Ένας από τους παράγοντες που δεν έχουν αναλυθεί επαρκώς στην πρόσφατη αντιπαράθεση στον Περσικό Κόλπο είναι το ενδεχόμενο το εμιράτο του Κατάρ να περιορίσει ή ακόμη και να εγκαταλείψει τις διεθνείς συναλλαγές σε δολάρια και να προτιμήσει άλλα νομίσματα όπως το κινεζικό γουάν.
Τον Απρίλιο του 2017 έγινε γνωστό ότι η Κίνα είχε πραγματοποιήσει με το Κατάρ συναλλαγές 590 δισεκατομμυρίων γουάν (86 δισεκατομμυρίων δολαρίων) στο εθνικό της νόμισμα και υπέγραψε σειρά άλλων συμφωνιών διακρατικής συνεργασίας.
Αντίστοιχα το Ιράν, το οποίο αποτέλεσε την πέτρα του σκανδάλου για την διπλωματική απομόνωση του Κατάρ, συναλλάσσεται επίσης με γουάν με την Κίνα. Και εδώ ξεκινούν τα πραγματικά προβλήματα για τον “βασιλιά δολάριο” καθώς το Κατάρ και το Ιράν ελέγχουν από κοινού το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου του πλανήτη.
Αν λοιπόν οι δυο χώρες συνεχίζουν να αντικαθιστούν σταδιακά το δολάριο με το γουάν στις διεθνείς συναλλαγές τους, η αμερικανική αυτοκρατορία θα χάσει το ισχυρότερο (και τελευταίο) όπλο για τη διεθνή οικονομική κυριαρχία της – τη μηχανή που τυπώνει δολάρια και της επιτρέπει να διατηρεί δυσθεώρητα ελλείμματα και χρέη χωρίς πραγματικές επιπτώσεις.
Να σημειωθεί ότι με αφορμή τον αποκλεισμό του Κατάρ από τη Σαουδική Αραβία, το εμιράτο ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει κατά 30% την παραγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου, γεγονός που θα αλλάξει τις διεθνείς ισορροπίες στην αγορά ενέργειας. Και φυσικά η διψασμένη για ενέργεια Κίνα θα είναι ένας από τους βασικούς πελάτες.
Οι διαπιστώσεις αυτές, παρά την τεράστια σημασία τους για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας, δεν προσφέρονται για εύκολες αναλύσεις και ιστορικούς συσχετισμούς.
Είναι βέβαια γεγονός ότι καθεστώτα που επιχείρησαν να απεξαρτηθούν από το αμερικανικό δολάριο, όπως το Ιράκ και η Λιβύη, δέχθηκαν (και για αυτό το λόγο) αμερικανικές επιδρομές και οι ηγέτες τους εκτελέστηκαν.
Όπως προκύπτει από τα e-mail που διέρρευσαν από το γραφείο της Χίλαρι Κλίντον, μια από τις βασικές ανησυχίες των ΗΠΑ και της Γαλλίας, που πρωτοστάτησαν στην ανατροπή του Καντάφι, ήταν τα σχέδια του τελευταίου να δημιουργήσει ένα παν-αφρικανικό νόμισμα το οποίο δεν θα στηριζόταν στην ισοτιμία με το δολάριο αλλά στα αποθέματα χρυσού της Λιβύης.
Οι σχέσεις βέβαια των ΗΠΑ με το Κατάρ είναι πολυεπίπεδες και δεν μπορούν να συγκριθούν με το Ιράκ και τη Λιβύη (αν και υπήρξαν περίοδοι που οι δυο χώρες υπήρξαν σύμμαχοι των ΗΠΑ επί προεδρίας του Σαντάμ Χουσείν και του Μουαμάρ Καντάφι).
Το Πεντάγωνο διατηρεί στο Κατάρ τη μεγαλύτερη αεροπορική βάση στην περιοχή και 10.000 στρατιώτες. Επίσης οι μυστικές υπηρεσίες των δυο χωρών έχουν συνεργαστεί στενά για τον εξοπλισμό και την ενίσχυση τζιχαντιστών που μάχονται το καθεστώς Ασαντ στη Συρία, ενώ οι ένοπλες δυνάμεις του Κατάρ αποτελούν έναν από τους καλύτερους αγοραστές αμερικανικών όπλων στον πλανήτη..
Για αυτούς τους λόγους το πολιτικό και στρατιωτικό κατεστημένο των ΗΠΑ αντέδρασε ποικιλόμορφα – και συχνά με αντικρουόμενα σχόλια – στην απόφαση της Σαουδικής Αραβίας να κηρύξει οικονομικό πόλεμο και φυσικό αποκλεισμό στο Κατάρ.
Η εξάρτηση λοιπόν των ΗΠΑ από το Κατάρ μπορεί να οδηγήσει σε κλιμάκωση της επιθετικότητας απέναντι στο εμιράτο. Μπορεί όμως να οδηγήσει και σε ισχυρότερες πιέσεις προς το Ριάντ να εγκαταλείψει τις παράλογες απαιτήσεις του – όπως το κλείσιμο του Αλ Τζαζίρα κ.α.
Είναι πάντως γεγονός ότι ο βασιλιάς δολάριο απειλείται για άλλη μια φορά, και όπως έχει αποδειχθεί ιστορικά, τέτοιου είδους απειλές οδηγούν στις μεγαλύτερες αιματοχυσίες.
Άρης Χατζηστεφάνου
