Στο Ισραήλ διεξάγεται σήμερα η πέμπτη εκλογική αναμέτρηση σε τρεισήμισι χρόνια — αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις των δημοσκοπήσεων, η έκτη δεν θα αργήσει πολύ. Οι ψηφοφόροι στη «μοναδική δημοκρατία της Μέσης Ανατολής», όπως αρέσει στο Ισραήλ να αυτοαποκαλείται, έχουν θεωρητικά πληθώρα επιλογών, όμως ουσιαστικά διαλέγουν μονάχα πρόσωπα. Η καταπίεση των Παλαιστίνιων θα συνεχιστεί, είτε σχηματιστεί κυβέρνηση με τον Νετανιάχου, είτε χωρίς αυτόν, είτε παραμείνει μια προσωρινή κυβέρνηση μέχρι κάποιες νέες εκλογές. Σημαντικά, περίπου 5 εκατομμύρια Παλαιστινίων, των οποίων τις ζωές θα επηρεάσει το εκλογικό αποτέλεσμα, δεν έχουν δικαίωμα ψήφου.
Οι δύο μεγάλες «συμμαχίες» κομμάτων — το «μπλοκ Νετανιάχου» και το «μπλοκ αντι-Νετανιάχου» — έχουν ως στόχο τον πολυπόθητο αριθμό των 61 βουλευτών που απαιτούνται για τον σχηματισμό κυβέρνησης και τον έλεγχο του κοινοβουλίου. Ακόμα κι αν μία από τις δύο το κατορθώσει, η επιτυχία θα είναι τόσο οριακή που η σχηματισθείσα κυβέρνηση δεν θα αργήσει να πέσει — όπως έγινε και με την τελευταία κυβέρνηση Λαπίντ-Μπένετ.
Αν κάτι κρίνεται στη σημερινή εκλογική αναμέτρηση είναι: α) η πολιτική επιβίωση του Νετανιάχου, ο οποίος διεκδικεί ξανά την πρωθυπουργία ενώ είναι ακόμα σε εξέλιξη η δίωξή του για διαφθορά, και β) πόση ακριβώς ισχύ θα έχει η, συμμαχική με τον Νετανιάχου, σκληροπυρηνική θρησκευτική ακροδεξιά.
Τα δύο ακροδεξιά χέρια του Μπίμπι
Το «κόμμα Θρησκευτικού Σιωνισμού», όπως ονομάζεται ο συνασπισμός κομμάτων της σκληρής ακροδεξιάς, αναμένεται να αυξήσει δραματικά τα ποσοστά του, με σημαντική πιθανότητα να γίνει ο τρίτος σε δύναμη πολιτικός σχηματισμός στο Ισραήλ.
Οι δύο ηγέτες του, ο Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ και ο Μπεζαλέλ Σμότριχ, έχουν προωθηθεί τα τελευταία χρόνια από τον Νετανιάχου ως «κεφαλές του δόρατος» της ισραηλινής ακροδεξιάς. Ο Μπεν-Γκβιρ, που εμφανίζεται τακτικά στην πρώτη γραμμή των εξώσεων Παλαιστινίων από ισραηλινούς έποικους, οπλοφορώντας και απειλώντας, ήταν στα νιάτα του επικεφαλής της νεολαίας των Καχανιστών. Επρόκειτο για έναν, παράνομο πλέον, πολιτικό σχηματισμό, εμπνευσμένο από τη ρατσιστική ιδεολογία του ραβίννου Καχάν, ο οποίος υποστήριζε την εδραίωση του Ισραήλ ως ένα πλήρως θεοκρατικό κράτος και την αφαίρεση πολιτικών δικαιωμάτων από όλους τους μη Εβραίους.
Ο Μπεν-Γκβιρ μπορεί να έχει αποσυνδέσει εαυτόν επισήμως από το Καχανιστικό του παρελθόν, όμως δεν αποσυνδέθηκε ποτέ από τα προτάγματα της ιδεολογίας του. Ως δικηγόρος έχει εκπροσωπήσει αναρίθμητες φορές ακροδεξιούς Ισραηλινούς τρομοκράτες και έχει υποστηρίξει την απέλαση όλων των Αράβων και αριστερών Ισραηλινών πολιτών που δεν είναι «πιστοί στο Ισραήλ».
Ο έτερος της σκληροπυρηνικής ακροδεξιάς, Μπεζαλέλ Σμότριχ, δεν πάει πίσω σε ρατσισμό. Έχει δηλώσει «περήφανα ομοφοβικός» και είναι υπέρ του φυλετικού/θρησκευτικού διαχωρισμού ακόμα και στις γυναικολογικές κλινικές, δηλώνοντας το 2016 «είναι φυσικό η γυναίκα μου να μην θέλει να ξαπλώσει δίπλα σε κάποια που μόλις γέννησε ένα μωρό που θα θέλει να σκοτώσει το δικό της σε 20 χρόνια». Έχει επανειλημμένα υποστηρίξει πως ο ισραηλινός στρατός θα πρέπει να πυροβολεί τους διαδηλωτές που πετούν πέτρες, ενώ ο ίδιος ζει σε παράνομο εποικισμό στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη.
Οι δύο σκληροί ακροδεξιοί βρίσκονταν εκτός του κυρίαρχου πολιτικού ρεύματος μέχρι σχετικά πρόσφατα. Ο Σμότριχ εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής το 2015 κι ο Μπεν-Γκβιρ το 2020. Με αρκετό σπρώξιμο από τον Νετανιάχου, όμως, βρίσκονται τώρα έτοιμοι να απολαύσουν πολύ ενισχυμένη κοινοβουλευτική δύναμη και να διεκδικήσουν υπουργικούς θώκους σε ενδεχόμενη κυβέρνηση του Μπίμπι.
Ο ίδιος ο Νετανιάχου προσέχει ώστε να μη φωτογραφηθεί ποτέ με τον Μπεν-Γκβιρ και τον Σμότριχ, όμως οι προεκλογικές τους εκστρατείες είναι αναμφίβολα συντονισμένες και οι τρεις σύμμαχοι συναντώνται τακτικά, μακριά βέβαια από τα φώτα της κοινής γνώμης.
Πιο σημαντικά, η αυξημένη δύναμη των σκληροπυρηνικών ακροδεξιών είναι και απότοκο του γεγονότος πως τα τελευταία χρόνια το ισραηλινό κράτος έχει κυλήσει ολοένα και περισσότερο προς τις δικές τους ιδεολογίες, είτε επί πρωθυπουργίας Νετανιάχου είτε και χωρίς αυτόν.
Η πρωθυπουργία ως δικαστική άμυνα, οι εκλογές ως όπλο
Προσωπικά για τον Νετανιάχου, η επάνοδος στην πρωθυπουργία είναι και η τελευταία γραμμή άμυνας απέναντι στη δίωξή του για διαφθορά.
Αν και θέλει να εμφανίζεται ως ο υποψήφιος «του Νόμου και της Τάξης», ο Μπίμπι αναμένεται να προωθήσει νομοθετικές πρωτοβουλίες που μεταξύ πολλών άλλων θα οδηγήσουν και στην ακύρωση της δίωξής του. Καίριος παράγοντας σε αυτό θα είναι και ο προαναφερθείς Σμότριχ, που προωθεί το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων «Νόμου και Δικαιοσύνης» — ίσως όχι τυχαία συνώνυμο με το κυβερνόν κόμμα της Πολωνίας που πραγματοποίησε ραγδαίες συντηρητικές αλλαγές στο νομικό σύστημα της χώρας. Ο Σμότριχ είναι πολύ πιθανόν να γίνει υπουργός Δικαιοσύνης σε μία ενδεχόμενη κυβέρνηση Νετανιάχου.
Το ενδιαφέρον είναι πως, με τους ψηφοφόρους να μη δείχνουν διάθεση μετακίνησης ανάμεσα στα δύο αντιτιθέμενα μπλοκ, μια αύξηση της δύναμης των ακροδεξιών ίσως σημάνει την αποδυνάμωση του κόμματος του Νετανιάχου, Λικούντ — και αντίθετα. Το στοίχημα είναι ο επηρεασμός των περίπου 200.000 νέων που θα ψηφίσουν για πρώτη φορά, η πλειοψηφία των οποίων έχει γαλουχηθεί με τα προτάγματα του σκληροπυρηνικού Σιωνισμού.
Το μπλοκ Νετανιάχου προειδοποιεί τους πολίτες πως ενδεχόμενη ήττα του θα σημάνει «το τέλος του Ισραήλ όπως το ξέρουμε», προειδοποίηση που είναι τουλάχιστον υπερβολική. Άλλωστε, η σύντομη διακυβέρνηση των αντιπάλων του Νετανιάχου, του υποτιθέμενου κεντρώου Γιαΐρ Λαπίντ και του πολύ δεξιού Ναφτάλι Μπένετ, ήταν το Ισραήλ ακριβώς «όπως το ξέρουμε». Η αυτοανακηρυχθείσα «κυβέρνηση της αλλαγής», που είχε μάλιστα για πρώτη φορά στην ισραηλινή ιστορία τη στήριξη ενός Αραβικού κόμματος, δολοφόνησε, φυλάκισε και ισοπέδωσε τα σπίτια περισσότερων Παλαιστίνιων από ό,τι έκανε ο Νετανιάχου στα τελευταία χρόνια της πρωθυπουργίας του.
Οι εκλογές αυτές χρησιμοποιούνται από αμφότερους τους υποψήφιους πρωθυπουργούς ως όπλο. Μεταφορικά, αμφότεροι προωθούν την ύπαρξη μιας «Δαμόκλειου σπάθης» για την επιβίωση του Ισραήλ πάνω από τα κεφάλια των ψηφοφόρων — μεταξύ άλλων, το απότοκο είναι πως περίπου το μισό σώμα ψηφοφόρων να μην εμπιστεύεται το αποτέλεσμα. Κυριολεκτικά, η ισραηλινή αστυνομία προέτρεψε τους έχοντες άδεια οπλοφορίας πολίτες να πάρουν τα όπλα τους μαζί τους στην κάλπη.
Και οι Παλαιστίνιοι;
Πέρα από τα περίπου 5 εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν υπό κατοχή στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, και δεν έχουν δικαίωμα ψήφου, οι Άραβες Ισραηλινοί ψηφοφόροι είναι ένας μεγάλος άγνωστος παράγοντας. Είναι πολύ πιθανή η μεγάλη τους αποχή — τα Αραβικά κόμματα, που μόλις πριν από περίπου δύο χρόνια κατέβαιναν σε ενιαία λίστα και έπαιρναν 15 έδρες στο Κοινοβούλιο είναι πλέον τριχοτομημένα.
Η διάσπαση που προκάλεσε η συμμετοχή του κόμματος του Μανσούρ Αμπάς στην κυβέρνηση Λαπίντ-Μπένετ, έχει οδηγήσει σε αυξημένη απάθεια των Αράβων Ισραηλινών για τις εκλογές. Πόσο μάλλον που η συμμετοχή του δεν μείωσε ούτε λίγο την επιθετικότητα του ισραηλινού κράτους απέναντι στους Παλαιστίνιους. Η συμμετοχή των Αράβων στις εκλογές πρόκειται να μειωθεί και λόγω του εκφοβισμού από τους ένοπλους ψηφοφόρους.
Η τριχοτόμηση και η μειωμένη συμμετοχή θα οδηγήσουν αναμφίβολα σε μειωμένη εκπροσώπηση των Αράβων στο κοινοβούλιο.
