Ο πρόεδρος του Ισημερινού Γκιγιέρμο Λάσο εφάρμοσε την Τετάρτη 17 Μαΐου το άρθρο 148 του Συντάγματος της χώρας, με το οποίο διατάσσει τη διάλυση του κοινοβουλίου και την προκήρυξη νέων εκλογών για τη χώρα, σε μία κίνηση που είναι γνωστή ως «σταυρωτός θάνατος» (“muerte cruzada”).
Το άρθρο 148 του Συντάγματος του Ισημερινού δίνει στον πρόεδρο της χώρας το δικαίωμα να διαλύσει την εθνοσυνέλευση σε τρεις περιπτώσεις: α) εάν η συνέλευση αποδίδει στον εαυτό της λειτουργίες που δεν περιγράφονται από το Σύνταγμα, β) εάν επανειλημμένα και αδικαιολόγητα παρεμποδίζει την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Ανάπτυξης, και γ) εάν η χώρα βρίσκεται σε σοβαρή πολιτική κρίση και εσωτερική αναταραχή.
Την τρίτη εξ αυτών των επιλογών επέλεξε ο δεξιός πρόεδρος του Ισημερινού, Γκιγιέρμο Λάσο, υπογράφοντας το εκτελεστικό διάταγμα 741 για να διαλύσει το κοινοβούλιο της χώρας. Εντός επτά ημερών από τη δημοσίευση του διατάγματος, το Εθνικό Εκλογικό Συμβούλιο θα πρέπει να προκηρύξει πρόωρες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, με τους νέους πρόεδρο και αντιπρόεδρο που θα προκύψουν να έχουν θητεία μέχρι τη λήξη της προβλεπόμενης θητείας του Λάσο, δηλαδή μέχρι τον Μάιο του 2025.
Το συνολικό χρονικό διάστημα για να ολοκληρωθεί η εκλογική διαδικασία, συμπεριλαμβάνοντας και πιθανό δεύτερο εκλογικό γύρο, μπορεί να φτάσει έως και τους 6 μήνες. Ο Λάσο θα έχει σε αυτό το διάστημα τη δυνατότητα να κυβερνήσει μέσω προεδρικών διαταγμάτων, ελεγχόμενος μονάχα από το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας.
Όμως η σχετικά σύντομη περίοδος σχεδόν απόλυτης εξουσίας που θα απολαύσει ο Λάσο, δεν ήταν ο κύριος λόγος που έκανε την κίνηση του «σταυρωτού θανάτου» επιβεβλημένη. Το κοινοβούλιο της χώρας έπρεπε να διαλυθεί, διότι ο Λάσο αντιμετώπιζε εκεί έρευνα και ψηφοφορία για την παραπομπή του με την κατηγορία πως γνώριζε για υπόθεση υπεξαίρεσης δημόσιου χρήματος στην οποία επικεφαλής φέρεται να ήταν ο κουνιάδος του. Η έναρξη της διαδικασίας παραπομπής είχε γίνει μόλις την προηγούμενη ημέρα στις 16 Μαΐου, ενώ αν παραπεμπόταν, ο Λάσο θα απομακρυνόταν από το αξίωμά του.
Στην υπόθεση υπεξαίρεσης φαίνεται να εμπλέκεται και η δολοφονία ενός φερόμενου σημαντικού μάρτυρα, του επιχειρηματία Ρουμπέν Τσέρες, ενώ ο κουνιάδος του Λάσο, Ντανίλο Καρέρα, ήταν μέχρι πρότινος στενός συνεργάτης του προέδρου, αν και δεν είχε επίσημη θέση στην κυβέρνηση.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης χαρακτήρισαν την εφαρμογή του άρθρου 148 από τον Λάσο ως «δικτατορική» και δήλωσαν πως θα προσφύγουν στο Συνταγματικό Δικαστήριο για την ακύρωσή της. Όμως η διατύπωση του άρθρου, που εισήχθη στο Σύνταγμα της χώρας το 2008 και είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται, δείχνει να είναι αρκετά ασαφής ώστε η επίκλησή του από τον Λάσο να προχωρήσει. Εάν το Δικαστήριο την αποδεχτεί, η διαδικασία παραπομπής του Λάσο θα ακυρωθεί.
Το καλοκαίρι του 2022, επαρχίες της χώρας είχαν κηρυχθεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης από τον Λάσο, για να μπορέσει να καταστείλει ένα κύμα εθνικών απεργιών ενάντια στις αντιλαϊκές οικονομικές του πολιτικές.
Η διαδικασία του άρθρου 148 αποκαλείται «σταυρωτός θάνατος» με την έννοια του «αμοιβαίου», καθώς «σκοτώνει» και την εθνοσυνέλευση που μπορεί να μην είναι υπό τον έλεγχο του προέδρου, αλλά και τη θητεία του ίδιου του προέδρου που θα πρέπει να επανεκλεγεί για την ολοκληρώσει. Σε αυτήν, όμως, την πρώτη εφαρμογή του, ο «αμοιβαίος θάνατος» φαίνεται να προσφέρει την επιβίωση σε ένα από τα «νεκρά» μέρη — τουλάχιστον προς το παρόν.
