του Ανδρέα Κοσιάρη
Ας υποθέσουμε ότι υπάρχει ένα κράτος που κλείνει ανθρώπους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης βάσει της καταγωγής και της ταυτότητάς τους. Τους παρακολουθεί εκεί 24 ώρες το 24ωρο και αποφασίζει κατά το δοκούν τον περιορισμό των δικαιωμάτων τους, το αν θα έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, το αν και τι θα φάνε, το πώς θα ζήσουν. Έχει αναγάγει αυτούς τους ανθρώπους σε υπ’αριθμόν ένα εχθρό του, κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια και υγεία. Τους παρεμποδίζει με κάθε δυνατό τρόπο, χτίζοντας φυσικά εμπόδια που τους οδηγούν σε πιο επικίνδυνες διαδρομές, τους κυνηγά μέσω επίσημων και ανεπίσημων (πολιτοφυλακές) τρόπων, τους επαναπροωθεί στη θάλασσα με κίνδυνο να πνιγούν, τους ληστεύει και τους βασανίζει.
Ας υποθέσουμε ότι το ίδιο κράτος φροντίζει για την εσωτερική του επιβίωση προσλαμβάνοντας και εξοπλίζοντας μια στρατιά από αστυνομικούς με κάθε πιθανή ή απίθανη αφορμή, και αντιμετωπίζει την παραμικρή διαμαρτυρία με άγρια καταστολή. Παρακολουθεί τους πάντες, παραπληροφορεί αδιάκοπα, δεν λογοδοτεί ποτέ και για τίποτα, και ευνοεί τους φίλους των διαχειριστών του. Αποδομεί τη δημόσια υγεία και παιδεία σε όλες τους τις βαθμίδες, ενώ προμοτάρει την κυριαρχία κερδοσκοπικών επιχειρηματικών ομίλων σε κάθε πτυχή της ζωής των πολιτών. Πουλά πατριωτικό μεγαλείο και εθνική σταθερότητα για να μπαλώσει την οικονομική ένδεια και το καθημερινό χάος τα οποία επιβάλλει. Συνεργάζεται με αυταρχικά καθεστώτα, αλλά προσποιείται τον υπερασπιστή των δικαιωμάτων και της νομιμότητας. Αναζητεί την έξωθεν επιβεβαίωση της ξένης εξουσίας, αλλά προωθεί μια τσιφλικάδικη έννοια της ανεξαρτησίας. Μιλά για εθνική ενότητα, ενώ περιθωριοποιεί και διασπά εφευρίσκοντας παντού «τεμπέληδες», «κακομαθημένους», «προδότες» και «πράκτορες των ξένων».
Εάν δεν σας έλεγα ποιο είναι αυτό το κράτος, πώς θα το χαρακτηρίζατε;
Έχει σημασία, διότι αν έλεγα πως είναι, λόγου χάριν, η Τουρκία, πολλοί θα το χαρακτήριζαν φασιστικό. Δικαίως, καθώς πολλά από τα παραπάνω αποτελούν δομικά στοιχεία ενός τέτοιου χαρακτηρισμού. Αν όμως έλεγα πως το κράτος αυτό είναι η Ελλάδα, αρκετοί από αυτούς τους πολλούς θα άλλαζαν γνώμη.
Προτού αποφασίσουμε για την άσκηση του δικαιώματος ψήφου θα πρέπει να κοιτάξουμε προσεκτικά την εικόνα που σχηματίζει η παραπάνω περιγραφή. Τα γεγονότα της είναι αδιαμφισβήτητα. Οφείλουμε να αναρωτηθούμε αν αυτή η εικόνα μας αρέσει — κι αν όχι, τι μπορούμε να κάνουμε για να την αλλάξουμε.
Δεν είμαι καθόλου σίγουρος πως κάτι τέτοιο γίνεται εκλογικά. Τουλάχιστον τα τρία «κόμματα εξουσίας» είναι υπέρ ορισμένων αν όχι όλων των πτυχών αυτής της εικόνας. Ο φράχτης του Έβρου δεν είναι κάτι καινούριο — ξεκίνησε το 2011, επί ΠΑΣΟΚ και υπουργού Δημόσιας Τάξης Χρήστου Παπουτσή και σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ πασχίζει να πείσει πως δεν είναι ενάντια στον φράχτη. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης των αιτούντων άσυλο, οι επαναπροωθήσεις και οι πολιτοφυλακές δεν σταμάτησαν με καμία κυβέρνηση.
Οι παρακολουθήσεις, η αστυνομοκρατία, η εξουσία των εφοπλιστών και των επιχειρηματικών καρτέλ, οι ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων αγαθών, η αύξηση κόστους ζωής, οι εθνικιστικές και πατριωτικές κορώνες, οι εξοπλισμοί, η επιλεκτική «δικαιοσύνη», είναι όλα διαχρονικά στοιχεία της ύπαρξης αυτού του κράτους. Έχουν επιδεινωθεί, αλλά η επιδείνωση αυτή δεν είναι ένα στιγμιαίο ξαφνικό ξέσπασμα, είναι μία διαρκής διαδικασία στη «συνέχεια του κράτους».
Και η επιδείνωση αυτή δεν ήρθε στα κρυφά. Κάθε πτυχή της ήταν φανερή, αλλά ενώ λίγοι φώναζαν «λύκος» η πλειοψηφία την αποδεχόταν πιστεύοντας πως τα δόντια του θα δαγκώσουν μόνο τους «άλλους». Όμως πλέον είμαστε εδώ — σε ένα κράτος με πάμπολλα αδιαμφισβήτητα στοιχεία φασισμού στην ύπαρξή του. Δεν είναι φυσικά το μόνο, αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία για την κουβέντα μας.
Υπάρχουν επιλογές που να αντιτίθενται σε όλα αυτά; Φυσικά, και η αντίθεση αυτή είναι σοβαρός λόγος ψήφου για όποιον ενοχλεί αυτή η εικόνα. Όμως, όπως μόνη της η αποχή είναι μια αδιάφορη επιλογή, έτσι και μόνη της η ψήφος είναι το ψευδοσυμμετοχικό αντίστοιχο.
Αν κάτι μπορώ να προσφέρω ως, τάχα μου, «νουθεσία», είναι να πάψουμε να προσποιούμαστε πως αυτή η πραγματικότητα δεν υπάρχει. Να κοιτάξουμε στον καθρέφτη και να την αναγνωρίσουμε στο πρόσωπό μας — και να υποσχεθούμε, πρώτα στον εαυτό μας, πως θα κάνουμε κάτι για να την αλλάξουμε. Χωρίς αυτή την υπόσχεση, και τη δράση που πρέπει να έπεται, οι εκλογές της Κυριακής είναι ολωσδιόλου αδιάφορες.
