του Ανδρέα Κοσιάρη
Μια μεγάλη αμμοθύελλα χτύπησε τη Δευτέρα τη Βαγδάτη στο Ιράκ, παραλύοντας την πρωτεύουσα και στέλνοντας εκατοντάδες ανθρώπους στα νοσοκομεία με αναπνευστικά προβλήματα.
Είναι η όγδοη αμμοθύελλα στην περιοχή από τα μέσα Απριλίου, με τους κλιματολόγους να μιλούν για ξεκάθαρο σημάδι της ανθρωπογενούς κλιματικής καταστροφής, που προκαλείται μεταξύ άλλων από την εξόρυξη και καύση πετρελαίου. Τραγική ειρωνεία: το πετρέλαιο ήταν και ο σημαντικότερος από τους λόγους της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ, που στέρησε από την χώρα δισεκατομμύρια σε πόρους και κατέστρεψε τις υποδομές της.
Το υπουργείο Υγείας του Ιράκ έθεσε τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και διέταξε την αναστολή λειτουργίας σχολείων, πανεπιστημίων, αεροδρομίων, γραφείων και της πλειονότητας του λιανικού εμπορίου. Τουλάχιστον εννέα άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από ασφυξία λόγω της άμμου, ενώ περίπου 4.000 έχουν ασθενήσει σοβαρά.
Από τον Απρίλιο οι αμμοθύελλες έρχονται σε τακτική βάση κάθε μερικές ημέρες, με τους Ιρακινούς να ισχυρίζονται ότι η ποσότητα και η έντασή τους είναι χωρίς προηγούμενο, τουλάχιστον όσο θυμούνται.
Ο συνδυασμός υψηλών θερμοκρασιών, έλλειψης βροχόπτωσης και διάβρωσης του εδάφους, οδηγεί στη λεγόμενη «ερημοποίηση», με την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής να είναι από τις πιο απειλούμενες στον πλανήτη.
Κατά τη διάρκεια της αμμοθύελλας, πυκνή σκόνη καλύπτει τα πάντα, εισβάλλοντας ακόμα και μέσα στα σπίτια και καλύπτοντας τα έπιπλα. Η ορατότητα στον δρόμο είναι εξαιρετικά περιορισμένη και εκατοντάδες άνθρωποι οδηγούνται στα νοσοκομείο με αναπνευστικά προβλήματα.
Η κατάσταση στη χώρα χειροτερεύει χρόνο με το χρόνο — η ξηρασία επηρεάζει τους παραμελημένους επί δεκαετίες υδάτινους πόρους της χώρας. Η φετινή σοδειά ρυζιού στην κοιλάδα του Τίγρη και του Ευφράτη αναμένεται να είναι έως και 35 φορές χαμηλότερη από το κανονικό.
Το ρύζι φυτεύεται συνήθως στα μέσα Μαΐου και οι ορυζώνες πρέπει να παραμείνουν πλημμυρισμένοι για τους επόμενους πέντε μήνες. Σύμφωνα με τον Shaker Fayez Kadhim, διαχειριστή υδάτινων πόρων της επαρχίας Νατζάφ, τα διαθέσιμα αποθέματα νερού είναι πολύ κάτω από το όριο που απαιτείται, ενώ ο Ευφράτης βρίσκεται στο ένα τρίτο του κανονικού του υδάτινου όγκου.
Η ξηρασία επηρεάζει και τις καλλιέργειες σιτηρών στη χώρα, εν μέσω μιας παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης που προκαλείται και από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Δεκαετίες πολέμων έχουν φέρει το Ιράκ σε πολύ δεινή θέση για να αντιμετωπίσει την κλιματική κρίση. Σύμφωνα με την κυβέρνηση της χώρας, από την αμερικανική εισβολή μέχρι το 2021, 150 δισ. δολάρια «κλεμμένα χρήματα έχουν βγει λαθραία από το Ιράκ» μονάχα από την παραγωγή πετρελαίου. Και το ποσό αυτό αφορά τις παρανομίες.
Εντελώς «νόμιμα», από την εγκατάσταση των Αμερικανών στο Ιράκ, κάποια από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο, που βρίσκονται εκεί, ελέγχονται πλήρως από τις μεγάλες πολυεθνικές πετρελαϊκές όπως η ExxonMobil, η Chevron, η Shell και η BP.
Το πετρέλαιο ήταν από τους σημαντικότερους παράγοντες που οδήγησαν στην εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ, και είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες της κλιματικής καταστροφής που ζει σήμερα η χώρα. Από τη μία πλευρά κι από την άλλη, το Ιράκ είναι θύμα του πετρελαίου.
