τους. Φυσικά, οι αρνήσεις αυτές δεν ήταν «αυθόρμητες», αλλά ήρθαν έπειτα από πιέσεις της κυβέρνησης των ΗΠΑ, που λανθασμένα πίστευε ότι στο αεροσκάφος επέβαινε ο πληροφοριοδότης δημοσίου συμφέροντος Έντουαρντ Σνόουντεν.
Το περιστατικό έληξε έπειτα από 12 ώρες καθήλωσης του Βολιβιανού προεδρικού αεροσκάφους στη Βιέννη, με τις Αυστριακές αρχές να επιβεβαιώνουν πως ο Σνόουντεν δεν βρισκόταν στο αεροσκάφος, και τον Αυστριακό πρόεδρο Χάινζ Φίσερ να επισκέπτεται τον Μοράλες στο αεροσκάφος του για πρωινό γεύμα και κατευνασμό.
Όμως, αν εκείνο το «διπλωματικό επεισόδιο» έληξε σχετικά «αναίμακτα», έχουν υπάρξει άλλα περιστατικά, διόλου αναίμακτα, στα οποία πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις υπήρξαν συνένοχες σε «κρατική τρομοκρατία».
Στον απόηχο των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, και με την εισβολή των ΗΠΑ σε Αφγανιστάν και Ιράκ, η CIA οργάνωσε σειρά απαγωγών Μουσουλμάνων, ανάκρισης και βασανισμού τους στα λεγόμενα «black sites», τις μυστικές φυλακές της αμερικανικής υπηρεσίας ανά τον κόσμο, και τη μετέπειτα μεταφορά πολλών εξ αυτών στο κολαστήριο του Γκουαντανάμο.
Πολλές από τις απαγωγές της CIA αφορούσαν Ευρωπαίους πολίτες και έγιναν σε ευρωπαϊκό έδαφος, ενώ μυστικές φυλακές της λειτούργησαν σε τουλάχιστον δύο χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην Πολωνία και τη Ρουμανία.
Σύμφωνα με ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από το 2007, μια σειρά Ευρωπαϊκών χώρων ανέχθηκαν τις παράνομες πράξεις της CIA, είτε επιτρέποντας εν γνώσει τους τη χρήση αεροδρομίων και εναέριου χώρου για αυτές, είτε συνεργαζόμενες σε απαγωγές στο έδαφός τους και λειτουργία μυστικών φυλακών. Συνολικά, τουλάχιστον 1245 πτήσεις της CIA, προσγειώθηκαν, απογειώθηκαν ή στάθμευσαν σε ευρωπαϊκό έδαφος, κουβαλώντας απαχθέντες «ύποπτους για τρομοκρατία». Οι χώρες που κατονομάζονται στο ψήφισμα, αποτέλεσμα έρευνας του Ελβετού Ντικ Μάρτι για λογαριασμό του Συμβουλίου της Ευρώπης ήταν: Αυστρία, Βέλγιο, Κύπρος, Δανία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ισπανία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Χρόνια αργότερα, ήρθαν και καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το 2014, το ΕΔΔΑ καταδίκασε την Πολωνία, διότι επέτρεψε στη CIA να φυλακίσει παράνομα και να βασανίσει τους Αμπού Ζουμπαϊντά και Αμπντ αλ-Ραχίμ αλ-Νασίρι στο έδαφός της. Το τίμημα για το έγκλημα ήταν να πληρώσει η Πολωνία 100.000 € σε έκαστο από τους δύο ενάγοντες.
Τέσσερα χρόνια μετά, ήρθε νέα καταδίκη για λογαριασμό των ίδιων δύο ανθρώπων, αυτή τη φορά ενάντια στη Ρουμανία και τη Λιθουανία — Λιθουανία που σήμερα πρωτοστατεί στις αντιδράσεις για την εκτροπή του αεροσκάφους με τον Προτασέβιτς στο Μινσκ, καθώς η πτήση της RyanAir είχε προορισμό το Βίλνιους.
Και η Ελλάδα, κύριε; Διότι στην περίπτωση του Προτασέβιτς, η Ελλάδα εμπλέκεται, τουλάχιστον στο πλαίσιο της φαινομενικής άγνοιάς της για τη δράση μυστικών πρακτόρων στο έδαφός της. Ο Προτασέβιτς σύμφωνα με δημοσιεύματα είχε δηλώσει ότι ήταν υπό παρακολούθηση από αγνώστους καθ’ οδόν προς το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος.
Αλλά στην υπόθεση των απαγωγών της CIA, πιθανότατα υπήρξε όχι μόνο γνώση, αλλά και συνεργασία των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών. Είκοσι οκτώ Πακιστανοί υπήκοοι είχαν καταγγείλει τον Ιούλιο του 2005 ότι απήχθησαν και μεταφέρθηκαν σε μυστικές τοποθεσίες στην Ελλάδα, όπου ανακρίθηκαν και κρατήθηκαν για μία εβδομάδα.
Η προκαταρκτική εξέταση από τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών το 2006 είχε επιβεβαιώσει το γεγονός, όμως με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών το 2010, η υπόθεση μπήκε στο αρχείο, χωρίς να ξεκαθαριστεί ποτέ ακριβώς ποιος ήταν ο ρόλος της ΕΥΠ στις απαγωγές — αν δηλαδή συμμετείχε ή απλά επέτρεψε τη διεξαγωγή τους.
Το συμπέρασμα όλων αυτών είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ουδόλως δικαιούνται να εξανίστανται για την «κρατική τρομοκρατία» της Λευκορωσίας και την απαγωγή του Προτασέβιτς. Έχουν διαπράξει ή ανεχθεί τη διάπραξη χειρότερων εγκλημάτων στο έδαφός τους, μόνο που οι τότε θύτες ήταν σύμμαχοι.
Τα ίδια ισχύουν και για τη «φίμωση της δημοσιογραφίας». Αν μη τι άλλο, ο Τζούλιαν Ασάνζ παραμένει φυλακισμένος στη Μ. Βρετανία, χώρες όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Ελλάδα δημιουργούν ένα δίκτυο κρατικοδίαιτης μιντιακής «ομερτά», ενώ οι δολοφονίες δημοσιογράφων στην Ευρώπη αντιμετωπίζονται μάλλον χλιαρά από τις αρχές.
Αυτοί που «δικαιούνται» και θα έπρεπε να εξανίστανται, είναι οι πολίτες. Πρακτοριλίκια, απαγωγές, βασανισμοί, φυλακίσεις, διεξάγονται επί χρόνια σε ευρωπαϊκό έδαφος, είτε από τις μυστικές υπηρεσίες των χωρών τους και αυτές των ΗΠΑ, είτε από αυτές της Ρωσίας και των δικών της συμμάχων.